90
Ə
DƏ B YYAT S YAHISI
1.
Z.F.Məmmədov. «Beynəlxalq valyuta-kredit münasibətləri və xarici
ölkələrin pul-kredir sistemi». Bakı, 2000
2.
Z.F.Məmmədov. «Ən yeni iqtisadiyyat», Bakı, 2001
3.
Z.F.Məmmədov. Beynəlxalq valyuta-kredit münasibətləri və xarici
ölkələrin pul-kredir sistemi. Bakı. Аzərnəşr. 2008
4.
Məmmədov Z.F «Pul kredit və banklar», Bakı 2004
5.
Məmmədov Z.F Maliyyə. Pul tədavülü. Kredit. Bakı-2008
6.
Ə.Abbasov, Z.Məmmədov, R.Rzayev, Ş.Həmişəyeva. «Bank işi və
beynəlxalq bankçılıq». Bakı, 2003.
7.
Quliyev T.Ə. nflyasiyanın anatomiyası. Bakı, 2006
8.
Sadıqov M.M. Azərbaycanın maliyyə potensialının formalaşması. «Elm»
nəşriyyatı, 2003
9.
Sadıqov M. M., Balayeva E. Ə., Həmişəyeva Ş. Ü. "Beynəlxalq Valyuta
– Kredit Münasibətləri və Xarici ölkələrin kredit sistemi" Bakı, 2003
10.
Sadıqov M.M və b. Beynəlxalq valyuta kredit münasibətləri və xarici
ölkələrin pul-kredit sistemi. Bakı. 2003
11.
Наговицин А.Г. Валютная политика. М., 2000
12.
Л.И.Красавина «Международные валютно-кредитные и финансо-
вые
отношения». Москва, 2000
13.
Д. М. Михайлов «Мировой финансовый рынок». Москва, 2000
14.
M.B. Ершов «Валютно - финансовый механизмы в современном
мире
» Москва, 2000
15.
Деньги
, кредит. Банки. Учебник под ред. О.И.Лаврушина. Москва.
2008
16.
Лаврушин О.И. О денежно-кредитной и банковской политике.
Банковское
дело. 2008. № 02.
17.
А.Г.Куликов. Деньги. Кредт. Банки. Учебник. Москва. 2009
91
18.
Артемев Н.М. Валютные рынки. М. 2009
19.
Международные валютно-кредитные и финансовые отношения.
Учебник
под ред. Л.Н.Красавиной. М. 2005
20.
Моисеев С.Р. Международные валютно-кредитные отношения.
Уч
.пособие. М. 2003
21.
Буторина О.В. Международные валюты: интеграция и конку-
ренция
.-М.: Издательский дом «Деловая литература», 2003.
22.
Масюкова Т.Д. Валюты, валютные отношения и валютные системы
в
современном мире: учеб. пособие. М.: ВАВТ, 2007
23.
Суэтин А.А. Международные валютно-финансовые отношения.
Учебник
. М. 2010
24.
Шуркалин А.К. Современные международные валютно-кредитные
отношения
. Уч.пособие. М. 2009
25.
Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Bankı. llik hesabat. Bakı. 2009-2012
26.
Jurnal «Ekonomist». Bakı. 2010
92
Р
Е З Ю М Е
На
магистрскую диссертацию по теме
«Макроэкономические процессы : денежная политика и политика
валютного
курса »
Осуществляемая
в стране денежно-кредитная политика является одной
из
составляющей экономической политики и позволяет сочетать
макроэкономическое
воздействие, с быстрой корректировкой регулирующих
мероприятий
оказывая им оперативную и гибкую поддержку. Денежно-
кредитная
политика является неотъемлимым звеном всей экономической
политики
государства и оказывает огромное влияние на развитие экономики.
Основным
разработчиком и главным проводником денежно-кредитной
политики
является Центральный Банк АР. Для проведения успешной
денежно
-кредитной политики Центральный Банк АР должен расширить
конкурентные
возможности банков, а также проводить мероприятия для
повышения
их капитализации и возможности финансирования экономики
страны
. Необходима модернизация денежно-кредитной политики госу-
дарства
, направленной на повышение эффективности и ускорение развития
национальной
экономики.
Валютная
политика занимает значительное место в общеэконо-
мической
политике любого государства. В современных промышленно раз-
витых
странах валютная политика обычно увязывается с политикой
валютного
курса, интервенциями центрального банка и управлением
золотовалютными
резервами, валютным контролем и валютным регули-
рованием
, участием в международном валютно–финансовом сотрудничестве
и
т.д.
