İmdat avşar (Türkiyə)
Yüklə 1,31 Mb. Pdf görüntüsü
|
www.kitabxana.net Milli Virtual Kitabxananın e-nəşri - Bura gəl! Bura gəl! – deyə işarə elədi. Təvəkkül əlindəki iri dürməyi dişləyərək gəldi. - Nə deyirsən, ay Kərəm? Sürüsünə canavar girmiş çoban kimi nə qışqırırsan? -Təvəkkül əmi, bu gün Ramazanının üçüncü günüdür, sən də əlində dürməklə gəzib dola- şırsan. Bax, qarşıda mollalar səni görsələr, nə deyəcəksən? Onsuz da qoca Istanbulu bizə dar elə- yiblər. Mollarlar da qarşıdan onlara baxırdı, mollalardan yanıqlı olan Təvəkkül əmi partladı: - Mən o mollaların… - Sərxoş hardan gəlib çıxdı, - deyə mollalar içəri qaçdılar. - Mən o mollaların… Hər şeyə qarışırlar da, niyə gəlib bir gün əvvəldən mənə demirlər ki, Təvəkkül Ramazan girib. Mənim ayıq vaxtım olurmu? Mən yazıq hardan bilim Məhərrəm ayıdı, Səfər ayıdı? Hardan bilim Ramazan gəlib çatıb? Təvəkkül əmi qayğısızcasına dürməydən dişləyib çıxıb getdi. Kərəm girib lövhəni dəyişdirdi. «Qaz balonu dükanı təcili satılır». Türkcədən çevirən: Aslan Quliyev www.kitabxana.net Milli Virtual Kitabxananın e-nəşri Bəhri usta Əli Akbaşa Çölün sərin gecəsində ulduzlar titrək şamlar kimi yanırdı. Uzaqdan ara sıra nağara səsi gə- lirdi… Birdən gecə silah səsləriylə inildədi, sarsıldı… Toyun masabəyisi Əli Çavuş əsasına dayanıb təlaşla ayağa qalxdı: «Eyvah!, - dedi , -gəlirlər, qayın dəstəsi gəlir!» Neçə toylar görmüşdü Əli Çavuş… Qoşa nağara ilə gələnləri qarşılar, ağır qonaqların kön- lünü alar, yola salardı. Neçə qapıya gözü yaşlı, ağ duvaqlı gəlin gətirmiş, neçə cavanı zifah gecə- sinə yola salmışdı. Silah səslərini eşidincə həyəcanlandı, sağa-sola əmrlər yağdırmağa başladı. «Qayın dəstəsi gəlir! Qəhvəçini oyandın, yemək bişirənləri çağırın gəlsinlər, kababçılar manqalı yandırsın, xidmətçilər işə başlasın, aşıqlarıı yola çıxarın, aşıqlar hazırdır?» Əli Çavuş əsasını yerə vura-vura, oğlan evində bir səliqə sahman yaratdı. Kimin neyləyə- cəyini başa saldı. Xidmətçilərə qışqırdı. «Oğlan evinin əlli metr qabağına çıxarın nağara zurnanı! Gələn qayının dəstəsidi! Yolda qarşılamaq lazımdı. Sabah gəlini gətirəcəyik. Gəlinimizin qardaşları yolu yoxuşa dirəməsinlər. Haydı, üzümü qara eləməyin, gözünüzü sevim». Masabəyinin gözləri geniş açılmışdı. Dəyənəyini sürüyərək nağaraçı Aslanla zurnaçı Ək- rəmin yanına getdi: «Amandı ha! – dedi. Qız evinin nağarasının səsini batırın, qarşılama havasını ürəkdən çalın. Aslan, gözünə dönüm, nağaranı Osmanın qabağında çal. Bu Osmandı! Özün də bilirsən, qurbanı olduğum. Huylu at kimidir Osman, qabaqdan gələni qapar, arxadan gələni təpiklər». Əli Çavuş oğlan evinin xidmətçilərini də nağaranın arxasına düzdü. «Gələnlərə yer göstərin, - dedi, bir sözlərini iki eləməyin, uşaqlar, xidmətinizdə qüsur ol- masın. Amandı ha! Dəli Osmanın könlünü alın, qurbanınız olum, toy evini başımıza uçurmasın». Qaynın dəstəsi oğlan evinə bir şey alacaqlarmış kimi gəlirdilər. Onları