Kognitiv psixologiyada xotira tadqiqotlari. Xotiraning rivojlanishi va buzilishi. Tafakkur: umumiy tasavvurlar va nazariy

xulosa
deb ataladi. Boshqa hukmlar keltirib chiqariladigan boshlang„ich 
hukmlar 
xulosa dalillari
deb ataladi. Masalan, barcha slanetslarning 
yonuvchanligi ma‟lum, va ushbu modda slanets bo„lsa, u holda «ushbu 
moddaning yonuvchanligi» haqida xulosa yasash mumkin. 
Xulosa chiqarishning sodda va tipik shakli 
sillogizm
hisoblanadi. 
Masalan: «Barcha metallar – elektr o„tkazuvchi. Qalay – metall bo„lgani uchun, 
qalay – elektr tokini o„tkazadi». 

---

Inson asosan xulosalarning ikki turi – induksiya va deduksiyadan 
foydalanadi. 
Induksiya
– bu xususiy xulosalardan umumiy xulosalarni keltirib 
chiqarish, ayrim dalillar va hodisalarni o„rganish asosida umumiy qoidalar va 
qonunlar o„rnatish usuli. 
Deduksiya
– bu umumiy mulohazalardan xususiy mulohazalar keltirib 
chiqarish, umumiy qonunlar va qoidalar asosida ayrim dalillar va hodisalarni 
bilish.
 
TOPSHIRIQLAR 

Tafakkur operatsiyalarini mazmuniga ko‘ra joylashtiring.
№ 
Tafakkur 
operatsiyalari 
# 
Mazmuni 
1 
Analiz 
A 
bir turkum ichidagi narsalarning bir-
biriga o„xshashligiga va boshqa 
turkumdagi narsalardan farq qilishiga 
qarab narsalarni turkumlarga ajratish 
tizimi 
2 
Sintez 
B 
butunning 
uning 
qismlariga 
va 
elementlariga bo„lgan munosabati 
aniqlanadi 
3 
Taqqoslash 
C 
ob‟ektiv 
dunyodagi 
narsa 
va 
hodisalarning bir-biriga o„xshashligi 
va bir-biridan farqi aniqlanadi 
4 
Abstraktsiya 
D 
tafakkurda aks etgan bir turkum 
narsalarning, 
o„xshash 
muhim 
belgilarning 
shu 
narsalar 
to„g„risidagi bitta tushuncha qilib, 
fikrda birlashtirish