Kurikulum 2013- №3 Kur qxd
Yüklə 5,91 Kb. Pdf görüntüsü
|
124 Kurikulum. 2013. №3 Svetlana Əliyeva C: Şir güclü vә qorxmaz heyvandır. Bә - zәn hәr kәsin edә bilmәyәcәyi işi yerinә yeti - rәn insanlar haqqında belә bir ifadә işlәdilir – «lap şir ürәyi yemisәn» deyirlәr. – Ayının timsalında kobud vә tәnbәl in - san lar yada düşür. Tülkü isә bizә hiylәgәr, qor xaq vә yaltaq xarakterli insanları xatır la dır. – Adәtәn, paxıl insanlar istәdiklәrinә nail olmadıqda hiylәgәrliyә vә yaltaqlığa әl atır- lar. – Dovşanın xarakteri bizim komandanın fik rincә qorxaq insanları yada salır. Söylәnilәn fikirlәr әsasında şagirdlәrә be - lә bir sualla müraciәt edirәm. S: İnsanlara xas hansı xüsusiyyәtlәr sa da - lan dı? C: Tәnbәllik, kobudluq, hiylәgәrlik, qor - xaqlıq vә paxıllıq kimi mәnfi keyfiyyәtlәr sa - dalandı. S: Bu tip xarakterli insanlara münasibә - tiniz necәdir? C: Bizim komanda üzvlәrinin, bu tip in - san la ra qar şı münasibәtimiz pisdir. İstәmәz dik ki, bi zim әtrafımızda bu cür insanlar ol sun. – Biz düşünürük ki, әlbәttә, pis xüsusiy - yәt li insanlar ola bilәr, amma biz onlara bu mәn fi keyfiyyәtlәrdәn uzaqlaşmaqda kömәk etmәli yik. – Bizim fikrimizcә, bu pis әmәlli xü su - siy yәt lәri yaxşı işlәr görmәklә dә әvәz etmәk olar. Komandalarda aparılan bu cür araşdırma - lar şagirdlәrin mәntiqi düşüncәlәri ni әsaslan - dır maq bacarığını formalaşdırmaqla yanaşı ya radıcı vә tәnqidi tәfәkkürünü inkişaf etdirir. Aparılan araşdırmalardan sonra kompyu - te rin kömәyilә növbәti slaydı açıram vә keçә - cәyim mövzunun adını elan edirәm. – Uşaqlar, biz bu gün Azәbaycanın gör - kәm li şairi Abbas Sәhhәtin «Ayı vә Şir» tәm - si lini keçәcәyik. Abbas Sәhhәtin hәyat vә yaradıcılığı haq qında şagirdlәrә qısa mәlumat verdikdәn sonra sinfә müraciәtlә dәrsi davam etdirirәm. – Uşaqlar, biz sizinlә heyvanlar haqqında fikirlәrimizi tәhlil etdik. Gәlin görәk Abbas Sәhhәt «Ayı vә Şir» tәmsilindә heyvanları ne - cә xarakterizә edib. Kompyuter dә hazırla dı - ğım şeirin şәkilli variantını nümayiş etdirә - rәk, tәmsilin ifadәli oxusuna başlayıram. Əlbir olub bir bir ilә Ovladılar tәdbir ilә, Olmadılar razı onu bölmәyә. Çıxdı iş axır ölüb öldürmәyә, Çeynәdilәr, dişlәdilәr, Bir-birini al-qana qәrq etdilәr. Özlәrini taqәtdәn saldılar, Hәr biri bir qaldılar. uzaqdan görüb bu halәti, Bildi ki, yox heç birinin taqәti. Gәldi, götürdü ovu, etdi fәrar Hәsrәt ilә baxdı dalınca Tәmsilin bir hissәsini oxuduqdan sonra ya rıdan kәsәrәk uşaqlara belә bir sualla mü - raciәt edirәm. S: Ayı vә şirin savaşmasına sәbәb nә idi? Bu sualı vermәkdә mәqsәdim şagirdlәrin dinlәmә bacarıqlarını yoxlamaqdır. Şagirdlәrin cavablarından sonra qaldığım yerdәn davam edirәm vә ikinci hissәyә aid sual larla uşaqlara müraciәt edirәm. S: Tülkü nә üçün ovu aparmağa tәlәsmir di? – O, nәyi gözlәyirdi? – Ayı vә şir savaşmasa, tülkü gәlib onla - rın ovunu apara bilәrdimi? – Onlar savaşaraq istәdiklәrinә nail ola bil dilәrmi? Komandaların suallar әtrafında müzaki - rә sin dәn sonra komanda üzvlәri tәrәfindәn seçilmiş bir nәfәr ümumi fikri söylәyir. C: Bizim fikrimizcә, әlbәttә ki, tülkü göz - lә mәli idi. Çünki qorxurdu. O, hiylәgәr oldu - ğu üçün tәlәsmirdi. Bilirdi ki, onlar inadkar ol duqları üçün sonacan savaşaraq әldәn düşә - cәklәr. vә 125 Kurikulum. 