MəHƏMMƏDHÜseyn şƏHRİyar seçİLMİŞ ƏSƏRLƏRİ
Yüklə 2,39 Mb. Pdf görüntüsü
|
_____________Milli Kitabxana______________ Çox maraqlıdır ki, ustadın hansı şerini diqqətlə oxuyuruqsa qəlbimizdə bu baxımdan aydın intibahlar oyadır, inam hissimizi qüvvətləndirir. Şəhriyarın bu qəbildən olan əsərləri 1970-ci iliərin sonlarında İranda, 1980- cı illərin sonlarında Qafqazda, Orta Asiyada və Qazaxıstanda avtoritarizmin süqutu üçün adamları ruhən hazırlayırdı. Şəhriyar öz ölkəsindəki rejimin eybəcərliklərini, Savak başkəsənlərini öz amansız taziyanələrinə hədəf edəndə dünyanın bir sıra digər ölkələrində hökm sürən qeyri-insani rejimləri, o cümlədən də yaxın qonşuluqdakı dindaşlarını əsarət altında saxlayan bolşevik-daşnak qaragüruhunu da biabırçılıq sütununa mıxlamış olurdu. Bu nöqteyi-nəzərdən yanaşdıqda Şəhriyarın demək olar ki, bütün şeirləri güclü düşündürmə, duyğulandırma imkanlarına malikdir: Barilaha! Sən bizə ver bu şəyatindən nicat, İnsanın nəslin kəsib, ver insə bu cindən nicat. ... Şurəvidən də nicat umduq ki, bir xeyir olmadı, Olmasa çay sandığında, qoy gələ Çindən nicat. ("İnsü cin") Məsəl var, deyərlər: "İmanım bir yerə, gümanım bir yerə". Şair gümanım, səyyar xəyalının, simurqu da min dəfələrdən birində dolana- dolana, dolaşa-dolaşa gedib Şurəvi üstünə qonmuşdur. Fəqət dərhal hiss edib, başa düşmüşdür ki, ondan heç bir xeyir gözləmək olmaz. Doğrudan da axı, Şurəvi milyonların başına bəla kəsilən öz dövlətində məskun qövmlərə bir gün vermədiyi halda, İrana necə nicat verə bilərdi? Yəqin məhz bu qənaətdə olduğu üçün şair sözünə davam edərək demişdir: Şəhriyarın da əzizim, bir tutarlı ahı var, Düşməni Əhrimən olsun, tapmaz ahımdan nicat! Dərgahi-alidə peyğəmbərlərdən sonra ikinci yerdə şərəflənən əsil şairlərin ahı isə həqiqətən də çox tutarlı olur. Hələ XII əsrdə Şəhriyarın sənətdə ulu babalarından olan Əfzələddin Xaqani əbəs yerə deməmişdi ki, Hər səhər qalxar göyə ah ilə əfqanım mənim, Qərq olar qanda şəfəq tək çeşmi-giryanım mənim.
_____________Milli Kitabxana______________ ...Ah odumla hər dəfə aldım hədəf, etdim şikar, Ol qoca qurdu ayaqdan saldı peykanım mənim. Pas kimi sardı məni dövran ki, yandırsın, həmən Ah odunda yandı, his oldu o dövranım mənim!
Bəli, mürtəce şah mütləqiyyətinin və kommunst Əhriməninin çöküb darmadağın olması hər iki ölkədə ilk növbədə ictimai-siyasi proseslərin nəticəsidir. Lakin bu işdə Allahın sevdiyi, böyük istedad və daşı deşən ah əta etdiyi, dualarının müstəcəb qıldığı Xaqani, Füzuli, Şəhriyar kimi, habelə Şurəvi zindanlarnnda qətlə yetirilmiş Seyid Hüseyn, Əhməd Cavad, Mikayıl Müşfiq kimi böyük ədəbi simaların ah-naləsinin də labüd rolu vardır. Şəhriyarın aşağıdakı beyti də fəqət bu kontekstdə düzgün başa düşülə bilər: Küfrü gördüz necə çiy-çiy yedi islam cigərin? Siz də Küfrün cigərin indi kabab etməlisiz!
