Microsoft Word Rovs?n-dissertasiya doc
Yüklə 0,9 Mb. Pdf görüntüsü
|
76
yolu və dəniz nəqliyyatı vasitəsilə gecə-gündüz Rusiyaya daşınırdı. Neft mədənlərində mazut göllərindən keçmək belə mümkün deyildi. Burada isə qeyd etdiyimiz kimi, vəziyyət dözülməz idi. Mazut və buruq sularından əmələ gələn xırda göllər ətrafa üfunət yayırdı. Ağcaqanadların və qara milçəklərin, taxtabiti və siçovulların əlindən tərpənmək mümkun deyildi. 1941-ci ildə Böyük Vətən müharibəsi başlandı. Faşist Almaniyası SSR -yə hücum etdi. Neft əvvəlki illərdən qat-qat artıq çıxarılır, emal olunaraq cəbhəyə göndərilirdi. Bu illərdə Abşeron torpağı, Bakının ekologiyası, dəniz sahili o qədər çirklənmişdi ki, bura cəhənnəmi xatırladırdı. Muharibə illərində və sonrakı illərdə Bakı şə hərində kükurd, cox zəhərli DDT, sulfat turşusu, HCl və s. istehsal edən kimya zavodları tikilib istifadəyə verildi. 1960-cı ilin əvvəllərində SSR höküməti ölkədə kimya sənayesini inkişaf etdirmək üçün qərar qəbul etdi. Sumqayıtda superfosfat, HCL və sulfat turşusu istehsal edən zavodlar tikilib istifadəyə verildi. Sumqayıt yaşayış üçün cox təhlükəli bir şəhərə çevrildi. Şəhərin nəinki içərisindən, hətta yanından avtomobillə keçmək belə mümkün deyildi. Bəzən küləkli günlərdə həmin zavodların zəhərli maddələrinin tüstüsü və iyi Bakının mikrorayonlarına da gəlib çatırdı. 1960-cı illərin sonlarına yaxın Bakıda və Sumqayıtda yeni şüşə zavodları tikildi. Bakıdakı neftayırma zavodları genişləndirilməyə başlandı. Zəhərli qazların iyindən insanlar hətta Bakının mərkəzində də gecələr yata bilmirdilər. Dənizə axıdılan kimyəvi tullantıları ləpələr sahilə atır, hətta şəhərin ən böyük istirahət yeri olan Dənizkənarı parkda ürəkbulandıran, könülküsdürən mənzərə yaradırdı. Bakının ekologiyası, insanların sağlamlığı, əslində yaddan çıxmışdı. Bakı Şəhər Partiya Komitəsi və Şəhər Sovetinin craiyyə Komitəsi gözdən pərdə asmaq üçün bir necə qərar qəbul etsə də, həmin qərarlar kağız üzərində qalırdı. 1969-cu ilin iyul ayında Azərbaycan KP MK-nın plenumunda Heydər Əlirza oğlu Əliyev birinci katib seçildi. O gündən başlayaraq respublikamızda, eləcə də onun paytaxtı Bakı şəhərində həyat qaynamağa başladı. Bakıda insanların həyat şə raiti tamam dəyişdi. Paytaxtın yaşıllaşdırılması haqqında hökümət səviyyəsində qərarlar qəbul edildi. Şəhərin abadlaşdırılmasına və yenidən qurulmasına başlanıldı. O vaxta qədər Bakıda əhalinin xeyli hissəsi zirzəmilərdə yaşayırdı. Onlar birinci olaraq yeni salınan mikrorayonlardakı evlərə köçürüldü. Yeni yaşayış massivlərinin bünövrəsi qoyuldu. Əhmədli yaylasında müasir tələblərə cavab verən çoxmərtəbəli evlər tikildi. Şəhərin hər yerində — Razində, 8-ci Kilometr yaşayış massivində, Əhmədli qəsəbəsində, Şıx çimərliyinin yaxınlığında və mikrorayonların ərazisində yaşıllıqlar salındı. Böyük öndərimiz şəxsən yaşıllıq salınan sahələrə gəlir, bu işlərə bilavasitə özü nəzarət edirdi. Hamının ən gozəl istirahət güşəsi olan Dənizkənarı bulvar yenidən qurulmağa başlandı. Sahilə qədər gəlib çatmış çirkab xüsusi gəmilər vasitəsilə təmizləndi. Dənizkənarı bulvar dənizin içərisinə doğru 50-70 metrə qədər genişləndirildi. Burada və şəhərin digər yerlərindəki və xiyabanlarda şam, zeytun, küknar ağacları, dekorativ ağaclar və gül kolları əkildi. Uşaqlar üçün karusellər, sürüşkənlər, yelləncəklər qoyuldu. 77
