MahirəNərimanqızı
Yüklə 2,89 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Arıların məhvi bəşəriyyətə hansı “hədiyyə”ni verəcək
- 1. İbn Sina www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M
www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Elmin Nurizadə Sufizm: gizli elmlərə haqqında araşdırmalar 179 Arılar 130 min növ bitkidə tozlanma prosesini yaradaraq, Yer kürəsində bəsit desək, həyatın varlığını təmin etmiş olurlar. Çünki həmin 130 min bitki bütün Yer kürəsinin oksigen tələbatını ödəməklə yanaşı, ekoloji tarazlığın bərpasını da təmin edir. Tozlanma prosesinin ildən-ilə yavaşlaması isə sosial terminologiyada ekoloji böhran adlanan, əslində isə ekoloji natarazlığı əmələ gətirir, kütləvi istiləşmə və havada maqnit induksiyasının artmasına gətirib çıxarır. “Missioner” arılar Özündə xüsusi və hər bir incəliyinə qədər peşəkarlıq meyarlarına cavab verən ―laboratoriya‖ya sahib olan arı gündəlik uçuşu zamanı iki önəmli işi görür. Hər gün də olmasa, ara-sıra qarşılaşdığımız çiçəyə qonan arı səhnəsi əslində bəşəriyyət üçün o anda oksigen balansını qorumaqla yanaşı, öz ―fabrik‖inin məhsulu olan balı da hazırlayır. Hər bir bal arısı dayanmadan gün ərzində 20 min çiçəyə qonur. Bir arı isə orta hesabla həyatı boyu 2 milyon kvadrat kilometr qət edir. Arı bir çiçəyə qonduqda yapışqan, sıx tükləri çiçək tozuna bulaşır. Sonra həmin bitkinin başqa fərdinə qonaraq çiçək tozlarını ona bulaşdırır. Bu vəzifənin icrasında isə maraqlı bir səhnə meydana gəlir. Bal arısı qızılgülə qonsa, ətrafdakı qızılgül çiçəkləri bitənə qədər başqa növə qonmur. Bunun səbəbi isə budur: əgər fərqli çiçəklərə qonsaydı, çiçək tozları fərqli gül növlərinə daşınacağına görə döllənmə meydana gəlməz və çiçəklərin nəsli kəsilərdi. Çiçək nəslinin var olması sırf estetik anlamda www.elmler.net - Virtual İnterne t Resurs M ərkəzi Elmin Nurizadə Sufizm: gizli elmlərə haqqında araşdırmalar 180 180 qavranmamalıdır. Arılar onlarda instinkt kimi formalaşan tanıma qabiliyyəti sayəsində çiçək növlərini bir-birindən ayırd edə bilir. Bu ayırdetmə bacarığı çiçək tozlanmasını pozmamaqla yanaşı, balın tərkibinin də stabil qalmasını təmin edir. Bəşəriyyətin mövcudluğu müddətində əsrlərdir ki, öz mənəvi-elmi aktuallığını itirməyən Quranda da tozlanma, bal, ekoloji tarazlığın səbəbkarları olan arıların xüsusi missiyanı yerinə yetirmələri qeyd olunur. “Ən-Nəhl” surəsi ―Rəbbin bal arısına belə vəhy etdi: ―Dağlarda, ağaclarda və (insanların) qurduğu yerlərdə özünə yuva tik. Sonra bütün meyvələrdən ye və Rəbbinin sənə göstərdiyi yolla rahat get! (O arıların) qarınlarında insanlar üçün şəfa olan müxtəlif rəngli bal çıxar. Şübhəsiz ki, bunda da düşünüb dərk edənlər üçün bir ibrət vardır!‖. Qurani-Kərimin ―Ən-Nəhl‖ surəsi bal arılarının Allah tərəfindən hesablanmış missionerlik funksiyasını çox gözəl şəkildə həyata keçirir. Təkcə bunu demək kifayətdir ki, dünyada balın azalması belə, bir-çox fiziki problemlərə gətirib çıxara bilər. Təsadüfi deyil ki, nanotexnologiyaların xüsusilə də tibb sahəsində surətlə inkişaf etməsinə baxmayaraq, bal ilə müalicə üsulu günü-gündən öz aktuallığını artırır. Apiterapiya adlanan bu üsul təkcə bal deyil, həmçinin arı südü, arı qonmasından sonra yaranan çiçək tozu və arı zəhəri vasitəsilə həyata keçirilən terapik metoddur. Dərmanların müalicə edə bilmədiyini arı ilə müalicə etmək olur. Arı ilə qabırğalararası nevralgiyada, üçlü sinir