Валютный
курс национальной валюты является одним из ключевых
моментов
в проведении экономических преобразований, опирающихся на
механизм
валютных курсов.
93
S U M M A R Y
The monetary policy of the state - a set of measures in the field of monetary,
aimed at ensuring economic growth and employment to equalize the balance of
payments. It is one of the most important tools of government regulation of the
economy.
Monetary policy is carried out by the Central Bank of Azerbaijan Republic
together with the Ministry of Finance and other governmental organizations.
Instrument for implementing monetary policy state is the Law "On Central
Bank of Azerbaijan Republic". The Central Bank should expand competitive
ability of banks to conduct a successful monetary policy, as well as to carry out
actions to improve the possibility of financing banks the economy. It is necessary
to modernize the monetary policy of the government aimed at improving the
efficiency and accelerating the development of the national economy.
Monetary policy has a significant place in the general economic policy of
any state. In modern industrialized countries monetary policy is usually linked with
the exchange rate policy, central bank intervention and management of foreign
exchange reserves, currency control and currency regulation, participation in the
international monetary and financial cooperation, etc. The exchange rate of
national currency is one of the key moments in conducting economic reforms and
transformations based on the exchange rate mechanism.
94
Azə rbaycan Dövlə t qtisad Universitetinin Magistr Mə rkə zi,Maliyyə ixtisası,Bank
iş i ixtisaslaş ması,ə yani ş öbə 602-ci qrup magistrantı smayilova Şə bnə m Mə zahir
qızının ‘‘Azə rbaycanda makroiqtisadi proseslə r:pul və mə zə nnə
siyasə ti’’mövzusunda yerinə yetirdiyi dissertasiyasının
REFERATI
Mövzunun aktuallığı. 1992-ci ildə formalaşmağa başlamış və bu günə
kimi inkişaf etməkdə olan Azərbaycan Respublikasının ikipilləli bank sistemi:
Mərkəzi Bank və kommersiya bankları böyük müvəffəqiyyətlərə nail olmuşdur.
Birinci pillədə duran Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı fəaliyyət
göstərdiyi 20 ildən artıq müddətdə bütün sahələrdə olduğu kimi pul-kredit, valyuta
və məzənnə siyasəti sahəsində də uğurlar əldə etmişdir. Pul-kredit və valyuta
siyasətinin uğurlu aparılması Mərkəzi Bankın əsas vəzifələrindən biridir.
Dövlətin makroiqtisadi siyasətinin son məqsədləri iqtisadi inkişafın, tam
məşğulluğun,qiymətlərin sabitliyinin və tədiyyə balansının tarazlığının təmin
olunmasından ibarətdir. Bu məqsədlərə nail olmaq üçün dövlətin sərəncamında
pul-kredit siyasəti kimi makroiqtisadi tənzimləyici mexanizm mövcuddur ki, bu da
müxtəlif üsullarla reallaşdırılır. Bu da əsasən dövriyyədə olan pul kütləsini
tənzimləməklə məcmu tələbə (pula olan tələbin amillərinə təsir etmək vasitəsilə)
təsir göstərmək və beləliklə də makroiqtisadi tarazlığın lazımi səviyyəyə
gətirilməsinə imkan verir.
Son illər pul-kredit siyasətinin nə dərəcədə düzgünlüyünü müəyyən etmək
mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Pul-kredit siyasətinin makroiqtisadi səmərəsinin
qiymətləndirilməsi isə dərindən düşünülmüş nəzəriyyə və metodologiyaya
söykənməlidir. Odur ki yerinə yetirilən mövzunun aktuallığı onun Mərkəzi Banka,
pul-kredit və məzənnə siyasətinə həsr edilməsidir.
Tədqiqatın predmeti və obyekti. Tədqiqatın predmeti və obyektini uyğun
olaraq Azərbaycan Respublikasında makroiqtisadi proseslər, Mərkəzi Bankın pul-
95
kredit və məzənnə siyasəti sahəsində qanunlar, normativ sənədlər, аktlar, Mərkəzi
Bankın illik hesabatı təşkil edir.
Tə dqiqatın ə sas mə qsə di Tədqiqatın məqsədi pul siyasətinin səmərəliliyini
müəyyən etmək, bazar münasibətləri şəraitində pul siyasətini öyrənmək, siyasətin
ə
n səmərəli forma və metodlarla həyata keçirilməsi mexanizmləri, başlıca
makroiqtisadi məqsədlərə çatmaqda pul və məzənnə siyasətinin təsir gücündən
istifadənin əsas yollarını göstərməkdən ibarətdir.
Tə dqiqatın elmi yeniliyi Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Bankının pul-
kredit və məzənnə siyasətində baş verən yenilikləri araşdırmaq, mövcud pul-kredit
və məzənnə siyasətində pul-maliyyə sabitliyinin əsas istiqamətlərini müəyyən
etməkdən ibarətdir. Uğurlu pul-kredit siyasətinin aparılmasının əsas şərtlərindən
biri onun daşıyıcı və ötürücüsünün bank sistemi olduğunu nəzərə alaraq,Mərkəzi
Bank islahatların dərinləşdirilməsi istiqamətində mühüm işlər görməlidir. Mərkəzi
Bank bankların rəqabət imkanlarını genişləndirmək, üzərinə düşən öhdəliklərin
vaxtında və keyfiyyətlə yerinə yetirilməsini təmin etmək məqsədilə bankların
kapitallarının iriləşdirilməsi, təmərküzləşdirilməsi və bu əsasda onların
iqtisadiyyatı maliyyələşdirmək imkanlarını da genişləndirməlidir.Mərkəzi Bankın
mühasibat uçotu sistemi tam avtomatlaşdırılmalıdır. Bu da öz növbəsində
ödənişlərin sürətinin artırılmasına imkan verəcək. Şübhəsiz ki,bank sistemi və
bank infrastrukturu, xüsusilə də ödəniş sistemi inkişaf etdikcə Mərkəzi Bankın pul-
kredit siyasətinin daha mürəkkəb alətlərini tətbiq etmək imkanı
yaranacaqdır.Etibarlı bank sisteminin formalaşması yüksək və peşəkar idarəçilik
sisteminin təşkilini tələb etdiyindən banklarda beynəlxalq standartlara cavab verən
korporativ idarəetmə prinsiplərinin tətbiqinə xüsusi diqqət yetirilməlidir.Hazırda
Mərkəzi Bankın mərkəzləşdirilmiş kredit resurslarının kommersiya banklarına
ayrılması рrosesində tətbiq etdiyi girov mexanizmi, yəni daşınmaz əmlakın
istifadə olunması çox primitivdir. Girov təminatı ilk növbədə onun yüksək
likvidlik meyari əsasında formalaşdırılmalıdır. Dünya təcrübəsi göstərir ki, yüksək
96
likvidli girov yüksək etibarlılıq keyfiyyəti ilə xarakterizə olunan dövlət qiymətli
kağızlarıdır.
Tə dqiqatın praktiki ə hə miyyə ti. Magistr dissertasiyasında irəli sürülən
təkliflər bizim fikrimizcə, Mərkəzi Bankının pul-kredit və məzənnə siyasətinin
ilbəil təkmilləşdirilməsi və inkişafı istiqamətlərinin yaxşılaşdırılmasında xidmət
edə bilər. Müasir pul-maliyyə sabitliyi siyasətinə kömək edə bilər, pul-kredit
siyasətinin rolunun artmasına şərait yaradar.
Dissertasiya işinin informasiya bazasını АSK-nin və Mərkəzi Bankın
statistik məlumatları təşkil edir.
Dissertasiya iş inin quruluş u və hə cmi. Dissertasiya işi giriş, üç fəsil, nəticə
və təkliflərdən, istifadə olunmuş ədəbiyyat siyahısından ibarətdir.
Girişdə mövzunun aktuallığı əsaslandırılır.
Birinci fəsildə son dövrdə pul, məzənnə və maliyyə sabitliyi siyasətinin əsas
istiqamətləri, iqtisadiyyatın inkişafında Mərkəzi Bankın pul-kredit siyasətinin rolu
şə
rh edilir.
kinci fəsildə Аzərbaycanın valyuta sistemi,məzənnə siyasəti və valyuta
ehtiyatlarının idarə edilməsi, valyuta siyasətinin əsas istiqamətləri, forma və
metodlarının göstərilməsinə cəhd edilmişdir
Üçüncü fəsildə Azərbaycanın müasir iqtisadiyyatı və makroiqtisadi
tənzimləmədə pul-kredit mexanizmlərinin rolunun gücləndirilməsi, beynəlxalq
hesablaşmalarda valyuta məzənnələrinin təkmilləşdirilməsi məsələləri təhlil
edilmişdir. Nəticə və təkliflərdə işə yekun vurulur və Mərkəzi Bankın pul və
məzənnə siyasətini təkmilləşdirmək yollarına münasibət bildirilir.
97
Azərbaycan Dövlət qtisad Universitetinin Magistr Mərkəzi,Maliyyə ixtisası,Bank
iş i ixtisaslaş ması,ə yani ş öbə 602-ci qrup magistrantı smayilova Şə bnə m Mə zahir
qızının ‘‘Azə rbaycanda makroiqtisadi proseslə r:pul və mə zə nnə
siyasə ti’’mövzusunda yerinə yetirdiyi dissertasiya iş inə
RƏ Y
Dövlətin makroiqtisadi siyasətinin son məqsədləri iqtisadi inkişafın,
tam məşğulluğun, qiymətlərin sabitliyinin və tədiyyə balansının tarazlığının
təmin olunmasından ibarətdir. Bu məqsədlərə nail olmaq üçün dövlətin
sərəncamında pul-kredit siyasəti kimi makroiqtisadi tənzimləyici mexanizm
mövcuddur ki, bu da müxtəlif üsullarla reallaşdırılır. Bu əsasən dövriyyədə
olan pul kütləsini tənzimləməklə məcmu tələbə təsir göstərmək və beləliklə
də makroiqtisadi tarazlığın lazımi səviyyəyə gətirilməsinə imkan verir.
Respublikada makroiqtisadi proseslərdə sabitliyə nail olmaq üçün
hökumət Mərkəzi Bank vasitəsilə çevik pul siyasəti yürütməyi, pul
resurslarına nəzarəti gücləndirməyi, iqtisadi alətlər vasitəsilə pul
emissiyasına məhdudlaşdırıcı təsir göstərməyi təmin etmişdir. Azərbaycanda
kredit siyasəti iqtisadiyyatın kredit resurslarına olan tələbatının
ödənilməsinə, lüzumsuz kredit emissiyasına yol verilməməsinə, kredit
dövriyyəsinin köklü olaraq yaxşılaşdırılmasına yönəldilir.
Dissertasiya işi ölkədə yürüdülən makroiqtisadi siyasətin tərkib hissəsi olan
pul, valyuta və məzənnə siyasətinə və bununla bağli problemlərə həsr edilmişdir
Dissertasiya işi giriş,üç fəsil, nəticə və təkliflərdən ibarət olmaqla 92 səhvə
həcmində yerinə yetirilmişdir.
Dissertasiyanin giriş hissəsində müəllif mövzunun aktuallığını qeyd
edərək,qarşısına qoyduğu vəzifələri müəyyənləşdirmişdir.
Dissertasiya işinin plani qarşiya qoyulan vəzifələrin magistr dissertasiyasi
səviyyəsində həllinə imkan verir.
98
Dissertasiya işinin birinci fəsli «Pul-kredit siyasətinin əsas istiqamətləri və
onların təkmilləşdirilməsi yolları» аdlanır. Bu fəsildə Mərkəzi Bankın maliyyə
sabitliyi siyasətinin əsas istiqamətləri və pul-kredit siyasətinin modernləşdirilməsi
yolları araşdırılmış və təhlil edilmişdir. Bu fəsildə müəllif tərəfindən makroiqtisadi
sabitliyin təmin edilməsində pul-kredit siyasətinin rolu və əhəmiyyəti göstərilmiş
və əsaslandırılmışdır.
Dissertasiya işinin ikinci fəsli «Azərbaycan Respublikasında valyuta siyasəti
və valyuta tənzimlənməsi » adlanır. Burada müəllif valyuta siyasətinin iqtisadi
siyasətin mühüm tərkib hissəsi olduğunu açıqlayır və onun çoxtərəfli
məqsədlərinin yerinə yetirilməsi istiqamətlərini şərh edir. Bu fəsildə milli
valyutanın məzənnəsinin sabitliyinin qorunub saxlanması və valyuta
məzənnələrinin tənzimlənməsinin əsas modelləri araşdırılır və tövsiyələr verilir.
