I I I f ə s i l
ŞƏXSİN AZADLIQ, MƏNZİL TOXUNULMAZLIĞI HÜQUQLARININ
MƏHDUDLAŞDIRILMASI, FİZİKİ QÜVVƏNİN, XÜSUSİ VASİTƏLƏRİN VƏ
YA ODLU SİLAHIN TƏTBİQİ İLƏ BAĞLI POLİS ƏMƏKDAŞININ
SƏLAHİYYƏTLƏRİ
M a d d ə 2 1 .
Polis tərəfindən azadlıq hüququnun məhdudlaşdırılması
I. Polis əməkdaşı şəxsin azadlıq hüququnu hakimin qərarına əsasən tutulma və
həbsəalma yolu ilə yalnız aşağıdakı hallarda məhdudlaşdıra bilər:
KM
1) cinayət və ya inzibati hüquqpozma törədilməsində şübhəli olduqda, yaxud cinayət və
ya inzibati hüquqpozma törətməsinə görə həbs olunduqda;
2) yetkinlik yaşına çatmamış şəxs üzərində tərbiyəvi nəzarət həyata keçirildikdə və ya
səlahiyyətli orqana gətirildikdə;
3) yoluxucu xəstəliklərin yayılmasının qarşısı alındıqda, habelə ruhi xəstələr,
alkoqoliklər, narkomanlar və avaralıqla məşğul olanlar zərərsizləşdirildikdə;
4) şəxsin ölkəyə qanunsuz gəlməsinin qarşısı alındıqda və ya şəxs ölkədən çıxarıldıqda,
yaxud başqa dövlətə verildikdə;
5) təqsirləndirilən şəxsin, cavabdehin, şahidin məhkəmə iclasına gəlməsini təmin
etdikdə, atalığın müəyyənləşdirilməsi üçün test keçirildikdə, psixi müayinə aparıldıqda və
ya hər hansı öhdəliyin yerinə yetirilməsi (müqavilə öhdəlikləri istisna olmaqla) təmin
edildikdə.
II. Polis əməkdaşı hər hansı şəxsi o vaxt tuta və ya həbsə ala bilər ki, məhkəmənin
(hakimin) qərarında məhz həmin şəxsin azadlıq hüququnun məhdudlaşdırılması nəzərdə
tutulsun.
III. Polis əməkdaşı tərəfindən məhkəmənin (hakimin) qərarı olmadan hər hansı şəxsin
təxirəsalınmadan tutulmasına yalnız aşağıdakı hallarda yol verilə bilər:
xvii[17]
1) şəxs cinayət və ya inzibati xəta törədərkən, yaxud törətdikdən bilavasitə sonra
yaxalandıqda;
2) hadisəni bilavasitə görənlər, o cümlədən zərər çəkmiş şəxslər məhz həmin şəxsin
cinayət və ya inzibati xəta törətdiyini göstərdikdə;
3) şübhə edilən şəxsdə və ya onun paltarında, ona məxsus digər əşyalarda və ya
mənzilində cinayətin və ya inzibati xətanın izləri tapıldıqda.
IV. (Çıxarılıb)
xviii[18]
V. Şəxsin qanunsuz tutulmasına və ya həbsə alınmasına yol vermiş polis əməkdaşı
Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə müəyyənləşdirilmiş məsuliyyət daşıyır.
M a d d ə 2 2 .
Polis tərəfindən azadlıq hüququnun məhdudlaşdırılma müddətləri
I. Bu qanunun 21-ci maddəsinin 1-ci hissəsində nəzərdə tutulmuş hallarda hər hansı
şəxsin azadlıq hüququnun məhdudlaşdırılma müddəti yalnız qanunla müəyyənləşdirilir.
II. Bu qanunun 21-ci maddəsinin 3-cü hissəsində nəzərdə tutulmuş hallarda hər hansı
şəxsin azadlıq hüququnun məhdudlaşdırılması müddətləri inzibati xətanın törədilməsi ilə
əlaqədar Azərbaycan Respublikasının inzibati xətalar haqqında qanunvericiliyi ilə, cinayətin
törədilməsi ilə əlaqədar isə Azərbaycan Respublikasının cinayət-prosessual qanunvericiliyi
ilə müəyyənləşdirilir.
xix[19]
M a d d ə 2 3 .
