Kognitiv psixologiyada xotira tadqiqotlari. Xotiraning rivojlanishi va buzilishi. Tafakkur: umumiy tasavvurlar va nazariy

Amaliy tafakkur
tajriba, amaliy harakatlar asosida amalga oshiriladi va 
aniq vazifalarni bajarishga qaratilgan,
nazariy 
– tajriba bilan ish ko„rmasdan 
tushunchalardan foydalanadi. 
Diskursiv tafakkur
– kengaytirilgan tafakkur, 
ichki sezgi
kechishining tezligi, aniq ifodalangan bosqichlarning mavjud 
emasligi, oz darajada anglanganligi bilan xaraterlanadi.
Reproduktiv, ishlab 
chiqaruvchi tafakkur
– bu namuna bo„yicha tafakkur, ijodkorlik esa – yangi 
kashfiyotlar, yangi natijalarga olib boruvchi tafakkur. 
Realistik tafakkur
voqelikni to„g„ri aks ettiradi, odam o„z hulq-atvorini anglaydi, 
autistik tafakkur 
esa, asosan, ob‟ektga emas, affektga mos bo„lganlarni ifodalaydi, ehtiyojni 
qondirishga, kelib chiqqan hissiy zo„riqishni kamaytirishga yo„naltirilgan 
bo„ladi. 
Tafakkurning aqliy jarayonning natijasi hisoblangan uch xil shakli: 
tushuncha, mulohaza va xulosa farq
qilinadi. 
Tushuncha – 
bu jism va hodisalarning umumiy, ahamiyatga ega bo„lgan 
va farqlanuvchi belgilarini aks ettiruvchi tafakkur shakli. Tushunchalar asosida 
hodisalar va jismlar haqidagi mavjud bilimlarimiz yotadi. U 
aniq
va 
mavhum

---

bo„lishi mumkin. Jismning barcha belgilaridan aynan ushbu jism yoki o„xshash 
jismlar guruhini xarakterlab beruvchi ma‟lum belgilar yig„indisi ajratilgan 
bo„lsa, u holda aniq bir tushuncha haqida gap ketadi. Bunday tushunchalarga 
shahar, g„oya, jamiyat va boshqalar kiradi. Agar jismdagi biror-bir alohida belgi 
ajratilib, va bu belgi o„rganish predmeti bo„lib xizmat qilsa, alohida jism sifatida 
o„rganilsa, mavhum tushuncha hosil bo„ladi. Bunday tushunchalarga fidokorlik, 
tenglik, vijdoniylik va boshqalar kiradi. 
Tushunchalar