Şəhərdə hamı oz evinin qarşısında azı, 2 ağac əkib böyütməyə çalışırdı. Hisli, yararsız avtobuslar ekoloji cəhətdən təmiz nəqliyyat növü olan trolleybuslarla əvəz edildi. Bakı dəmir yolu vağzalı müasir tələblərə cavab verən səviyyədə quruldu. Sərnişin qatarları üçün yeni vaqonlar alındı. Metronun stansiyaları çoxaldıldı. Metro üçün yeni vaqonlar gətirildi. Bakının tarixi abidələri hökümət səviyyəsində qorunmağa başlandı. Şəhərin mərkəzi hissəsində 10-12 mərtəbəli mehmanxanalar tikildi (“Bakı”, “Azərbaycan”, “Abşeron” və s.). Ağır dizel yanacağı ilə işləyən yük maşınlarının şəhərin içərisinə daxil olmasına qadağalar qoyuldu. Fəhlələrin çalışdığı fabrik və zavodların həyətlərində yaşıllaşdırma işləri həyata keçirildi. Ekoloji cəhətdən çox səmərəli olan dəzgahlar alındı. Neftayırma və kimya zavodlarında yeni texnologiyalar tətbiq olundu. Bu zavodlarda insan həyatı üçün çox təhlükəli olan qazların tutulması və yandırılmasının yeni texnologiyası işlənib hazırlandı. Bakı şəhər sakinlərinin yaşayışı həm sosial-iqtisadi, həm də ekoloji cəhətdən yaxşılaşdı. Bakıya gələn xarici turistlərin sayı gündən-günə artdı. O illərdə Azərbaycanda, onun paytaxtı Bakı şəhərində gedən quruculuq işlərinə hamı heyran qalırdı. Gecəni-gündüzə qatan, ömrünü Azərbaycan xalqına bəxş edən ümummilli liderimiz Heydər Əliyev buna hamıdan çox sevinirdi. Ulu öndər Heydər Əliyevin tükənməz enerjisini, təşkilatçılıq və idarəetmə qabiliyyətini Moskvadan diqqətlə izləyirdilər. 1982-ci ilin payızında onu Moskvaya — SSR Nazirlər Soveti sədrinin birinci müavini və MK Siyasi Bürosunun üzvü vəzifəsinə apardılar. Bu vəzifədə də O, Azərbaycan üçün çox böyük işlər gördü. Azərbaycan müstəqillik qazanandan sonra qədirbilən xalqımız onu yenə də özünə rəhbər seçdi. Ulu öndər ikinci dəfə Azərbaycanda fəaliyyətə başlayan zaman Bakıda vaxtilə onun qurub-yaratdığı səliqə-sahmandan əsər-əlamət qalmamışdı. Şəhərin mərkəzində çadırdan və həsirdən düzəldilmiş kababxanalar, çayxanalar açılmış, parklarda və Dənizkənarı bulvarda qoyun-quzu otarırdılar. Şə hərin lap mərkəzində — Dəmir yolu vağzalının qarşısında, Cəfər Cabbarlı meydanında gecə-gündüz kolxoz bazarı fəaliyyət göstərirdi. Şəhərdə zibil əlindən tərpənmək mümkün deyildi. Böyük ondər Bakının korlanmış ekologiyasını bərpa etdi. Dənizkənarı bulvar yenidən quruldu. Funikulyorun və Yaşıl Teatrın yenidən qurulmasına sərəncam verildi. Bakıda, eləcə də Abşeronda yeni-yeni yaşıllıqlar salındı. Zığ massivində zeytun bağı genişləndirildi, parklar, bağlar salındı. Yeni nazirlik — Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi yaradıldı. Böyük öndərdən sonra onun yarımçıq qalan işlərini möhtərəm Prezidentimiz cənab lham Əliyev bütün sahələrdə layiqincə başa çatdırdı. Bakının gözəlləşməsi, dünya standartları səviyyəsinə qaldırılması onun daim diqqət mərkəzindədir. Şə hərimizin ekologiyasına mənfi təsir göstərən avtomobil tıxaclarının qarşısını almaq üçün və piyadaların rahatlığı və təhlükəsizliyini təmin etməkdən ötrü yeraltı keçidlər və yerüstü körpü yolları çəkilmişdir. Yeni avtovağzal kompleksində tikinti işləri başa çatdı. Bakı-Salyan yolunun Bayıl-Bibiheybət hissəsi təzədən geniş şə kildə qurulmuşdur. Dövlət başçısı Bibiheybət buxtasının ekoloji tələblərə cavab verən səviyyədə qurulmasına göstəriş və tövsiyələrini vermişdir. Yüklə 0,9 Mb. Dostları ilə paylaş:
|