O.HENRİ
düzgün yolu seçdi və kimsəsiz dəhlizi onun xınltılı gülüş səsi
doldurdu.
-
Hə, siz lap aləmsiniz ki, - o dedi. - Elə bu səbəbdən də sizi bu
cür ehtiyatlı davranışınıza görə qınamıram. Qoy olsun. Mən
İslanmışdım. Bir neçə gün əvvəl bərə İlə Şimal çayını keçirdim və
orada bir qız suya tullandı. Mən, əlbəttə...
Hetti əlini irəli uzadaraq onun sözünü kəsdi.
-
Soğanı mənə verin, - qız dedi.
Cavan oğlan dişlərini bir-birinə sıxdı.
-
Soğanı mənə verin, - qız təkrar etdi.
O, gülümsəyib soğanı qızın ovcuna qoydu.
Bu zaman Hettinin sifətində onu nadir halda ruhlandıran
melanxolik təbəssüm yarandı. O, bir əli ilə oğlanın qoluna girib, o
biri əli ilə otağının qapısını göstərdi.
-
Mənim əzizim, - qız dedi, - ora buyurun. Sudan çıxardığınız
axmaq qızcığaz sizi gözləyir. Gedin, gedin. Sizə üç dəqiqə vaxt
verirəm, sonra özüm də gələcəyəm. Kartof gözləyir. İçəri keç, Soğan!
Oğlan qapını döyüb içəri daxil olduğu zaman Hetti artıq soğanı
təmizləyib onu kranın altında yuyurdu. O, qaşqabaqlı baxışlarını
pəncərənin o tayındakı qaraqabaq damlara san yönəltdi və üzündəki
təbəssüm tədricən sürüşüb yoxa çıxdı.
-
Amma hər halda, - o, pərt halda öz-özünə dedi, - hər halda, əti
biz əldə etmişik.
404
downloaded from KitabYurdu.org
SÖZLƏŞMƏ
Yansi Qorinin vəkil kontorunda yaramaz bir şey vardısa, o da
cırıldayan köhnə kreslosuna sərələnmiş Qorinin özü idi. Qırmızı kərpicdən
tikilmiş balaca yoxsul kontorun qapısı düz Betelin əsas küçəsinə açılırdı.
Betel Göy sıra dağlannın ətəyinə sığınmışdı. Şəhərin üzərinə kölgə
salan dağlann kəlləsi, az qala, səmaya dirənirdi. Bulanıq san Katoba isə
uzaqlarda - lap aşağıda, kədərli vadinin dibində bərq vururdu.
İyun gününün ən bürkülü vaxtı idi. Betel sərinlikdən əsər- əlamət
olmayan kölgəlikdə mürgüləyirdi. Alver dayanmışdı. Elə bir sakitlik hökm
sürürdü ki, kresloda yayxanan Qori məhkəmə zalında poker oynayan
“hakim dəstəsi”nin fişkalarının səsini aydınca eşidirdi. Kontorun taybatay
açılan arxa qapısından məhkəmə binasına doğru otluq boyunca tapdanmış
ağır uzanırdı. Bu cığırla tez-tez gedib-gəlməsi Qorinin nəyi vardısa,
hamısını itirməsinə səbəb olmuşdu - əvvəlcə ona miras qalmış bir neçə min
dolları, ardınca qədim ata-baba mülkünü və nəhayət, özünə ehtiramını və
insan ləyaqətinin sonuncu damlasını. Məhkəmə işçiləri onu büsbütün talan
etmişdilər. Uğursuz oyunçu içki düşkününə və tüfeyliyə çevrilmişdi; qarət
edildiyi adamlar tərəfindən ona kart masası arxasında yer verilmədiyi günə
kimi yaşaya bildi. Onun “sözü” artıq qəbul edilmirdi. Artıq gündəlik poker
oyunu onsuz keçirilirdi; ona isə yalnız zavallı tamaşaçı rolu oynamasına
imkan verilirdi. Şerif, mahalın katibi, şerifin sırtıq köməkçisi, gülərüz
prokuror və “vadidən” gəlmiş solğun sifətli adam masanın arxasına keçir,
qırxılmış qoyunun payına isə sükutla verilmiş məsləhət düşürdü - çalışıb
yenə yunlansın. Bu cür sürgünedilmə tezliklə Qorini darıxdırdığından
uğursuz ağırla bumunun altında söylənə-söylənə qətiyyətsiz addımlarla
evinə yollandı. Masanın altındakı şüşəni götürdü, qarğıdalı arağından
qurtumlayıb kresloya çökdü və sərxoşluğun gətirdiyi
405
downloaded from KitabYurdu.org
O.HENRİ
süstlük içində yay dumanına qərq olmuş dağlan seyr etməyə başladı.
