Microsoft Word Ayd?n Cobanoglu kitab 5+. doc
Yüklə 2,22 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Aydın Çobanoğlu
- Ömrün etməyəcək vəfa dedilər
Aydın Çobanoğlu
418 Aşıq Nəcəfin gözəlləmələrini oxuduqca ana yurda, onun gözəllərinə qəlbən vurulursan. Həyatda onlarla tez-tez qarşılaş- mağı arzulayırsan.
x x x
Aşıq Nəcəfin yaradıcılığlında ictimai-siyasi ruhlu şeirlər xüsusi yer tutur. Onun poeziyasının spesifik xüsusiyyətlərindən biri də odur ki, dövrünün heç bir əlamətdar ictimai hadisəsi aşı- ğın gözündən yayınmamışdır. Hələ cavan yaşlarında Azərbay- canda Sovet hakimiyyətinin qurulması Nəcəfi hədsiz dərəcədə sevindirmişdir:
Şükür, gəldi fəhlə-kəndli zamanı, İndən belə xoş sürərik dövranı. Nəcəf, mərifətlə dolan dünyanı, Sən ol xalqın mehribanı, həmişə! *
– deyən şair Aprel günəşini hərarətlə alqışlamış, zülmün, istibdadın sona yetdiyindən məmnun olduğunu ifadə etməyə çalışmışdır. Azərbaycan xalqının zülm və əsarətə son qoymasında əvəzsiz köməyi olan qəhrəman XI Qızıl Ordunun Bakıya gəlməsini alqışlamış, onun əməllərini ilhamla tərənnüm etmişdir:
Sovet ölkəsinin fəxri, dayağı, Qüvvəsi çox, özü gənc, Qızıl Ordu! Sənə bata bilməz bir xain, yağı, Bayrağın hər yerdə sanc, Qlızıl Ordu! **
***
Yenə orada, səh.49. * Əlimərdanlı aşıq Nəcəf. “Şeirlər”, Gənclik, Bakı, 1979-cu il, səh.30. ** Yenə orada, səh.11. Ömrün etməyəcək vəfa dedilər
419 Sosializm quruculuğunun ilk illərində gənc Sovet ölkəsi- nin yüksəlişinə hər vasitə ilə mane olmağa çalışan qolçomaqla- rı,
və
mövhumat
nümayəndələrini qamçılamış,
onlara
qarşı
əzmlə
vuruşan, mətanətlə
mübarizə
aparan
xalqımızı,
doğma
Kommunist Partiyımızı alqışlamış, yeni qələbələrə ruhlandır- mışdır:
– Şöhrətin dayansın günəşlə qoşa, Şanlı sosializm yetişsin başa. Tarixlər boyunca səni yüz yaşa, Nəcəf çıxıb xoş bahara, partiya! *
Proletariatın dahi rəhbəri V.İ.Lenin bütün yaradıcı qüvvə- lər kimi Aşıq Nəcəfin də yaradıcılığında öz bədii əksini tapmış- dır. Rəhbərə həsr olunmuş “Sən oldun” şeirində məzlum xalqla- rın azadlığa çıxmasından, zəfər bayrağının əbədi olaraq dalğa- lanmasından, qadınların kişilərlə çiyin-çiyinə çalışmasından və bu
ürəkdolusu,
sevinclə söh- bət açır:
– Lenin! Al bayrağı göyə qaldıran, Məzlumları cəlladlardan saldıran, Qadınlara hüququnu aldıran, Eləyən dərdinə çarə, sən oldun! **
Kollektivləşmə dövründə kolxoz quruluşuna ilkin səs ve- rənlərdən, kolxoza birinci yazılanlardan biri də Aşıq Nəcəf ol- muşdur. O, böyük bir uzaqgörənliklə bu işin mahiyyətini başa düşür, gələcəyini görür və inanırdı. İnanırdı ki, kəndlinin gələ- cək xoşbəxtliyi, gözəl, firavan həyatı, səadəti kollektivçilikdə-
* Əlimərdanlı aşıq Nəcəf. “Şeirlər”, Gənclik, Bakı, 1979-cu il, səh.10. ** “Azərbaycan gəncləri” qəzeti, 23 mart 1947-ci il, səh.4. Aydın Çobanoğlu
