Microsoft Word ittht docx
Yüklə 0,64 Mb. Pdf görüntüsü
|
64
ifadə etmək olar: 2 + 2 = 5. Yalnız bu halda, yəni birgə və qarşılıqlı fəaliyyət nəticəsində ayrı-ayrı elementlərin aktivliyi yüksək məhsuldarlıq və səmərəliliyə nail olmağa imkan verir, daha doğrusu əldə edilmiş yekun nəticənin keyfiyyət ölçüsü kəmiyyət ölçüsündən yüksək olur. Bu hal iqtisadi ədəbiyyatlarda “sinergiya effekti” adlanır. Sinergiya effekti sayəsində işgüzar təşkilatların fəaliyyətlərində nail olunan nəticələrə aiddir:
Mənfəətin əvvəlkinə nisbətən daha da artması; Ə məliyyat məsrəflərinin azalması. ş güzar təşkilatların tətbiq etdikləri sinergiya strategiyası nəticəsində meydana gələn sinergiya effekti özünü müxtəlif formalarda biruzə verir. Onlara aiddir:
• Birləşdirmə və ya komanda effekti; • Miqyas effekti yaxud funksional sinergiya; • nteqrasiya effekti və ya məqsədli sinergiya. Biznes mühitində formalaşan sinergiya effektinin təzahürünün birinci formasına “birləşdirmə və ya komanda effekti” daxildir. Nə üçün insanlar komandalar şəklində birləşirlər? Bunun başlıca səbəbi ondan ibarətdir ki, təşkilatda işləyən şəxslər komanda şəklində birləşərək təşkilatın vahid məqsədləri uğrunda fərdi şəkildə hər bir şəxsin əldə edə biləcəyindən daha səmərəli və məhsuldar nəticələrə nail olurlar. Digər səbəblərə isə aşağıdakılar aiddir: • Təhlükəsizlik. Komanda iştirakçıları özlərini komanda daxilində daha təhlükəsiz hiss edirlər; • Yoldaşlıq hissi. Bu, hər bir iştirakçıya kollektivə aid olma hissini aşılayır; • ndividuallıq. Komanda öz üzvlərinin şəxsi keyfiyyətlərinin daha da inkişaf etdirilməsini təqdir edir və həvəsləndirir; 65
• ftixar. Komanda iştirakçılar qazandıqları birgə nailiyyətlərə görə qürur hissi keçirirlər; • Tanınma və qəbul edilmə. Xarici mühit ayrıca fərdə nisbətən komandanı daha güclü və təsirli sosial vahid kimi qəbul edir. Sinergiya effektinin ikinci təzahür forması “miqyas effekti” yaxud “funksional sinergiya” adlanır. Sinergiyanın bu forması işgüzar əməliyyatların miqyasının genişləndirilməsi nəticəsində meydana gəlir. Məsələn, firma menecerləri çox gözəl başa düşürlər ki, kompaniya tərəfindən öz müştərilərinə təkcə əmtəənin özünü deyil, həm də əlavə kompleks xidmətlərin (çatdırılma, satışdan sonra xidmət, səliqəli qablaşdırma və s.) təqdim olunması sayəsində bir sıra imtiyazlar əldə olunur. Sinergiya effektindən istifadə edərək istehsal edilən məhsulların nomenklaturasını genişləndirmək yolu ilə də biznes fəaliyyətində maksimal effektivliyə nail olmaq mümkündür. Burada əsas ideya ondan ibarətdir ki, ayrı- ayrı istehsal sahələrini ümumi sistemdə birləşdirmək lazımdır. Bu, istehsal miqyasına əlavə qənaət hesabına effektivliyin yekun göstəricilərini yaxşılaşdırmağa imkan verir. Beləliklə, şirkət rəhbərliyi tərəfindən yeni məhsullarla yeni bazarlara çıxış haqqında qərarlar...
quraşdırılması zamanı məhz miqyas effekti nəzərə alınır. Lakin mütləq yadda saxlamaq lazımdır ki, müəyyən şəraitdə miqyas effekti mənfi və ya əks təsirə malik ola bilər: Müəyyən mərhələdə menecerlərin idarəetmə diqqətinin səpələnməsi (yayılması) hesabına itkilərin artması mümkündür; stehsalın miqyasının artırılmasından sonra digər seqmentlərdə başqa məhsulların satış effektivliyi kəskin şəkildə aşağı düşə bilər. (Belə bir vəziyyət o halda baş verir ki, firmanın marketinq xidmətləri bazarın yeni seqmentləri haqqında öz mövcud biliklərini artırmırlar və həmin məhsulların bazara yeridilməsi üçün yeni resurslar və yeni mütəxəssislər axtarmırlar. 66
Müəssisə tərəfindən buraxılan məhsulların çeşidinin genişləndirilməsi istehsal prosesini mürəkkəbləşdirməklə, texniki və təchizat xidmətlərində də analoji proseslərin mürəkkəbləşməsinə səbəb olur ki, bu da yekun nəticəyə mənfi təsir göstərə bilər. Sinergiyanın üçüncü forması “inteqrasiya effekti” və ya “məqsədli sinergiya” adlanır. nteqrasiya – hər hansı ümumi məqsədə nail olmaq üçün qüvvələrin birləşdirilməsidir. şgüzar təşkilatın ali rəhbərliyindən ən sıravi işçisinə kimi hər bir üzvü təşkilatın fəaliyyəti, məqsədləri və vəzifələri haqqında aydın təsəvvürə malik olmalıdır. Yalnız menecer-inteqrator kompaniyanın məqsədli fəaliyyətinin bütöv orientasiyasını formalaşdıra bilər. Bu zaman menecer tələsmədən, addımbaaddım idarəetmə sahəsində malik olduğu öz bilik və bacarıqlarından istifadə edərək təşkilatın hər bir üzvünə ümumi nəticəyə nail olmaqda onun fəaliyyətinin vacibliyini çatdırmalıdır. Sinergiya effekti yaradılmasında liderin rolu çox böyükdür, O, insan və maddi resursların idarə edilməsində komandaya “ağıllı işgüzarlıq” enerjisini gətirməlidir. Eləcə də o, digər pozuntu - energetik rollara iddia etməməlidir. Hətta onun özü bu rolları çox səmərəli şəkildə yerinə yetirməyə qadirdirsə, bu rolların tutulmasının komanda üzvləri üçün boş saxlamamalıdır. Bu komandada fəallığın idarə edilməsinin mühüm elementidir. Komanda üzvləri səmərəli yerinə yetirilən hər bir rol üçün lider tərəfindən mükafatlandırma imkanı qazanır. Bu rollar uğrunda hətta ağıllı rəqabət ola bilər, əlbəttə “ağıllı sahibkar” rolundan başqa.
Yüklə 0,64 Mb. Dostları ilə paylaş:
|