Dissertasiya işinin üçüncü fəsli «Makroiqtisadi proseslərin dövlət
tənzimlənməsində pul və məzənnə siyasətinin rolu» аdlanır. Bu fəsil Azərbaycanın
müasir iqtisadiyyatı və makroiqtisadi tənzimləmədə pul-kredit mexanizmlərinin
rolunun gücləndirilməsi, beynəlxalq hesablaşmalarda valyuta məzənnələrinin
təkmilləşdirilməsi məsələlərinə həsr edilmişdir.
Dissertasiya işi göstərir ki,müəllif mövzunu dərindən mənimsəmiş və o, təhlil
edərək nəticə çıxarmaq qabiliyyətinə malikdir.
Dissertasiya işi magistr dissertasiyasınin qarşısına qoyulan vəzifələrə tam cavab
verdiyindən onu müdafiəyə buraxmaq olar.
Magistr smayilova Şəbnəm Məzahir qızı magistr dərəcəsi almağa layiqdir.
Elmi rəhbər: i.e.n N.Ə.Məmmədova
99
Azərbaycan Dövlət qtisad Universitetinin Magistr Mərkəzi,Maliyyə ixtisası,Bank
iş i ixtisaslaş ması,ə yani ş öbə 602-ci qrup magistrantı smayilova Şə bnə m Mə zahir
qızının ‘‘Azə rbaycanda makroiqtisadi proseslə r:pul və mə zə nnə
siyasə ti’’mövzusunda yerinə yetirdiyi dissertasiya iş inə
RƏ Y
Dünya təcrübəsi dövlətin pul-kredit siyasətinin həyata keçirilməsinin geniş
alətlərinə malikdir. Azərbaycan Respublikasında belə alətlər «Mərkəzi Bank
haqqında» Qanunun 29-cu maddəsində öz əksini tapmışdır.
Pul-kredit siyasətini Azərbaycan Respublikasının Республикасынын
Mərkəzi Bankı Maliyyə Nazirliyi və başqa dövlət qurumları ilə birlikdə həyata
keçirir.
Məlum olduğu kimi makroiqtisadi siyasətin son məqsədləri iqtisadi
inkişafın, tam məşğulluğun, qiymətlərin sabitliyinin və tədiyyə balansının
tarazlığının təmin olunmasından ibarətdir. Pul-kredit, valyuta və məzənnə
siyasətinin əsas məqsədi manatın dayanıqlığının möhkəmləndirilməsi, xarici
valyutaya nisbətən dönərliyinin artırılması, iqtisadiyyatın bütün sahələrində
kredit resurslarına olan tələbatın ödənilməsinə şərait yaradılması və bank
sisteminin möhkəmləndirilməsidir. Bu mənada yerinə yetirilən yetirilən magistr
dissertasiyası maraqlı mövzuya həsr edilmişdir.
Dissertasiya işi giriş, üç fəsil,nəticə və təkliflərdən ibarət olmaqla 92 səhvə
həcmində yerinə yetirilmişdir.
Birinci fəsildə son dövrdə pul, məzənnə və maliyyə sabitliyi siyasətinin əsas
istiqamətləri, iqtisadiyyatın inkişafında Mərkəzi Bankın pul və məzənnə siyasətinin rolu
şə
rh edilir.
kinci fəsildə Azərbaycanda valyuts siyasətinin əsas istiqamətləri,valyuta
sistemi, məzənnə siyasəti və valyuta ehtiyatlarının idarə edilməsinin forma və
metodları göstərilmişdir.
100
Üçüncü fəsildə geniş təhlillər aparılaraq Azərbaycanın müasir iqtisadiyyatı və
makroiqtisadi tənzimləmədə pul-kredit mexanizmlərinin gücləndirilməsinin rolu,
beynəlxalq hesablaşmalarda valyuta məzənnələrinin təkmilləşdirilməsinin
istiqamətləri və s. məsələlər şərh еdilmişdir.
Nəticə və təkliflərdə işə yekun vurularaq və Mərkəzi Bankın pul və məzənnə
siyasətini təkmilləşdirmək yollarına münasibət bildirilmişdir.
Dissertasiya işi magistr dissertasiyası qarşisina qoyulan tələblərə tam
uyğundur və оnu mudafiəyə buraxmaq olar.
Magistr smayilova Şəbnəm Məzahir qzı magistr dərəcəsi almağa layiqdir.
Rə yçi:
“Maliyyə ” kafedrasının
dosenti: i.е .n. Ş .Ş .Bə də lov
Dostları ilə paylaş: |