www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Elmin Nurizadə Sufizm: gizli elmlərə haqqında araşdırmalar 181 nevralgiyasında, fəqərə sütununun osteoxandrozunda, ürək- damar xəstəliklərində, andrologiyada, urologiyada, ginekologiyada, pulmanologiyada, burun-boğaz xəstəliklərində, oynaq hərəkat aparatı xəstəliklərinin müalicəsində, dermotologiyada, ankologiyada, virus hipatitlərində effektiv müalicə vasitəsi kimi istifadə olunur. Hələ eramızdan əvvəl IV əsrdə Makedoniyalı İsgəndər Hindistanda vəfat etdiyi zaman onun meyitini Yunanıstanadək uzaq yolda xarab olma və iylənməkdən qorumaq üçün, bir müdrikin məsləhəti ilə təmiz balın içində aparıblar. Nəticədə meyit öz təzəliyini qətiyyən itirməyib. Arı ilə digər müalicə üsulu Arı ilə müalicə üsulunu ən çox tətbiq edən həkim Seyfəddin Əsəd arı balı ilə müalicə ilə yanaşı, arı sancmasının da çox vacib terapik metod olduğunu qeyd edir: ―Arı ilə müalicənin ən güclü növü arı sancması ilə aparılır. Çünki arı zəhəri xüsusilə qiymətli və əvəzedilməz dərmandır. Hətta xeyli sayda iynənin verdiyi xeyirdən arı sancması daha üstündür. Misal üçün, beli, ayağı tutulmuş, ürəyində güclü ağrı ilə gələn xəstənin təkcə bir arı sancması bizdə pristupu dayanıb, ağrı kəsib. Təmiz balla hazırlanan dərmanlarla müalicə metodu da mövcuddur. Xüsusi hazırlanmış bu məlhəmlərə mədə, onikibarmaq bağarsaq yarasını, qastriti, kaliti, eroziyaları yüz faiz müalicə etmək olur. Bədənin gücü bərpa olunur. Arı məhsullarından www.elmler.net - Virtual İnterne t Resurs M ərkəzi Elmin Nurizadə Sufizm: gizli elmlərə haqqında araşdırmalar 182 182 hazırlanan iynə və mazların çox güclü ağrı kəsici effekti var. Sevindirici haldır ki, arı ilə müalicə üsulunu başa düşən, qiymətləndirən adamlar günbəgün artır. ― Arıların məhvi bəşəriyyətə hansı “hədiyyə”ni verəcək Artıq dünyanın bir çox universitetlərində və elmi tədqiqat müəssisələrində arıların kütləvi yoxa çıxması qlobal problem müstəvisində araşdırılır. Türkiyənin də bir çox universitetləri Albert Eynşteynin qoyduğu yolla getməklə arıların qorunması və artırılmasına çalışır. İngiltərə Arıçılar Birliyi hər il arıların yoxa çıxmasının fəsadlarını özündə əks etdirən hesabatla çıxış edir. Son hesabatda arıların məhvinin ekoloji böhranla yanaşı, ərzaq qıtlığına da gətirib çıxacağı vurğulanır. Artıq Braziliya, Kanada, Hindistan, Çin, İngiltərə kimi böyük ölkələr arı qıtlığının fəsadlarını yaşamaqdadırlar. Azərbaycanda da dağ və dağətəyi rayonlarda ildən-ilə bal ehtiyatının azalması arıların kütləvi şəkildə azalmasına səbəb olur. Azalan tək bal olsa idi nə var idi ki?! www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Elmin Nurizadə Sufizm: gizli elmlərə haqqında araşdırmalar 183 Kəşfləri ilə dünya elminə töhfə vermiş 5 Azərbaycan alimi Dünya elmində Azərbaycanın öz payı var. Kəşfləri ilə dünya elminə töhfə vermiş müasir Azərbaycan alimlərinin ilk beşliyini oxuculara təqdim edir: Yusif Məmmədəliyev Azərbaycan SSR EA yarandıqdan (1945) sonra onun ilk prezidentlərindən biri, 1954-1958-ci illərdə ADU-nun (indiki BDU) rektoru olub. Kəşfləri ilə dünya kimya elminə yeniliklər gətirən akademikin adına hətta ixtirası olduğu reaksiya da var. ―Molotov kokteytli‖ndən tutmuş SSRİ-də istehsalınadək bir çox böyük layihələrdə onun əməyi var. Lütfi Zadə Süni intellekt nəzəriyyəsinin, eləcə də qeyri-səlis məntiqin banisi olan dünya şöhrətli alim Kaliforniyanın Berkli Universitetinin professorudur. Qeyd edək