İmdat avşar (Türkiyə)
Yüklə 1,31 Mb. Pdf görüntüsü
|
www.kitabxana.net Milli Virtual Kitabxananın e-nəşri Balasını qapdırmış sərçə kimi çırpındı Bəhri ustanın ürəyi. Toyda qazandığı pullar bir koz oldu cibində, ətini yandırmağa başladı. Əli yanına düşdü, sazı tuta bilmədi. Dodaqları ilə birlikdə bığı da titrədi. Biri qoluna girib kimsəsiz bir yerə aparsaydı, səhərə qədər ağlardı. Tufan Yusif olub böyüdü gözlərində. Bir Yaqubdu Bəhri usta. Içingəki ağrı iki damla göz yaşı olub yanaqla- rıyla süzüldü. Və ağrıdan bir türkü doldu içinə… Sustu. Oxuya bilmədi…. Oğlan evinin bağçasına qısa bir səssizlik çökdü, qoz ağacının budaqlarına xəfifcə əsən yel toxundu. Ağac səssizliyi pozaraq inildədi. Osmanın başı bədəni üstə dayanmır, gözləri yumulurdu. - Başqa nə çalırsınız, çalın, oğlan, bura yas yeridimi? – deyə yenidən guruldadı. - Sən çal, bala, bildiyimiz havalardan çal. Anadan olanı o havaları dinlədik biz. O havalara ağladıq, o havalar ilə oynadıq, - masabəyi dedi. Tufan sazını yenidən sinəsinə basdı. Saz Bəhri ustanın və Tufanın ürəylərindəki alovu bö- yüdərək inildəyirdi. Uzun-uzadı simləri köklədi, orta teli dilləndirərək başını göyə qaldırıb fərya- da başladı Tufan: Bir yaratmış Allah bütün insanları Ayrılıq insanın sözündən olur Ayrı görmə gəl, bu insan oğlunu Hər əməl kişinin özündən olur. O yanıqlı səs dalğa-dalğa göy üzünə yayılır, göydə pırıl-pırıl alışıb yanan ulduzlara qədər çatırdı. Bütün ulduzlar titrəşirdilər… Türkcədən çevirən: Aslan Quliyev www.kitabxana.net Milli Virtual Kitabxananın e-nəşri Abdal kişisi Kafedə uğultu, tüstü, sıxıntı… Birbirinə qarışan daş səsləri, zər səsləri… Qəzəblə sovrulan yaşıl üçlük, həyəcanla gözlənilən beşlik, havada uçuşan kart kağızları. Karol, valent, dama… Masalara gurultu ilə vurulan domino daşları və gülüşmələr, gülüşmələr… Qarson iki dəqiqədən bir qışqırırdı: - Altı elə, biri açıııık… Bir zamanlar bu kafedə mən də eyni ilə bu qarson kimi qışqırırdım: - Doldur gəlsin, usta! - Iki dənə süzgəcsiz, çəək! - Şeytan Bəkir gəlir, bismillah de, salavat çək, usta! - Koreyalı qazi gəlir, tam super usta! - Şahan usta gəlir, çayı dəm olsun…. - Patron yenə uduzdu, samovara su tök usta! Gurultular arasında keçmişdən bir iz, köhnə, tanıdığım, səmimi üzləri axtardım. Yox. Sonra bir daha göz gəzdirdim. Küncdə oturan bu ixtiyar?! O olmalıydı… Diqqətlə baxdım. Kafenin küncündəki taxta stulda ayağının birini altına qatlayaraq oturub, fələyin çiynindən endirmədiyi qəm yükünü çəkirmiş kimi başını sinəsinə sallayıb qalmışdı. Əlləri vurulmuş bir sər- çə, yaralı bir quş əlləri, titrəyir, çırpınır… Siqaret tustusundan saralmış bığları çiçək açmış gü- lümbahara oxşayırdı. Dərin cizgilər içində itmiş sifətində gözləri oyulmuş iki qara nöqtəyə ox- şayırdı… Pencəyinin cibləri