ağırlamaq Əli Çavu- şun işiydi. Qayınların bitib tükənməz istəklərinə boyun əyər, yaz günü əba, qış günü yaba, av- qustda qar, çilədə nar… nə istəsələr yerinə yetirərdi. Gəlini sağ salamat gətirmək üçün ələkdə su daşıyar, şam alovunda çay qaynadardı. Nağaraçını, zurnaçını, xidmətçiləri qaynın dəstəsini qarşılamaq üçün düzən masabəyi əsa- sını sürüyə-sürüyə gəldi, qoz ağacının gövdəsinə söykəndi. Üzündə getdikcə artan bir təşviş var idi. «Qaynın dəsdəsi qapıya dayandı! Həzin sazlar hazırdımı?» - deyə yenidən guruldadı və təndir damına doğru getdi. Beləcə neçə gecəni yola vermişdi Bəhri usta. Dərd ölçər, qəm biçərdi belə axşamlarda. Əli Çavuş təndir damının qapısını açar açmaz, diksinib yerindən qalxdı. Gözlərini Əli Çavuşa dikdi: - Hazırıq, Əli qağa, hazırıq. Təlaşlanma, qurbanı olduğum» - dedi. Təndir damının kərpic divarına söykənmiş, başı çiyninə düşmüş mürküləyən oğlunu səslədi. -Tufan, qayın dəstəsi gəlir, qalx dəli oğla» -dedi və Əli Çavuşa tərəf döndü: -Əli qağa, Allah üzümüzə baxar qəzasız, bəlasız sovuşdurarıq inşallah. Indi bu dəli oğlanlar bağdan quduz olublarmış kimi girərlər oğlan evinə. Sabah göz-gözə baxacağıq deməzlər, qırıb tökərlər ortalığı. Əvvəllər beləydimi, qurbanı olduğum ağam? Ağalar da, ağaların uşaqları da əsilzadəydilər. Məclislər ağır, tünlük olurdu, böyük kiçik bilirdilər. Aaah! Qədimidə sözü qılınc kimi kəsən bəylər vardı. Qan axsa, axan qanı bir-iki sözlə kəsərdilər… Toyların da bir dadı-duzu vardı. Ağa uşaqları zatıqırıq oldular. Babaları Dadaloğlu, Koroğlu, Kərəm dastanlarının oxunma- sını istərdilər. Eşq ilə dilləndirərdik sazın tellərini. Sazda nə havalar çalınardı! Elə məclislər qu- www.kitabxana.net Milli Virtual Kitabxananın e-nəşri rulurdu ki, səhərlərə qədər saz yanar, söz əriyərdi. Əvvəldən də vardı könlü yaralı gənclər, amma sevda belə ötüb-keçən deyildi. Sevdanın ötürülən, könülün toxtayan olacağını bilirdi əvvəlkilər. Indi… - Bəhri usta, indi hər şey dəyişdi, əvvəlki toylar hardadı, əski sevdalar hardadı. - Qurbanı olduğum Əli qağa, üzüm ayağının altına… Bu dəli uşaq öz kökündən boy atma- yıbmı? Sanki o babaların nəvələri, o ataların oğulları deyil bunlar. Bunlar elə zənn eləyir ağalıq verməknən olür, igitlik vurmağnan. Əvvəllər xətirə, könülə dəyən olmazdı. Qədir bilən, könül alan qalmadı…. Aaaah! «Qırıldı bəylər, paşalar, keçəllərə qaldı dövran», deyərdi babam… - Haqlısan, usta, amma adət budu, min illərdir davam eləyir, boyun əyəcəyik, başqa çarə- mizmi var? Bəhri usta işini bilən, əzəldən ürəyinin bir tərəfi yaralı aşıqdı. Bir qartal kimi aldımı sazı si- nəsinə, pəncəsində inləyən tellərdən qüssə qanadlanardı. Mizraba ürəyini qoyardı, könlünü qana- dardı saz çalarkən. Bəhri usta oxuyarkən dodaqlarını örtən qapqara bığlarının arxasında yanıqlı, yorğun bir səs inildəyərdi. Sol əli sazın pərdələrində can çəkişən bir quş kimi çırpınar, sağ əli alı- şıb yanan sazın sinəsinə bir