Azadlıq hüququnun məhdudlaşdırılması ilə bağlı polis
əməkdaşının vəzifələri
I. Azadlıq hüququnun məhdudlaşdırılması ilə bağlı səlahiyyətlərini həyata keçirən polis
əməkdaşı:
1) zəruri müdafiə və son zərurət halları istisna olmaqla şəxsin tutulması və ya həbsə
alınması zamanı təhlükəsiz üsul və vasitələrdən istifadə etməlidir;
2) tutulan və ya həbsə alınan şəxsə özünü təqdim etməklə xidməti vəsiqəsini
göstərməlidir;
3) tutulmadan dərhal sonra şəxsə tutulmanın əsaslarım bildirməli, özünə və yaxın
qohumlarına qarşı ifadə verməmək, müdafiəçinin yardımından istifadə etmək hüquqlarını
izah etməlidir;
xx[20]
4) tutulmuş və ya həbsə alınmış şəxsi təxirəsalınmadan polis orqanına gətirməli, tutulma
və ya həbsəalma faktını Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə müəyyənləşdirilmiş
qaydada protokollaşdırmalı, tutulmuş və ya həbsə alınmış şəxsi bu protokolla tanış etməli,
hər bir tutulma və ya həbsə alma faktını müvafiq polis orqanında qeydiyyatdan
keçirməlidir;
5) tutulmuş və ya həbsə alınmış şəxsin yaxın qohumlarına, onun tələbi ilə iş və ya təhsil
yerinə tutulması və ya həbsə alınması barədə təxirəsalınmadan məlumat verməlidir
(qocaların, yetkinlik yaşına çatmayanların və psixi vəziyyətinə görə imkanı olmayan
tutulmuş şəxslərin ailə üzvlərinə müvəqqəti saxlama yerlərinin müdiriyyəti öz təşəbbüsü ilə
xəbər verir);
xxi[21]
6) tutulmuş və ya həbsə alınmış şəxsin tələbi ilə habelə müdafiəçinin iştirakı məcburi
olan hallarda həmin şəxsin müdafiəçinin köməyindən istifadə etmək hüququnu təmin
etməlidir;
xxii[22]
7) tutulmuş və ya həbsə alınmış şəxslə davranışda onun şəxsiyyətinə və ləyaqətinə
hörmətlə yanaşmalı, qadınlara, yetkinlik yaşına çatmayanlara, qocalara, xəstələrə və əlillərə
xüsusi diqqət yetirməlidir;
8)(çıxarılıb)
9) (çıxarılıb)
xxiii[23]
10) məhkəmənin (hakimin) qərarına əsasən, habelə tutulma və ya həbsəalma müddətləri
keçəndən sonra tutulan və ya həbsə alınan şəxsi dərhal azad etməlidir.
II. Polis əməkdaşı tutulmuş və ya həbs edilmiş şəxsin Azərbaycan Respublikasının
qanunvericiliyi ilə nəzərdə tutulmuş digər hüquqlarını təmin edir.
xxiv[24]
M a d d ə 2 4 .
Polis tərəfindən mənzil toxunulmazlığı hüququnun
məhdudlaşdırılması
I. polis əməkdaşı tərəfindən hər hansı şəxsin mənzil toxunulmazlığı hüququnun
məhdudlaşdırmasına və mənzilə orada yaşayanların iradəsi ziddinə daxil olmasına yalnız
aşağıdakı hallarda qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada yol verilir:
xxv[25]
1) hakimin qərarı olduqda;
2) digər şəxslərin hüquq və azadlıqlarının qorunması, ictimai qaydanın və ictimai
təhlükəsizliyin təmin olunması və yaxud ağır cinayətlərin, bədbəxt hadisələrin, təbii
fəlakətlərin, qəzaların, epidemiyaların və epizootiyaların qarşısının alınması və onların
nəticələrinin aradan qaldırılması məqsədi ilə təxirəsalınmaz tədbirlər həyata keçirildikdə.