torbalanmış, qoltuğunun altı sökülmüş və ağ sapla çöldən kobudca- sına tikilmişdi. Qara pencəyin söküyünə ağ sapla vurulan tikişlər, pencəyin söküyünü tutan bir itin dişləri kimi göstərirdi… Siqaretindən bir udum də çəkmək istədi və başını qabağa doğru əyərək iradəsindən asılı ol- mayaraq titrəyən, çırpınan əlini dodaqlarıyla tapdı. Ciyərlərinə çəkdiyi siqaret tüstüsünü kafenin çirkli tavanına doğru buraxıb, çayını masadan çətinliklə götürdü, bir əliylə aramsız olaraq titrə- yən başını tutub, digər əliylə stəkanı ağzına apardı… Bir neçə il qarsonluq elədiyim və illərcə baş çəkmədiyim kafeyə sürgündən qayıtmış birisi kimi gəlmişdim. Şahan ustanı belə görüncə heyrətləndim. Bədənimdən bir şeylər axıb töküldü, bir tərəfim uçdu, qəlbimə od düşdü. Şahan ustanın sazında həyata vəsiqə alan türkülər üçün göy- nədim, alışdım, yandım…. O türkülər ki, bu titrəyən əllərin pərdə-pərdə çaldığı sazda sevdaların əvvəli-axırı olurdu. Indi bu əllər nə saz, nə mizrab tuta bilir, nə də yol göstərə bilirdi ah çəkən türkülərə. Artık bu əl- lər pərdələrdə gəzişə, sazı kökləyə bilməzdi. Çöl səmasında parlayan bir ulduz gözlər önündəcə axıb gedir, sönür, yoxa çıxırdı…. *** Çərşənbə gününün səhərisi Abdallar məhəlləsindən tezdən enər, qarşıdakı caminin adamla- rından sonra ilk o gəlirdi kafeyə. Içəri girər-girməz də düşərdi atamın üstünə. «Həsən ağa, ağa da ölür, aşıq da! Axirətdə savab qazanacaq deyilsən ki, qurbanı olduğum! Üzüm ayağın altına, ağam, mənim üsün bir şorba de». Şorbanı içib bitirər-bitirməz əliylə çay qarışdırırmış kimi bir işarə verərdi, dəmli çayını gə- tirirdim. Çayından bir qurtum içər, bığlarını yuxarıya doğru burar, cami adamlarından Bəkir əmiyə ilişərdi, aralarında bir söz müharibəsi başlardı. - O biri dünyaya hansı üzlə gedəcəksən, Bəkir ağa? Acın qarnını doyurmadın, qəzəbini ci- lovlamadın, ağasan, amma əlin cibinə çatmır, cibini kürəyin tikiblər, qurbanı olduğum. Allah özü www.kitabxana.net Milli Virtual Kitabxananın e-nəşri bilər, amma yəqin o tərəfdə alovun gur olar sənin. Deməyə də dilim gəlmir, amma cənnət üzü görə bilməzsən… Bəkir ağa gülərdi: - Allah canını almır, qəlbin də üzün kimi qaradır sənin, içinin pasını tökmə yenə. Əsil sən nə üznən o tərəfə gedəcəksən? Sabah dəftəri sol tərəfindən verərlərsə, nə deyəcəksən? Alnın heç möhürə dəydimi? Tövbən də qəbul olmaz sənin. Əlli ildir yeyib içir, saz çalıb, türkülər oxuyur- san. Mən imam olsam, cənazəni yusam, Allah bəlamı versin… - Mənim dəftərimi sona qədər oxusalar, hər səhifəsindən iki günah çıxar. Raki, toyuq, raki, toyuq… Onu da yuxarıda şah bilir, aşağıda padşah bilir, odumu başımın qaxıncı? Dəyirmançı üçün oğurluq günahdımı, qurbanı olduğum? Toyuq onsuz da halaldır, raki üçün də qədəh başına bir qamçı vursalar, iki ildə qurtararam. Bəs sən neyləyəcəksən? - Saz çalıb türkü oxuduğun üçün qamçı vurmazlarmı? Başqa bir xeyirli iş görə bilməzdin- mi, deməzlərmi? - Kimsənin malını satmadım, Bəkir ağa, saz çaldım. Kimsəyə pis söz söyləmədim, türkü söylədim. Xətirə dəyib, könül də qırmadlım. Mənim çalıb oxuduqlarım günah hesabından silin- mişlərdi… Bəkir ağa söz çatdıra bilməz, həmən geri verər, məni çağırıb pulu uzadardı. - Bunun qarnı doydu, buna qurğuşun da batmaz, oğlum, al bunu, mənə bir Bafra siqareti al, birini də bu ağlı çaş olmuşa. Şaban ağa siqareti cibinə qoyar: - Ağzınız dadlı olsun, ağalar, Allah sizi başımızdan əksik etməsin, - deyər və çıxıb gedərdi. *** Toylara kamança Haqverdi ilə gedərdi. Birlikdə çalarkən baxışları ilə bir-birini başa düşər, sazla kamanı eyni ahəngə salardılar. Hakverdi ilə toylara gələndə qonaqları salamlar, oturar otur- maz sazını köklərdi. Sazını köklərkən: «Qurbanı olduğum ağalar, mənim sazım yalan dünya kimidi, əlli ildi kökləyirəm, elə hey kökdən düşür» deyərdi. Sonra Haqverdiyə tərəf dönüb: «Dilləndir kamanı, dəli oğlan!» - deyincə saz və kaman qarşılıqlı səs-səsə verərdilər. Haqverdi kamanı inlədib ayaq verəndə, Şahan ustanın həzin, dumduru səsi dalğa-dalğa yayılırdı çölün axşamlarına… Açdım pərdəni də, durnanı gördüm, Dost üzündən artar dərdim, qəmim. *** O, həyat dolu, söz əhli qoca aşıqdan geriyə yarı canlı ixtiyar qalmışdı. Salam verib, qarşı- sında oturdum. Başını yırğalayaraq gözlərini üzümdə gəzdirdi. - Tanıya bilmədim, ağanın oğlu, - dedi, - gözlərim əvvəlki kimi seçmir, yaradanın hikmə- tindən sual olunmaz, amma gözünü mənə dikdi qurbanı olduğum. Iynə udmuş it kimi titrəyib du- ruram, görmürsənmi? Kimlərdənsən sən? - Şahan əmi, mən Həsən ağanın oğluyam. Tanıdınmı? Bu kafenin əvvəlki sahibi… - Teho, dəli oğlan, sözünə bax bunun, tanımaz olarammı? Avşar bəyini tanımayan aşıq, cəddini nə bilər, qurbanı olduğum! Elin, aşirətin içində tək idi Həsən ağa. Qışın yük atı kimi do- lanıb-dolanıb yanına gələr, hirsimizi onun üstünə tökərdik. Allah birini min eləsin, ovucladığı qum yox, qızıl olsun Avşar bəyinin. Azmı çörəyini yedik, suyunu içdik, hamımzın boynunda haqqı var. Böyük adam idi Həsən ağa. Könlü dərdindən, insanı halından tanıyardı. Dövran dəyiş- di, ağanın oğlu, böyük-kiçik bəlli deyil indi. - Niyə ki, Şahan əmi? - Səhərin gözü açılan kimi əsaya söykənib güclə gəldim kafeyə, insan arasına çıxım, bir-iki kəlmə söz kəsim deyə. Məhəllə uşağı «aşıq gedir» deyə məni daşa basdılar. Bir ağlı kəsən çıxıb uşaqlara acıqlanmadı, qurbanı olduğum. Üzümü tutub bir şey də deyə bilmədim uşaqlara. Xətir- hörmət qalmayıb. Əzildim, içim yandı, nə deyəcəyimi bilmədim. Sonra: - Şahan əmi, uşaqdılar, ağılları kəsmir, anaları, ataları görsəydilər, acıqlanardılar uşaqla- ra… - deyə bildim. Yüklə 1,31 Mb. Dostları ilə paylaş:
|