pərvanə kimi dönər, dönər, dönərdi… O mizrablara vurduqca bir cüt durna havalanardı sevdalı ürəklərdən…. Bəhri usta oğlu Tufanı da qəm xəmirindən yoğurmuşdu. Tufan hələ uşaqdı, amma ən çətin havalar bir qəm seli kimi axırdı sazından. Bir uşaq anasına sarılan kimi sarılırdı qucağına sığma- yan saza. Bəhri usta onun saz çalmasını qürurla seyr edər və: «Bu dəli oğlanın mizrabı kimsələrə bənzəməz», - deyərdi. Atası saz çalarkən Tufan körpə şahin kimi başını əsdirərək izlərdi onu. Babasının dayandığı yerdən o başlardı. Ondan aldığı qığılcımı kiçik ürəyində yeni bir atəşlə yandırardı məclislərdə… Əli Çavuş: - Mən gələnləri qarşılayım, sən də hazır ol, Bəhri usta, - dedi və çıxdı. Əzab çəkən bir mürid kimiydi Bəhri usta. Təslim olmuşdu. Üzündəki dərin cizgilərdən dü- şüncələr yağırdı. Sazını alıb bir giriş elədi, Tufanın gözlərinə baxdı. Tufan atasının bir səs axtardığını başa düşdü. Öz sazının tellərini köklədi, atasına qoşuldu. Sazlar bir müddət birlikdə çaldılar, səslər uyuşurdu, hazırdılar… Silah səsləri oğlan evinin qapısına qədər dayandı. Nağara, zurna səsi qoyun quzuya qarışan kimi qarışdı bir-birinə. Zurnanın qəmli, yanıqlı havaları pırıl-pırıl alışıb yanan göy üzünə yayılır- dı. Ulduzlar sanki halaya durmuşdular. Halayın başındakı çoban ulduzu dəsmalını yelləyərək sanki türkü oxuyurdu: «Su gələr, lilləndirər…» Qız evinin nağarası susar susmaz, oğlan evinin nağarası, zurnası çalmağa başladı. Aslan nağarasını dizi üstə qoymuş, rəqsin təranələri altında özünü unutmuşdu. Nağaranı Dəli Osmanın ayaqlarına kimi əyərək çalır, çubuqlarını ahəngə uyğun olaraq endirib qaldırırdı… Nağara halay çəkənlərin ayaqları havaya qalxıb yerə endikcə gur-gur guruldayır, halay çəkənlərə yol göstərir- di. Qayın dəstəsinin qabağında havaya pullar səpərək bağıran Dəli Osmanın dili ağzında dön- mür, nə dediyi heç anlaşılmırdı. Halaydan ayrılıb sağa-sola səntirləyərək getdi, belindən silahını çıxarıb xəzinəsini havaya boşaltdı. Osmanı bu halda görənlərin təşvişi daha da artmışdı. Dəvə üstündə adam öldürərdi Osman. Özünü apara bilməzdi. Bir-iki qədəh içincə alçak dağlardan hesab sorar, böyük yolları kəsərdi. Karsızın birisiydi, amma babası zəngindi, arxalı da adamdı. Qaynının kölkəsində gəzər, bununla da fəxr elərdi. Onun axşamdan qırıb tökdükləri sabah tezdən unudulardı. Osman bu halda gələn- də, məclisləri dağıdar, çox məclislər də özü dağılardı. Toyların qədim yemək bişirəni Mühacir qızı bişirdiyi yeməkləri bəyənməyib dağıtmasının, yenidən qazan asdırıb yemək bişirtdirməsinin neçə dəfələrlə şahidi olmuşdu. Osmanı qarşısında görüncə deyinməyə başladı. «Ölümünü düşünməyən onun bunun artığı! Dağ dayısı, dovşan əmisiymiş bunun. Hər qa- yın dəstəsinin başına bu keçməlidi. Kəlhüseynlərin buna nə yaxınlığı var? Qurbanınız olum, mə- ni qınamayın. Bunu görəndə cin atına minirəm. Boynu sınmasa buna güc-qüvvət də çatmazdı». Yüklə 1,31 Mb. Dostları ilə paylaş:
|