Microsoft Word 111 md makroiqt proses Pul ve mezenne siyaseti 2015 \352\356\357\350. doc
Yüklə 0,73 Mb. Pdf görüntüsü
|
26 gəlirli sahəyə çevirəcək, buraya investisiya yatırımına və tikilən mənzillərin miqdarının artmasına şərait yaradacaq. Nəticədə qiymətlər sabitləşəcək, həmçinin mənzilə tələbatın ödənilməsi yaxşılaşacaq. Bununla belə, AMB qiymət artımını о zamana qədər qaldırmağı faydalı hesab edir ki, qiymətin artım tempinə nisbətdə istehsalın artımı üstüniük təşkil etsin. Belə olduqda inflyasiya istehsalı stimullaşdırma aləti rolunu oynaya bilir. Bazar iqtisadiyyatının daim bir düz xətt üzrə yüksəlməsi mümkün deyil. Onun üçün enib qalxmalar, obrazlı desək, dəniz kimi dalğalanma xarakterikdir. Bu tamamilə normal haldır. Lakin burada əsas məsələ kəskin dalğalanmaların (volatilliyin) qaşısının alınması və ritmliyin qorunmasıdır. Əks halda iqtisadi proseslər nəzarətdən çıxaraq, sanki dənizdə fırtına effekti yaradar. Bu məsələnin həlli Mərkəzi Bankın pul siyasətinin əsas vəzifələrindəndir. qtisadiyyatda fırtınaların baş verməməsi üçün AMB qiymətlərin həddən aşağı düşdüyü və işsizlik şəraitində bankların kredit əməliyyatlarının artırılmasına, yüksək inflyasiya zamanı isə azaldılmasına istiqamətlənmiş tədbirlər həyata keçirir.
27
VƏ VALYUTA TƏNZ MLƏNMƏS 2.1. Azərbaycanın valyuta sistemi, məzənnə siyasəti və Valyuta ehtiyatlarinin idarə edilməsi
Mərkəzi Bank pul dövriyyəsinin tənzimlənməsi, milli valyutanın möhkəmləndirilməsi, bank sisteminin inkişaf еtdirilməsi, maliyyə bazarının təşəkkül tapması sahəsində tədbirlər kompleksi həyata keçirmək yolu ilə bütün iqtisadi agentlər tərəfindən əmanətlərin formalaşdırılması və bu əmanətlərin sonradan məhsuldar investisiyalara çеvrilməsi üçün obyektiv təminat yaradır. Xarici və milli valyutada aktivlərin gərginliyini tarazlaşdırmaq məqsədilə həyata keçirilən valyuta siyasəti pul siyasətinin tərkib hissəsidir. Həmin siyasət hər şeydən ə vvəl, respublikada inflyasiyanın optimal səviyyəsini müəyyənləşdirmək üçün valyuta məzənnəsindən istifadə ediməsinə yönəldilmişdir. Həyata keçirilən valyuta siyasəti həm də valyutа bazarlarının və kommersiya fəaliyyətində valyuta risklərinin tənzimlənməsinə kömək etməlidir. Bu məqsədlə həyata keçirilən pul siyasəti və onun tərkib hissəsi olan valyuta siyasəti nəticəsində respublikamızda inflyasiyanın sürəti aşağı səviyyədə saxlanılmış, manatın məzənnəsi sabitləşdirilmiş və onun bütün xarici valyutalara nisbətdə daxili dönərliyi təmin edilmiş, valyuta bazarının bütün sеqmentləri inkişaf etdirilmişdir. Valyuta sahəsində mövcud olan qanunvericiliyə müvafiq olaraq rezident və qeyri-rezidentlərin valyuta hesabları açmalarına, onların valyuta əməliyyatları aparmalarına müstəqillik verilmişdir. Valyuta münasibətləri nisbi müstəqilliyə malik olub, tədiyyə balansı, valyuta məzənnəsi, kredit və əməliyyatlar üzrə hesablaşmalar vasitəsi ilə həyata keçir. Valyuta münasibətləri ayrı-ayrı ölkələrin iqtisadi inkişaf səviyyələrinin və onlar arasındakı beynəlxalq iqtisadi münasibətlərin təкmilləşməsində əsas rol oynayır.
28 qtisadiyyatın tənzimlənməsi sistemində valyuta siyasəti mühüm yer tutur. Valyuta siyasəti iqtisadi siyasətin mühüm tərkib hissəsidir və onun çoxtərəfli məqsədlərinin yerinə yetirilməsinə, yəni güclü iqtisadi inkişafın təmin еdilməsinə, işsizlik və inflyasiyanın artmasının dayandırılmasıнa, ödəniş balansı müvazinətinin dəstəklənməsinə yönəldilir. Valyuta siyasəti dövlətin cari və strаteji məqsədlərinə uyğun olaraq ümumdünya təsərrüfаt əlaqələri sistemində iqтisadiyyatin daxili və xarici dinamik müvazinətini təmin etmək, beynəlxalq vаlyuta və digər iqtisadi münasibətləri həyata keçirmək üçün tətbiq olunan əмəliyyatların məcmusudur. Valyuta siyasətinin həyata keçirilməsində əsas məqsədlərdən biri hər bir dövlətin öz milli valyutasının məzənnəsinin sabitliyini qorumaqdır. Valyuta məzənnəsi bir ölkənin pul vahidinin digər ölkələrin pul vahidlərində ifadə olunmuş qiymətinə deyilir. Valyuta məzənnəsi tələb və təklif əsasında, ya da dövlət tərəfindən təyin edilə bilər. Çox vaxt valyuta мəzənnəsi tələb və təklif ə sasında formalaşır. Ona görə də, sabit rəqəm dеyildir, çünki valyuta bazarında tələb və təklif tez-tez dəyişir. Tələb çox olduqda valyuta məzənnəsi artır, əksinə isə azalır.
Valyuta məzənnəsi spesifik xarakterə malik pul kateqoriyasıdir və milli iqtisadiyyatla dünya iqtisadiyyatı arasındakı qarşılıqlı əlaqəni ifadə edir. Əgər hər hansı bir valyutanın əsas xarakteri milli təsərrüfat çərçivəsində formalaşırsa, onun miqdar ölçüsü dünya bazarında beynəlxalq iqtisadi əməliyyatlar prosesində müəyyən edilir. Müasir dövrdə ayrı-ayrı milli iqtisadiyyatlar arasında qarşılıqlı asılılığın а rtması və beynəlxalq dövriyyədə qızıla dəyişdirilməyən kredit pullarının tətbiq olunması nəticəsində valyuta məzənnəsi ayrı-ayrı milli iqtisadiyyatların inkişafının zahiri təzahürünə çevrilir, onun yeni əmək məhsuldarlığı şəraitində iqtisadi potensialını müəyyən dərəcədə əks etdirir. Valyuta məzənnəsi özünün belə bir rolu ilə istehsal sferasına güclü əks təsir göstərir. Valyuta məzənnəsinin bir iqtisadi göstərici kimi beynəlxalq iqtisadi ə lаqələr sistemində əhəmiyyətli rolu var. Belə ki, valyuta məzənnəsinin Yüklə 0,73 Mb. Dostları ilə paylaş:
|