E) Şifahi nitqdə ümumişlək sözlərə daha çox yer verilir.
22. Şifahi nitqdə qeyri-nitq vasitələrindən- ekstralinqvistik vasitələrdən də istifadə edilir.
Onlardan biri yanlış verilmişdir.
A) jest
B) intonasiya
C) üz hərəkətləri
D) baş hərəkətləri
E) bədən hərəkətləri
23. Bunlardan yalnız biri şifahi nitqin ekstralinqvistik vasitələrindəndir.
A) intonasiya
B) fasilə
C) mimika
D) saitlərin tələffüzü
E) qrammatik formaların tələffüzü
24. Bu ünsür nitqin ifadəliliyində ən mühüm amillərdəndir. Nitq zamanı zəruri fizioloji
tələbatın nəticəsi kimi baş verir, danışanın nitq orqanlarının müəyyən sakitliyi yaranır.
Bu ünsür nədir ?
A) Ton
B) Tələffüz
C) Vurğu
D) Fasilə
E) Tembr
25. Nitq fasiləsi haqqında verilən fikirlərdən biri yanlışdır.
A) Nitq fasiləsi yalnız danışan üçün əhəmiyyətlidir.
B) Nitq fasiləsində normal tənəffüsün böyük rolu var.
C) Nitq fasiləsi məntiqi funksiya daşıyır.
D) Nitq fasiləsi həm də psixoloji funksiya daşıyır.
E) Nitq fasiləsi həm əlaqələndirici, həm də birləşdirici xarakterə malikdir.
26. Məntiqi fasilə ilə bağlı fikirlərdən biri yanlışdır.
A) Nitqi məntiqi məna daşıyan hissələrə bölür.
B) Bu fasilə yazıda, adətən, çox nöqtə ilə göstərilir.
C) Fasilənin köməkliyi ilə fikir dinləyicinin diqqətinə çatdırılır.
D) Bu əlaqəyə əlaqələndirici, yaxud birləşdirici fasilə də deyilir.
E) Bu fasilə bəzən nitqdə yaranan dolaşıqlıqları aradan qaldırır.
27. Şifahi nitqin xüsusiyyətlərindən biri yanlış verilmişdir.
A) Şifahi nitqdə qrammatik konstruksiya mürəkkəb olur.
B) Ümumişlək sözlərə daha çox yer verilir.
C) Şifahi nitqin tempi çox sürətli olur.
D) Yarımçıq cümlələrdən, qısa replikalardan çox istifadə olunur.
E) Daha tez unudulur
28. Mimika və jestlərə aid fikirlərdən biri doğru deyil.
A) Hər bir görkəmli natiqin özünəməxsus jest üslubu var.
B) Mimika və jestlərdən yalnız şifahi nitqdə istifadə edilir.
C) Jest və mimika yazılı nitqin təsirliliyini artırır, ona emosional çalar verir.
D) Mimika və jestlər əsas nitqdə yardımçı mahiyyət daşıyır.
E) Yazılı nitqdə jest və mimikadan istifadə etmək olmaz.
29. Bu jestdə yumruq halında əlin baş barmağı yuxarı qaldırılır. İfadə edilən
anlayışlardan biri düzgün deyil.
A) əladır
B) dəyərlidir
C) pisdir
D) keyfiyyətlidir
E) gözəldir
30. Gözlərin obyektə tuşlanması, baxışın gərginləşməsi kimi mimik hərəkət hansı
anlayışı bildirir ?
A) icazə
B) xəlvəti işarə
C) həya
D) nifrət
28
E) yalvarış və sitayiş
31. Mimika və jestlərə aid fikirlərdən biri doğru deyil.
A) Siyasi nitqdə jest və mimikadan istifadə etmək olmaz.
B) Mimika və jestlərdən yalnız şifahi nitqdə istifadə edilir.
C) Mimika və jestlər həm təsdiq, həm də inkar ifadə edir.
D) Mimika və jestlər əsas nitqdə yardımçı mahiyyət daşıyır.
E) Yazılı nitqdə jest və mimikadan istifadə etmək olmaz.