420 dir. Məhz buna görə də o, bir təbliğatçı kimi toyda, müxtəlif məclis və el şənliklərində hamını bu xeyirxah işə səsləmişdir. Öz telli sazı, şirin sözü, xoş avazı ilə keçmişdə qoçuların, qol- çomaqların, xanların, bəylərin, mülkədarların kasıblara, fəqir- füqəralara zülm edib söyməyini, onların var-dövlətini harınlıqla yeyərək qudurub özlərini öyməsini bir daha xatırladaraq, yoxsul kəndliləri onları bu əzab-əziyyətdən xilas etmiş Sovetlər höku- mətinə təşəkkür və minnnətdarlıq etməyə çağırmışdır. Ona görə ki, bu hökumət fəhlə və kəndlilərə yeni bir dünya bəxş edib. Elə bir dünya ki, burda hər şey onların öz əlindədir. İndi onlardan ancaq bir şey asılıdır: birləşib fabrik və zavodlarda, tarla və fer- malarda istehsalı yüksəltmək, məhsul bolluğu yaratmaq. Həmin illərdə kənd şurasının sədri vəzifəsinə irəli çəkilən aşıq məhz bu məsələləri geniş xalq kütləsinə öz ağlı, düşüncəsi sayəsində be- lə çatdırmışdır:
Hazır olun, a yoldaşlar, işləri aşkar eləyək, Qoçunun, qolçomağın, dünyasını dar eləyək. Xainlərin, xulqanların dərdini hazır eləyək, Məhv edək mollaları, ellərdən kənar eləyək.
Keçmiş zamanda qoçular özlərini öyürdülər, Dağıdıb əhalinin qazandığın yeyirdilər. Kasıba, füqəraya, zülm eləyib söyürdülər, İndi gəlin sövetlərə təşəkkür izhar eləyək.
Səmim bir ürək ilə Sovet bizi yad eləyib Yeni bir kainat qurub, əskikdən azad eləyib. Zavodlar, fabrikalar ölkəni abad eləyib, Yüksəldək məhsulatı, artıraq, anbar eləyək.
Ömrün etməyəcək vəfa dedilər
421 Kollektivə, kommunaya hamı yoxsulu səsləyək, Pambıq əkək, bostan salaq, qızıl şamama bəsləyək. Fəhlələrlə qardaş olaq, Nəcəf, onlara dost deyək, Sosializmin şüarını mahallarda car eləyək. ∗
Şeirdən göründüyü kimi aşıq kəndliləri yeni həyat qurucu- luğuna maneçilik törədən qolçomaqlara, qoçulara, hər vasitə ilə yenicə alovlanan təhsil ocaqlarını söndürməyə çalışan mollalara qarşı mübarizəyə, onları məhv edib “ellərdən kənar etməyə”, əvəzində isə xoş gələcək yaratmaqda onlara yeganə silahdaş, ar- xa, kömək ola biləcək fəhlə sinfi ilə əlbir olmağa, qardaşlaşma- ğa səsləyir. İnandırmağa çalışır ki, güc birlikdədir, səadət hər kəsin öz əlindədir. Müxtəlif ictimai hadisələr; yubileylər və onlara qarşı mü- nasibət Aşıq Nəcəfin yaradıcılığında mühüm yer tutur. Dahi rus şairi A.S.Puşkinin əsərləri məlum olduğu kimi qismən də olsa 1930-cu illərdə M.F.Axundov, A.Səhhət, Mirzə Şəfi, A.A.Bakı- xanov və başqa görkəmli ədiblər tərəfindən tərcümə olunub Azərbaycan oxucularına çatdırılmışdı. Puşkini sevən, onun əsərlərinə az-çox bələd olan Aşıq Nəcəf şairin ölümünün 100 il- liyi münasibəti ilə başqa aşıqlarımız kimi, onun xatirəsini iki qoşma ilə – “Puşkin” ** və “Səni” rədifli şeirlərlə yad etmişdir: Sən gedibsən, adın bizlə yoldaşdır, Gərək, xoş saxlayaq nəzərdə səni. Çox da vəfatından yüz il keçibdir, Biz diri sayırıq üzərdə səni, ***
∗ “Din və mövhumat əleyhinə el şeirləri”, Bakı, 1937-ci il, səh.25. ** H.Əlizadə. “Aşıqlar”, I hissə, Bakı, 1937-ci il, səh.478. *** Azərbaycan aşıqları. A.S.Puşkin haqqında. “Ədəbiyyat qəzeti”. 1937-ci il. Yüklə 2,22 Mb. Dostları ilə paylaş:
|