Uzaqda - Qara Cek yamacının üstündə balaca ağ ləkə kimi görünən
yer Lorel kəndi idi; o, bu kəndin yaxınlığında doğulub boya-başa
çatmışdı. Qori ilə Koltrenlər arasında qan düşmənçiliyi də elə burada
yaranmışdı. Hazırda bu zavallı və ütülmüş “kədər quşu”ndan savayı
Qori soyuna mənsub başqa heç kim sağ qalmayıb. Koltrenlər
nəslindən də kişilərdən yalnız bir nəfər sağ idi: Qorinin atasının
yaşıdı olan polkovnik Ebner Koltren - ştatın qanunverici məclisinin
üzvü, nüfuzlu və imkanlı bir şəxs. Vendetta bu yerlər üçün səciyyəvi
idi; o, özündən sonra nifrətin, incikliyin və ölümün qanlı izini
buraxıb gedirdi.
Lakin Yansi Qori vendetta barəsində düşünmürdü. Onun
dumanlanmış beyni ümidsiz halda yalnız bir problem - vərdiş etdiyi
qüsurlardan imtina etmədən necə yaşayacağı barədə düşüncələrə qərq
olmuşdu. Son zamanlar ailəsinin köhnə dostları yeməyinin və yatmaq
yerinin qayğısına qalırdılar, amma viski almaq istəmirdilər, ona isə
viski lazım idi. Qorinin vəkillik həyatı bitmişdi; artıq iki il idi heç
kim ona iş vermirdi. Borcun içində itib-batmış, özgə hesabına
yaşayan adama çevrilmişdi; əgər bundan da aşağı səviyyəyə
enməmişdisə, səbəbi yalnız münasib məqamın yetişməməsi idi. “Bir
dəfə də oynaya bilsəydim, - o, öz-özünə deyirdi, - yalnız bircə dəfə,
mütləq uduz- duqlanmı qaytarardım”; amma onun satmağa heç nəyi
yox idi, krediti isə çoxdan tükənmişdi.
O, yarım il əvvəl Qori ailəsinin qədim mülkünü satdığı adamı
xatırlayanda indi də özünü gülümsəməkdən saxlaya bilmirdi.
“Oradan” - dağlardan iki qəribə qədim məxluq peyda olmuşdu -
hansısa Payk Harvi və arvadı. Əl hərəkətinin müşayiəti ilə meşəli
zirvələr istiqamətində işlədilən “orada” kəlməsi avaralann gizləndiyi,
canavar və ayı yuvalarının olduğu ən keçilməz cəngəlliklər, tədqiq
edilməmiş dərələri göstərmək üçün dağlıların vərdiş etdiyi sözdür.
Yansi Qorinin görüşünə gələn qəribə cütlük iyirmi il bu kimsəsiz
yerin əldən-ayaqdan uzaq guşəsində, Qara Cek yamacından
yüksəkdə, tənha bir daxmada yaşamışdı. Onlann dağlann lal sükutunu
poza biləcək nə uşaq- lan, nə də itləri var idi. Payk Harvini qəsəbədə
az adam tanı-
406
downloaded from KitabYurdu.org