Ustad Şəhriyarın "Allah bayrağı" şerində də çox dərin mənalı, ibrətamiz beytlərlə qarşılaşırıq. İrandakı İslam inqilabı ərəfəsinin və o gərgin günlərin bəzi dəhşətli məqamlarını yada salan bu əsərlərində şair sonsuz bir iftixar duyğusu ilə deyirdi ki, uzun müddət şeytanın yuxuya verdiyi və oyanışına bütün vasitələrlə mane olduğu xalqı bu qəflət yuxusundan islam oyatdı. Ona görə də dünyagörmüş şair Qurani-Kərimin "Baqara" surəsindəki 138- ci ayəni ("Allahın rənginə bəyan; kimin rəngi onunkundan gözəldir?") əsas götürüb öz həmvətənlərinə müraciət edərək onları ağı qaradan seçməyə, zahiri parıltılara uymayıb mahiyyətə varmağa, islami dəyərlərə sadiq qalmağa təkidlə dəvət edirdi: Hər rəngi at, fəqət boyan Allah boyağına, Hər aldadan boyaqlara qəlbin boyanmasın! Xəlqin gözün oyardı şahın mərqəzəbləri, Qoy bir oyulsun öz gözü, ta göz oyammasın!
_____________Milli Kitabxana______________ Dinimizdən, onun fəaliyyətindən cin-bismillahdan qorxan kimi qorxub vahiməyə düşən bolşevik hökmranlığı xalqımızı öz dini - mübarəki olan İslamdan, şair demiş, Allah boyağından ayrı salmaq üçün çox hoqqalardan çıxdı, çox ağır cinayətlər törətdi, çox məscidləri bağlayıb, xarabazara çevirdi. Məscidlərin bir qismindən fabrik, zavod, anbar, idarə, kino klubu kimi istifadə etdilər, bəsirət əhlini göz görə-görə gözsüz qoydular. Ağzı dualı minlərcə din xadimini minbərlərdən düşürdüb səhhətinə və yaşına baxmadan həbs etdilər, Sibirə, Uzaq Şərqə sürgün etdilər, qətlə yetirditər. Keçmişdə Bakıda qazi olub Qurani-Kərimi Azərbaycan dilində şərh etmiş Mir Məhəmməd Kərim ağa milisin zirzəmisində güllələnəndə onun 84 yaşı var idi... Bu işdə çox canfəşanlıq eləyən o zamankı rəhbərliyin başçısı Mircəfər Bağırov olub ki, xalq arasında gizlində deyilən ikinci adı bir an əvvəl Şəhriyardan gətirdiyim birinci beytdə nifrətlə yad olunan Mirqəzəb idi. Mirqəzəb Bağırov bədnam Stalinin Bakıda heç bir məhdudiyyət bilməyən buyruqçusu idi. O öz iradəsi və şəxsən öz əllərilə çox xalqsevər ziyalını o cümlədən də nüfuzlu din xadimlərini qanına qəltan etmiş, ocaqları söndürmüş, qapıları bağlı qoymuşdu. Fəqət yenə də şair demiş, şeytan bu mənfur əməllərini çox davam etdirə bilmədi, haqq öz yerini aldı, öz istiqlaliyyətinə qovuşandan sonra xalqın ilk nəcib, vacib kütləvi tədbirlərindən biri bu oldu ki, Azərbaycanda məscidlər bərpa edildi, yeni, daha vüsətli Allah evləri tikildi, Bayıl qəsəbəsində vaxtilə partladılmış Səkinə xanım məscidinin yerində ucaldılan gözəl bir Allah evinin bünövrəsinə isə ilk daşı Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin rəisi Şeyxülislam Hacı Allahşükür Pasazadə ilə birlikdə müstəqil Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Heydər Əliyev cənabları özləri qoydular! Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyev İslam konfransının VIII zirvə toplantısı münasibətilə Tehranda olarkən İranın Ali dini rəhbəri Ayətullah Seyid Əli Xamneyi cənabları ilə görüşəndə ona demişdir: "Xalqımızı 70 il ərzində İslam dinindən ayırmağa çalışıblar. Bilirsiniz ki, biz Sovetlər İttifaqının tərkibində ateist tərbiyəsi, təbliğatı altında yaşamışıq. Ancaq buna baxmayaraq, xalqımız öz dinindən heç vaxt ayrılmayıbdır, onu qəlbində, ürəyində saxlayıb və imkan olan kimi hər şey açılıbdır. Bu da dinimizin - İslam dininin nə qədər qüdrətə, gücə malik olduğunu göstərir. Bir daha bəyan edirəm ki,
Yüklə 2,39 Mb. Dostları ilə paylaş:
|