2013. №3 Dәrs nümunәlәri * * * C: Biz düşünürük ki, әgәr ayı vә şir ac - göz lükәrini inadkarlıqla hәyata keçirmәyә ça - lış masaydılar vә bir-birini dostcasına dinlә - mә yi bacarsaydılar, o zaman onlar öz ovlarını ra hat-rahat yeyә bilәrdilәr. C: Bizim komanda üzvlәri belә qәrara gәl di ki, әgәr onlar müsbәt mәnәvi keyfiy yәt - lә rә malik olsaydılar, tülkü kimilәrin plan ları baş tutmazdı vә onların hiylәgәrliklәri üçün meydan açılmazdı. Komandaların cavablarını dinlәdikdәn son ra komandalara belә bir sualla müraciәt edi rәm: S: Mәnfi vә müsbәt keyfiyyәtlәrin fәrqi nәdir? C: Mәnfi keyfiyyәtli insanlar hәr zaman әtrafdakılarla pis münasibәtdә olurlar. Belә in sanların aqibәti isә hәr zaman ayı vә şirin aqibәti kimi olacaq. Bizim fikrimizcә, müsbәt keyfiyyәtli in - san lara isә hәr zaman vә hәr yerdә hörmәt edir lәr, çünki belә insanlar әtrafdakılara zәrәr vermәyәn insanlardır. Şagirdlәr fikirlәrini söylәdikdәn sonra on ların öyrәndiklәri biliklәri hәyatla әlaqә lәn - dirәrәk bu günkü reallığa yönәldirәm vә bu istiqamәtdә suallar verirәm. S: Aramızda elәlәri olur ki, ondan nә is - tәyәndә vermir vә ya bir söz soruşanda ko bud cavab verir. Belә uşaqlara qarşı münasi bә ti niz necәdir? Sual әtrafında fikirlәr söylәnilir vә müza - kirәlәr gedir. Son da ümumi bir nәticәyә gәlir - lәr. Bu konstruk tiv tәlimin özәlliklәrindәn bi - ri dir ki, şagirdlәr bildiklәri әsasında yeni bi - liklәr yaranır. Artıq cavablar hazırdır vә on lar, әl bәt tә ki, yaradıcı olaraq öz fikirlәrini söylә - yir lәr. C: Biz belә düşünürük ki, onları tәrbiyә - lәn dir mәk lazımdır. Uşaqlar öz şәxsi әşyaları - nı yoldaşları ilә paylaşmalıdırlar. C: Bu fikirlә bizim komanda da razıdır. Heç zaman yoldaşa kobud cavab vermәk ol - maz, çünki bu әdәb qaydalarına uyğun deyil. – Biz onları başa salmalıyıq ki, bu pis hәrәkәtdir, belә münasibәtlәr yoldaşları bir- birindәn uzaqlaşdırır. Biz bu fikirlәri belәlәri - nә başa salsaq, yәqin ki, bir daha o hәrәkәtlәri tәkrar etmәzlәr. Müzakirәlәrdәn sonra tәmsili cütlükdә oxu mağı tapşırıram. Oxuduqca tәmsildә olan çә tin sözlәrә komanda üzvlәri ilә birlikdә aydınlıq gәtiririk. Cütlükdә oxu qurtardıqdan sonra kiçik çarxın әqrәbini işә salıram vә sonda dayandı - ğı rәqәm komandanın hәmin nömrәli üzvü - nün oxuması ilә davam etmәlidir. Belә olan halda şagirdlәr daha mәsuliyyәtli olurlar. Şa - girdlәr oxunun kimin tәrәfindәn davam edilә - cәyini bilmәmәk baxımından bu üsul on larda mәsu liy yәt hissini artırır. Əgәr әnәnәvi üsulda bu bilik şagirdlәrә hazır şәkildә ötürülürdüsә, onların fikirlәri ilә maraqlanmadan, hәr bir mәlumatı müәllim söylәdiyi kimi yadda saxlamaları tapşırılırdı - sa, amma konstruktiv tәlimdә bu belә deyil, bilik şagirdlәrә hazır şәkildә verilmir, şagird öz tәfәkküründәn çıxış edәrәk, yaradıcı olaraq sualları cavablandırır. Onlar öz biliklәri әsa - sın da yeni biliklәr qazanırlar vә bu bilik onla - rın özlәrinin yaratdıqları bilik olduğu üçün uzun müddәt onların yaddaşlarında qalır. Yüklə 5,91 Kb. Dostları ilə paylaş:
|