ki, həmin universitetin ömürlük professoru seçilmiş yeganə şəxsdir. Süni intellekt nəzəriyyəsinin banisi kimi tanınsa da onun digər 5 kəşfi modern dünya üçün əsil inqilab olub. Həmin kəşflər bunlardır: təəssüratlar nəzəriyyəsi, sistemlər nəzəriyyəsi, sözlə işləyən kompüter nəzəriyyəsi, optimal süzgəclər nəzəriyyəsi və ―soft kompyutinq‖. Hazırda əsərlərinə ən çox istinad edilən alimdir. Təkcə 1990-2000-ci www.elmler.net - Virtual İnterne t Resurs M ərkəzi Elmin Nurizadə Sufizm: gizli elmlərə haqqında araşdırmalar 184 184 illərdə onun əsərlərinə 36000-dən çox istinad edilib. Kərim Kərimov Dünyanın raket texnikasını dərindən bilən tək-tük alimlərindən biri. Ali məktəbə sənəd verərəkən savadı yoxlanılaraq birdən-birə beşinci kursa qəbul edilən Kərimov müharibə vaxtı hərbi sursatların və döyüş mərmilərinin hazırlanması ilə məşğul olsa da, sonradan ömrünü tamamilə elmə həsr edib. O ballistik raketlərin radioölçmə sahəsində, kosmik parametrlərin və aparatların hazırlanmasında mühüm elmi kəşflərə imza atmışdır. ―Baykonur― kosmodromu və NASA bəzi işlərində akademik, general-leytenant Kərim Kərimova çox minnətdardır. Xudu Məmmədov Dünya şöhrətli Azərbaycanlı kristalloqraf, geologiya- mineralogiya elmləri doktoru, professor Xudu Məmmədovun əsərlərindən Amerika , bütün dünyada istifadə olunur. Mərhum alim bəzi əsərlərini hətta özü ingilis dilində yazmışdı. İndi həmin nəzəriyyələr kristalloqrafiya elmi sahəsində əsas mayak rolunu oynayır. 50-dən çox üzvi liqandlı kompleks birləşmənin molekul və kristal quruluşunu öyrənib, tədqiqatlarında elektronoqrafiya, rentgen-spektral analiz və hidrotermal sintez üsullarından geniş istifadə edib. O həm də estetika ilə intellektuallığın, fəlsəfə ilə elmin sintezini yaradanlardan biridir. www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Elmin Nurizadə Sufizm: gizli elmlərə haqqında araşdırmalar 185 Rafiq Əliyev Hazırda həyatda olan Azərbaycan alimləri içərisində dünyada ən tanınmışıdır. Onun ali riyaziyyat , süni intellekt, kibernetika, sinergetika elmləri sahəsində apardığı fundamental araşdırmalar modern dünya təfəkkürünün formalaşmasında əsaslı rol oynayıb. Onun dünya çaplı kəşflərindən bir qisminin adını çəkirik: • AL11, AL12 və AL13 qeyri-səlis məntiqlərinin yaradılması • Qeyri-səlis modellərin adekvatlıq şərtlərinin formalaşdırılması • Qeyri-səlis intellektual robotların nəzəriyyəsi və qurulma prinsiplərinin işlənməsi • ESPLAN da daxil olmaqla qeyri-səlis ekspert sistemlərin işlənməsi www.elmler.net - Virtual İnterne t Resurs M ərkəzi Elmin Nurizadə Sufizm: gizli elmlərə haqqında araşdırmalar 186 186 Qərb elminin baniləri olmuş 10 İslam-Şərq alimi Hazırda elmin inkişafı tam olaraq Qərb dünyasının adıyla bağlıdır. Şərq aləmində isə Yaponiya, Hindistan, Koreya və Çindən başqa digər ölkələrin elmi inkişafı isə demək olar ki, sıfır səviyyəsindədir. Amma Orta əsrlərin İslam-Şərq ölkələrində elə bir elmi-mədəni, həmçinin fəlsəfi intibah olmuşdu ki, onların yazdığı əsərlər və etdikləri kəşflər hazırkı Qərb elminin təməlini qoyub. Sizi həmin alimlər və onların dünyanı hələ də silkələyən və sonradan Qərb dünyasının oğurladığı kəşflərlə tanış edirik: 10. Fəxrəddin Razi XII əsr görkəmli fars filosofu tibb elminin dühalarından biri olub. O, məntiq, riyaziyyat, astronomiya sahəsində bir sıra kəşflər edib. Əsas və oğurlanmış kəşfləri: cazibə qanunu (Sonradan İsaak Nyutonun adı ilə bağlanıb) insan orqanizmində qızılca və çiçək xəstəlikləri. 