Bariy tuzlari bilan surunkali zaharlanish
dizureya bilan birga kechadi, skipidar bilan
zaharlanganda dizuriya va gematuriya kuzatiladi.
Ayrim zaharlanishlar, ayniqsa surunkali intoksikatsiyalar
jinsiy funksiyaning jiddiy
buzilishlarini keltirib chiqaradi. Benzol va uning hosilalari, qo‘rg‘oshin, uglerod oksidi,
oltingugurt uglerodi, xloropen, surma, ayrim pestitsidlar hayz siklini buzib yuboradi.
Spermatogenezning buzilishi (azospermiya) alkogol, qo‘rg‘oshin, margimush bilan surunkali
zaharlanganda kuzatladi. Potensiyaning pasayishi
va libido uglerod oksidi, qurg‘oshin,
margimush bilan zaharlanishga xos belgilardir. Erkaklarda jinsiy funksiyalarning o‘zgarishi
marganes, xloropen va bora kislotasi bilan ta’sirlashganda aniqlangan.
Suyak tizimi
va uning qo‘shimchalari (pridatki). Suyak-bo‘g‘im apparatining yaqqol
tizimli zararlanishi flyuoroz - suyaklarning toshdek qotib qolishi, paylarning
o‘zaksizlanishida (RF,
ftor vodorodli kislota tuzlari, kriolit, super-fosfatlar: elektroliz
sexlarida (aluminiy) kuzatilgan. Bariy tuzlari bilan zaharlanganda ular suyakdan fosfor va
kalsiyni siqib chiqaradi va jiddiy osteoporozga olib keli-shi mumkin.
Suyak to‘qimasining sayozlanishi kadmiy tuzlari bilan surunkali zaharlanishda ham
qayd etilgan (bunda kuraklarda, bel, toz va katta boldir suyaklarida ko‘ndalang o‘ymalar
paydo bo‘ladi)
Sariq fosfor bilan zaharlanganda pastki jag‘ zararlanadi, qo‘rg‘oshin bilan surunkali
zaharlanganda bolalarda suyaklarning metafizar o‘sishi izdan chiqadi.
Zaharlanishning teri va uning quyruqlarida ifodalanishi
yuqorida keltirilgan
yallig‘lanish va allergik ta’sirlar bilan chegaralanmaydi. Ayrim sanoat zaharlarining ta’siri
terining ochiq yoki kiyim bilan ishqalanadigan qismlari giperpigmentatsiyasini keltirib
chiqaradi (neftni qayta ishlash mahsulotlari, toshko‘mirli smola, plavikli kislotalar).
Trinitrotoluol va dinitroxlorbenzol bilan ta’sirlanish oqibatida vaqt o‘tgani sayin kaftlar, oyoq
kaftlari va tirnoqlarning sariq rangga bo‘yalib qoladi. Kumush
teri va shilliq qavatlarda
yig‘ilib qolib, ularni aspid-kulrangga bo‘yaydi (argiriya). Gidroxinon va uning ayrim efirlari
terining katta-katta qismlarini rangsizlantiradi, boshqa bir efirlari leykodermiyani keltirib
chiqaradi. Tirnoqlarning mo‘rtligi va deformatsiyalanishi oxak, kalsiy karbit, 2,4-dinitrofenol
bilan ishlaydiganlarda uchraydi. Nikel va sement kuchli teri qichimasiga sabab bo‘ladi. Ba’zi
bir moddalar bilan ishlaganda giperkeratoz rivojlanadi yoki sochlar kuchli to‘kiladi (antrasen,
toshko‘mir smolasi, xloropren, trinitrotoluol, dinitro-xlorbenzol, talliy birikmalari).
Dostları ilə paylaş: