Microsoft Word Ayd?n Cobanoglu kitab 5+. doc
Yüklə 2,22 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Aydın Çobanoğlu
- Ömrün etməyəcək vəfa dedilər
Aydın Çobanoğlu
434 Hüseyn Cavanda, Mikayıl Azaflıda, Aşıq Əsəddə rast gəlmək olur. Aşıq Nəcəfin nəfəsçəkmə təcnisindən bir bəndi nəzərinizə çatdırırıq:
Bağban bağ bəsləyib bara yetəndə Dərəndə meyvəsin eyləməzmi, ısss... Yar badə dəstində yara yetəndə Atanda dəstindən eyləməzmi ısss...
Bekar arvad cavan ərin qocaldar Küsər öz bəxtindən ay elər, of, of... *
Doğrudur, tədqiqatçı alim M. Həkimov nəfəsçəkmə təc- nisdən söhbət açarkən, yazır: “Təcnisin bu formasına çox nadir hallarda rast gəlirik. Hələlik əlimizdə olan yeganə nümunə aşıq Hüseyn Cavana məxsusdur”. ** Lakin Cavanın müasirliyini nə- zərə alsaq ilk nümunəni Aşıq Nəcəfin yaratdığına şübhəmiz qalmaz.
Nəfəsçəkmə təcnisin əsas bəndindən sonra gələn əlavə beyt rədiflə səsləşmir. Ancaq hər bənddən sonra verilən beytlər həmqafiyə olur. Çox maraqlıdır ki, Nəcəfdən sonra ona nəzirə yazan bütün aşıqlarda həmin beytlər eyni qafiyədə (ay elər of, of...) yazıl- mışdır. Təcnisin öz rədifi də təqribən eyni və ya yaxın mənalı olur. Aşıq Nəcəfin müxəmməsləri sənətkarlıq baxımından yaxşı sənət nümunələridir. Hazırda əldə olan beş-altı müxəmməsdən əksəriyyəti daxili qafiyələrlə zəngin qoşayarpaq müxəmməslər-
* Əlimərdanlı aşıq Nəcəf. “Şeirlər”. Gənclik, Bakı, 1979-cu il, səh.45. ** M.Həkimov. “Azərbaycan şifahi xalq ədəbiyyatından xüsusi kurs”. APİ-nin nəşri. Bakı, 1975-ci il, səh.87.
Ömrün etməyəcək vəfa dedilər
435 dir. Bu formanın vasitəsi ilə aşıq dəyərli gözəlləmələr yarat- mışdır:
Bax bəri, asta yeri, Adı Gilə, ağrın alım! Şəhla gözün, qəmər üzün Bənzər gülə, ağrın alım! Gümüş əzdir, düymə düzdür İncə belə, ağrın alım! Ay sona, qəddi mina, Qonsan gülə, ağrın alım?! Səhər təzə, gəlsən bizə, Gülə-gülə, ağrın alım! ∗
Aşıq Nəcəf öz yaradıcılığında klassik aşıq poeziyamız üçün xas olan təşbehlərdən, istirələrdən mübaliğə və litotalar- dan, təbiət təsvirlərindən geniş istifadə etmişdir. Aşığın haqqında bir dastan məlumdur. Bu dastan-görüş Köçəsgərdə iranlı Aşıq Əli ilə deyişmədən ibarətdir. Onu Aşıq Səməd Mehdiyev gözəl danışır. Burada Aşıq Əli Qurbanidən, Kərəmdən, Ələsgərdən şeirlər oxumuş, Nəcəf isə ona bədahətən cavab vermişdir.
∗ Əlimərdanlı aşıq Nəcəf. “Şeirlər”. Gənclik, Bakı, 1979-cu il, səh.50. Aydın Çobanoğlu
436
1. Elmi ədəbiyyat, 2. Bədii əsərlər, 3. Dövrü mətbuat. DÖVRÜ MƏTBUAT
“Ədəbiyyat qəzeti” – 27 avqust 1935-ci il. “Ədəbiyyat qəzeti” – 30 noyabr 1937-ci il. “Ədəbiyyat qəzeti” – 5 dekabr 1937-ci il. “Ədəbiyyat qəzeti” – 9 yanvar 1938-ci il. “Ədəbiyyat qəzeti” – 24 mart 1938-ci il. “Ədəbiyyat qəzeti” – 10 dekabr 1939-cu il. “Ədəbiyyat qəzeti” – 20 mart 1945-ci il. “Ədəbiyyat qəzeti” – 22 sentyabr 1946-cı il. “Yeni yol” qəzeti – 11 mart 1938-ci il. “Kommunist” qəzeti – 10 mart 1938-ci il. “Kommunist” qəzeti – 11 mart 1938-ci il. “Kommunist” qəzeti – 12 mart 1938-ci il. “Kommunist” qəzeti – 16 mart 1938-ci il “Kommunist” qəzeti – 16 aprel 1938-ci il. “Azərbaycan gəncləri” qəzeti – 23 mart 1947-ci il. “Sovet Ermənistanı” qəzeti – 8 aprel 1962-ci il. “İnqilab və mədəniyyət” jurnalı – 1935ci il, № 10, 12. “Revolyusiya və kultura” jurnalı – 1938-ci il, № 2.
Ömrün etməyəcək vəfa dedilər
437 BƏDİİ ƏSƏRLƏR “Azərbaycan aşıqları” I hissə – (toplayanı Əlizadə H.), Azərnəşr, Bakı 1929. “Azərbaycan aşıqları” II hissə – (toplayanı
Əlizadə H.). Azərnəşr, Bakı 1930. Aşıqlar
– (toplayanı Əlizadə H.), Azərnəşr, Bakı, 1935. Aşıqlar, I hissə, II çapı
– (toplayanı Əlizadə H.), Azərnəşr, Bakı, 1937. Aşıq Ələsgər
– I kitab, “Elm” nəşriyyatı, Bakı, 1973. Aşıq qoşmaları – (toplayanı Əlizadə H.), Azərnəşr, Bakı, 1938. Aşığın səsi – (toplayanı Aslanova Ç. Təhmasib M.), Azərnəşr, Bakı, 1939. Aşıq Hüseyn Bozalqanlı. Şeirlər – (toplayanı Ş.Rza), Gənclik, Bakı, 1973. Əlimərdanlı aşıq Nəcəf. Şeirlər – (toplayanı Rüstəmzadə
R.),
Gənclik, Bakı, 1979. el şeirləri – (toplayanı S.Mümtaz) Azərnəşr, Bakı, 1937. Sazım, sözüm – (tərtib edəni Müzəffər Şükür), Yazıçı, Bakı, 1978. Yüklə 2,22 Mb. Dostları ilə paylaş:
|