9. Qütbəddin Şirazi XII əsrin böyük filosof, təbib və diplomatı olan Qütbəddin Şirazi 1263-cü ildə İranın Şiraz şəhərində anadan olub. Nəsirəddin Tusinin ən yaxın silahdaşlarından və tələbələrindən sayılan Qütbəddin Şirazinin Qərb elminə təkan vermiş ixtirası: göy qurşağının varlığı və onun elmi yöndən təsnifatı. www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Elmin Nurizadə Sufizm: gizli elmlərə haqqında araşdırmalar 187 8. Ağ Şəmsəddin XV əsrdə yaşamış alim Osmanlı imperiyasının mənəvi atası hesab olunurdu. Zamanının böyük övliyalarından və filosoflarından olan Ağ Şəmsəddin tibb və astronomiya sahəsində ən çətin kəşflərə imza atıb. O, əsasən mikrobu kəşf etməklə Qərb elminə səs salmışdı. 7. Ömər Xəyyam Onu əsasən şair olaraq tanısaq da, Ömər Xəyyam böyük alim kimi də dünyaya səs salıb. Aşiqanə rübailəri və eşqə aid qəzəlləri onun yaradıcılığının ikinci planında yer alır. O, əslində çox böyük riyaziyyatçı və astronomdur. Dünya elminə təsir etmiş kəşfləri: həndəsədə Binom düsturu, səma cisimləri barədə helosentrik nəzəriyyə (Kopernikdən əvvəl) 6. Əl Fərabi X əsrdə yaşayan türk əsilli filosof , riyaziyyatçıdır. Elmdə Aristoteldən sonra ―İkinci müəllim‖ adını qazanıb. Onun dövlətçiliyə və məntiqə aid kəşfləri indi də Avropa elmi nəzəriyyəsində aktuallığını qoruyub saxlayır. Lakin o , modern fizikada səs tezlikləri və səs dalğalarının fiziki şərhini verən alim kimi daha çox yadda qalır. 5. İbn Rüsd Xİ əsrin böyük ensiklopedik alimi Qərbdə Averros kimi tanınır. Belə ki, onun tibb , fiqh, məntiq elmlərinə gətirdikləri yenilik Avropa alimlərinin bilik mənbəyinə www.elmler.net - Virtual İnterne t Resurs M ərkəzi Elmin Nurizadə Sufizm: gizli elmlərə haqqında araşdırmalar 188 188 çevrilib. O zamanında elə tibbi kəşflərə imza atıb ki, onları ancaq çağdaş texnologiya ilə yerinə yetirmək mümkün idi. Ən böyük kəşfi isə gözdəki torlu qişanın ixtirasıdır. 4. Mövlana Cəlaləddin Rumi XII əsrin böyük övliyası , mövləvilik cərəyanının banisi olan Rumi hazırda dünya təfəkkür tərzinə təsir etmiş 5 böyük insan sırasındadır. O, fəlsəfə, psixologiya sahələrində elə kəşflərə imza atıb ki, Avropa ancaq XİX – XX əsrlərdə onları tətbiq edə bilib. Ziqmund Freydin psixoanalizini buna aid etmək olar. 3. Məhəmməd Əl Xarəzmi IX əsrdə yaşamış alim dəqiq elmlər sahəsində əsil inqilab edib. Sıfır rəqəmindən istifadə onun adı ilə bağlıdır. Ali riyaziyyatın da təməl nöqtəsini o qoymuşdur. Etdiyi riyazi kəşflər və hesablamalar modern texnologiyanın təməl nöqtəsi sayılır. 2. Nəsirəddin Tusi XIII əsrin dahi zəkası və Azərbaycan elminin bayraqdarı olan Tusi Avropanı indi də elmi nəzəriyyələrlə ―təmin edir‖. Həndəsə, cəbr, astronomiya və ali riyaziyyat sahəsində etdiyi kəşflər qərb elminin inkişaf səbəbi olub. Ən böyük kəşfi isə triqinometriyanın nəzəriyyəsidir. 1. İbn Sina www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Elmin Nurizadə Sufizm: gizli elmlərə haqqında araşdırmalar 189 Nəinki Şərq, eləcə də dünya tibbinin atası sayılan İbn Sina Avropanı 700 ildir ki, özünə məftun etməklə məşğuldur. Avropada Avissena kimi tanınan alim ―Şəfa― kitabında yalnız hazırkı texnologiya ilə tətbiq edilən elmi kəşflərə imza atıb. Zəmanəsinin dahi təbibi adlandırılan İbn Sina müasir cərrahi metodların təməl nöqtəsini qoyub. Həmçinin daxili xəstəliklərin profilaktika və müalicəsi də onun adı ilə bağlıdır. Yüklə 2,89 Kb. Dostları ilə paylaş:
|