32. Nitqin yazılı formasında üslubla bağlı qüsurlar verilmişdir. Biri düzgündür.
A) Uzunçuluq
B) Qrammatik formaların yazıldığı kimi tələffüz edilməsi
C) Alınma sözlərin tələffüzü
D) Artıq, lüzumsuz söz və ifadələrdən istifadə
E) Sözlərin sətirdən-sətrə keçirilməsi
33. Nitqin yazılı formasında üslubla bağlı qüsurlar verilmişdir. Biri yanlışdır.
A) Fikir səhvi
B) Söz və ifadələrin yerində işlənməməsi
C) Lüzumsuz söz və ifadələrdən istifadə
D) Cümlədə və ya mətndə eyni söz və ifadənin yersiz olaraq təkrarlanması
E) Assimilyasiya hadisəsinin gözlənilməməsi
34. Yazılı nitqlə şifahi nitq arasındakı fərqlərdən biri yanlışdır.
A) Yazılı nitq tarixən daha qədimdir, şifahi nitq isə nisbətən sonrakı dövrlərə aiddir.
B) Yazılı nitqdə fikir daha ardıcıl və rabitəlidir, lakin şifahi nitqdə ardıcıllıq pozula bilər.
C) Yazılı nitq şifahi nitqə nisbətən daha müfəssəldir və mürəkkəb quruluşa malikdir.
D) Yazı prosesində çox vaxt danışıqda az işlənən ifadələrdən, cürbəcür sintaktik
quruluşlardan istifadə etmək üçün şifahi nitqə nisbətən müəyyən vaxt imkanı vardır.
E) Şifahi nitq yazılı nitqə nisbətən daha sürətlidir.
35. Ədəbi dilin yazılı formasına aid edilən cəhətlərdən biri yanlışdır.
A) Yazılı ədəbi dildə fikrin bütün incəliklərini mütləq əks etdirmək lazım gəlir
B) Yazılı dildə elmi, texniki, siyasi və digər terminlər çox olur.
C) Yazılı ədəbi dildə cümlələr əsasən qısa və quruluşca sadə olur
D) Yazılı ədəbi dil hər hansı bir məlumatın nəsildən nəslə keçməsində əsas rol oynayır.
E) Yazılı ədəbi dilin tarixi şifahi dildən qədim deyil.
36 .Verilən fikirlərdən biri yanlışdır.
A) Vergül bütün hallarda nitq tonunun yüksəlməsini tələb etmir.
B) Nöqtədə səs tonu aşağı enir.
C) Nöqtəli vergülün melodiyası nöqtənin melodiyasına yaxındır.
D) İki nöqtədə səsin tonu alçalır.
E) Nöqtəli vergül qoyulan yerdə səs tonu bir qədər aşağı enir.
37. Yazılı nitqdə aşağıdakı hallarda abzasdan istifadə olunur. Biri düzgün deyil.
A) Yeni fikrə keçildikdə
B) Cümlə xüsusi isimlə başladıqda
C) Dialoji nitqin tərkib hissələri olan replikalar yeni sətirdən başlayanda
D) Elmi mətndə qruplaşdırmalar sıralanma yolu ilə verildikdə
E) Elmi mətndə müəyyən əlamət və xüsusiyyətlər, təsniflər sıralanma ilə verildikdə
38. Yazılı nitqlə şifahi nitq arasındakı fərqlərdən biri yanlışdır.
A) Hər ikisi məlumatın uzun müddət yaddaşda qalması üçün əsas vasitədir.
B) Yazılı nitqdə fikir daha ardıcıl və rabitəlidir, lakin şifahi nitqdə ardıcıllıq pozula bilər.
C) Yazılı nitq şifahi nitqə nisbətən daha müfəssəldir və mürəkkəb quruluşa malikdir.
D) Yazılı nitq məlumatın uzaq məsafələrə ötürülməsi üçün əlerişli vasitədir.
E) Şifahi nitq yazılı nitqə nisbətən daha sürətlidir.
39. Şifahi nitq üçün xarakterik əlamətlər hansı sırada düzgün göstərilib?
A) jest, ritm, vergül
B) təkrar, səs, mimika;
C) nöqtə, vergül, mötərizə;
D) vergül, nida, sual;
E) ton, ritm, ahəng;
40. Hansı tip intonasiya cümlənin bitdiyini bildirir?
A) emosional
B) tamamlayıcı intonasiya
29
