Icf azeri version 02 07 2008

FBT
Giri
13
9) X st lik v  m yusluqdan geni  v  miqyaslı pozulmalar: m s l n, trafların itirilm si x st lik
deyil, orqanizmin strukturunun pozulmasıdır.
10) Bir pozulma ba qa bir pozulmaya g tirib çıxara bil r; m s l n,
z l  gücünün itirilm si
h r k t funksiyalarını m hdudla dıra bil r. Ür k funksiyasının n f s funksiyasına
d yi ilm sin  aidiyy ti var, qavramada qabiliyy tind  poz unluq d rrak nin pozulması
funksiyası il  ba lı ola bil r.
11) Görünür ki, orqanizmin funksiyası v  strukturlarını t kil ed n b zi kateqoriyaları hiss -hiss
XBT-10 kateqoriyaları il  uy un g lir (bura  sas n simptom v
lam tl r  aiddir). Bununla 
bel  h r iki t snifatın m qs dl ri müxt lifdir. X st lik v  xidm t üçün müraci ti qeydiyyata 
götür rk n FBT simptomları orqanizm funksiyalarının bir hiss si kimi göst rildiyi zaman 
XBT-10 xüsusi bölm l rd  simptomları t snif edir, budakı pasiyentl rin t l batının
profilaktikası v  ya mü yy n edilm si üçün istifad  oluna bil r. FBT-nin orqanizmin 
funksiya v  strukturların t snifatından f allıq v   i tirak kateqoriyalarla uy un istifad sini 
n z rd  tutulması daha vacibdir.
12) Pozulmalar mü yy n identifikasiya kriteriyalarının y ni k nar d r c li uy unluqda olan v
ya mövcud olmayan kriteriyaların istifad si il  uy un kateqoriyalarda t snif edilir. Bu 
kriteriyalar orqanizmin funksiya v  strukturu üçün eynidir. Bunlar a a ıdakılardır: a) itki v
ya mövcud olmamaq; b) azaldılma; c)  lav  edilm   v  ya artıqlıq; d) pozulma. Pozulmalar 
olan zaman, FBT-nin ümumi t yinin istifad si il  k skinlik d r c si qiym tl ndiril  bil r.
13) Havanın keyfiyy ti v   t n ffüs, i ıq v  görm  qabiliyy ti, s s v   e im , yayındırıcı
qıcıqlanmalar v  diqq t, torpa ın relyefi v  tarazlıq, atmosfer temperaturu v   b d n
temperaturunun idar  olunması qar ılıqlı
laq dar oldu u kimi  traf mühit faktorları da 
orqanizmin funksiyaları il  qar ılıqlı laq d  olur. 
4.2. Aktivlik v  i tirak / üzvi aktivlikl r v  i tirak mümkünlüyünün 
m hdudla dırılması.
T rifl r: Aktivlik – f rdin m s l ni v  ya h r k ti yerin  yetirm sidir.
tirak – f rdin h yat v ziyy tin  c lb edilm sidir.
Aktivlikd   m hdudiyy t  – f rdin aktivlikl rin h yata keçirilm sind  hiss ed c yi
ç tinlikl rdir. 
tirak imkanında m hdudiyy t – h yat
raitin  c lb olunma zamanı f rdin hiss ed c yi
problemdir.
1)
T rkib üçün domenl r: aktivlik v   i tirak h yatın bütün sah l rini hat  ed n bir siyahıda
verilib (baxı   t dris, görm  qabiliyy tind n istifad   t crüb l rind n
xsiyy tl r arası
qar ılıqlı laq  v  ya  m k m
uliyy t kimi daha mür kk b sah l r  q d r). T rkib aktivliyi 
(a) v  ya i tirakı (p) t yin etm k üçün istifad  olundu u kimi, o v  dig ri birg  istifad  oluna 
bil r. Bu t rkib domenl ri iki t yinedici il   t snif edilir: realladırmaq v  potensial bacarıq
(kapasitet). Buna gör  alınan informasiya t rcüm  olunmur (bax: c dv l 2).

---

FBT
Giri
14
C dv l 2. Aktivlik v  i tirak: m lumat  paneli. 
T yinedicil r
Domenl r
Realla dırma Potensial 
bacarıq
d1 Bilikl rin ld  eilm si v  t tbiqi  
 
 
d2 Ümumi 
m s l l r v  t l bl r  
 
d3 Ünsiyy t  
 
 
d4 H r k tlilik (mobillik) 
 
 
d5 Özün  xidm t  
 
d6 M i t h yatı  
 
d7
xsiyy tl r arasında qar ılıqlı laq  v  ünsiyy t  
 
d8
sas h yat sah l ri  
 
d9 Birg  c miyy td  h yat, ictimai v  v t nda  h yatı  
 
2)
Realla dırmanın t yini, f rdin real  traf mühit  raitind   n  etm sini t yin edir. real  traf 
mühit sosial kontekst daxil etdiyi üçün realla dırma insanın ya adı ı aktual  raitd  “h yati
v ziyy t c lb edilm ” v  ya “h yat t crüb si” kimi anla ılır
14
. Bu  raitl r traf faktorları - 
“ traf mühit faktorları” t kilinin istifad si il  kodla dırılmalı olan fiziki, ictimai mühitin, 
ünsiyy ti v  quruculuq dünyasının bütün aspektl rini daxil edir. 
3)
Potensial bacarıq (kapasitet) t yini f rdin h r hansı bir m s l   v  ya h r k tin öhd sind n
g lm si v  ya h ll etm k bacarı ını t yin edir. Bu parametr f rdin bu domend  v  bu an  ld
ed c yi f aliyy tin n yüks k d r c sini ks etdirm k üçün t yin olunub. F rdin bacarı ının
qiym tl ndirilm si üçün, onun bacarı ına müxt lif
trafların b rab r olmayan t sirini 
neytralla dırmaq üçün “standart”  trafın olması vacibdir. Bel  standart  traf a a ıdakılarda 
ola bil r: a) ad t n potensial bacarı ın testl dirilm si; ba  ver n aktual  traf; v  ya b) bu 
mümkün olmayan halda bel , eyni t sir göst r n traf hesab edilir. Bu cür  traf “tipik” v  ya 
“standart”
traf adlandırıla bil r. Bel likl , potensial bacarıq f rdin mü yy n
raitind
bacarı ını
ks etdirir. Bu mü yy n olunmu
raitl r müxt lif ölk   v  insanlar üçün bir 
birind n f rql nm m lidirl r, bu da ki, Beyn lxalq müsabiq l r keçirm y  imkan yaradacaq. 
traf mühit  raitinin tipik v  ya standart xüsusiyy tl ri t snifatda t qdim olunan  traf mühit 
faktorlarında kodla dırıla bil r. Potensial bacarıq v  realla dırma arasında f rqlilik real tipik 
traf mühit faktorlarının müxt lif t sirini
ks etdirir v  bununla da f rdin daha çox 
realla ması m qs dil  bu  traf mühit d yi k nlikl rin istiqam tini göst rir.
4)
Potensial bacarı ın v  realla dırmanın h r iki t yinedicil ri g l c kd  köm kçi vasit l r v
k nar yardım hesabından, el c d  onlarsız istifad  oluna bil r. Halbuki köm kçi vasit l r v
14
  “ tirak” anlamı c lb edilm  fikrin  daxildir. “C lb edilm ” anlamının b zi t qdim edilmi  variantları “i tirak 
etm k”, “qo ulma” v  ya “h yat sferalarında m
ulluq”, “ehtiyatlara  lyet rliyin olması v  ya  ld  edilm si” kimi 
s sl nir. C dv l 2-nin informasiya paneli ç rçiv l rind   i tirakın yegan   v  mümkün indikatoru realla dırma 
göst ricisidir. Bu, i tirak avtomatik olaraq realla dırmaya b rab rdir dem k deyil. C lb edilm  fikri subyektiv c lb 
edilm  anlamından f rql ndirilm lidir. C lb edilm ni ayrıca kodla dırmaq ist y nl r
lav  2-d ki kodla dırma üzr
r hb rlikd n istifad  etm lidirl r.

---