b) Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədini pozanlar həmsərhəd dövlətin ərazisində
gizlənməyə cəhd göstərərkən onları tutmağın başqa imkanları kömək etmədikdə. Bu halda silah
xəbərdarlıq atəşindən (küllə qatarı buraxıldıqdan) sonra tətbiq edilir.
4)
sərhəd qoşunları Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədini pozan hava gəmilərinə və
başqa uçuş aparatlarına, xarici hərbi gəmilərə, o cümlədən sualtı qayıqlara qarşı silahı və döyüş
texnikasını müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyənləşdirdiyi qaydada tətbiq edir;
5)
Azərbaycan Respublikasının hava hücumundan müdafiə qoşunları, hərbi-dəniz donanması,
Silahlı Qüvvələrin başqa hissələri və bölmələri xarici dövlətlərin qoşun qruplarının və quldur
dəstələrinin Azərbaycan Respublikası ərazisinə silahlı basqınını dəf etməkdə, Azərbaycan
Respublikasının dövlət sərhədində silahlı fitnələrin qarşısını almaqda sərhəd qarovuluna kömək
göstərərkən, habelə Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədini pozan hava gəmilərinə və başqa
uçuş aparatlarına, xarici hərbi gəmilərə, o cümlədən Azərbaycan Respublikasının ərazi və daxili
sularında sualtı vəziyyətdə aşkar edilmiş sualtı qayıqlara qarşı silahı və döyüş texnikasını müvafiq
icra hakimiyyəti orqanının müəyyənləşdirdiyi qaydada tətbiq edirlər;
[45]
6)
silah tətbiq edilərkən güllələrin və mərmilərin həmsərhəd dövlətlərin ərazisinə düşməsinə
bir
qayda olaraq, yol verilmir.
Azərbaycan Respublikasının
ərazisinə
xarici dövlətlərin qoşun qruplarının və quldur dəstələrinin silahlı basqınının və təcavüzünün
dəf edilməsi, silahlı fitnələrin və Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədini pozan silahlılarla
toqquşmaların qarşısını alınması halları istisna təşkil edir;
silahı qanunsuz tətbiq etmiş şəxslər Azərbaycan Respublikasının qanunlarına müvafiq surətdə
intizam və ya cinayət
məsuliyyətinə cəlb edilirlər;
7) sərhəd qoşunlarının aşağıdakı hallarda silah tətbiq etməsi qadağandır:
a) Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədini sərhədçilərin közü qabağında pozan şəxslərə
qarşı; bu şərtlə ki, həmin pozuntular Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədi yaxınlığında kənd
təsərrüfatı işlərinin və başqa işlərin (ov, mal-qara otarılması, giləmeyvə dərilməsi, yanacaq
toplanması və i.a.) görülməsi ilə bağlı olsun, habelə çimmək və ya motorlu,
motorsuz gəmilərdə üzmək zamanı törədilmiş olsun;
b) sərhədboyu rejimi və Azərbaycan Respublikası dövlət sərhədinin buraxılış məntəqələrindəki
rejimi pozmaq üstündə tutulmuş şəxslər qaçmağa cəhd göstərdikdə, bu şərtlə ki, Azərbaycan
Respublikası dövlət sərhədinin onlar tərəfindən real pozulması təhlükəsi olmasın;
v) Azərbaycan Respublikasının ərazi və daxili sularında ovla məşğul olan xarici balıqçılıq və
dikər ov gəmilərinə qarşı, bu
şərtlə ki, onlar silahlı müqavimət göstərməsinlər;
q) sərhədboyu zonanın yolları, Azərbaycan Respublikasının dövlət sərHədinə və ya Xəzər
dənizinin sərhəd qarovulu tərəfindən qorunan sahilboyuna bitişik rayonların, şəhərlərin,
qəsəbələrin, kəndlərin ərazisi ilə gedən və sərhəd qarovulunun dayanmaq tələbi yerinə yetirməyən
avtomotonəqliyyat vasitələrinə qarşı, bu şərtlə ki, Azərbaycan Respublikası dövlət sərhədinin real
pozulma təhlükəsi olmasın;
ğ) Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədini keçən heyvanlara qarşı.
8) Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədini pozan şəxslərin silahlı basqınlarını dəf etmək
və silahlı müqavimətini qırmaq, sərhədçilərin və ya əhalinin həyatı üçün real təhlükə yaradan qəfil
hücum baş verərsə, habelə hücum zamanı silahdan, döyüş texnikasından, mexaniki nəqliyyat
vasitələrindən istifadə olunarsa, həmin hücumu dəf etmək üçün sərhəd qoşunlarının hərbi
qulluqçuları xəbərdarlıq etmədən silah və döyüş texnikasını tətbiq edə bilərlər.
9) İnsana qarşı silah yalnız son zərurət və ya zəruri müdafiə vəziyyətində, bütün digər təsir
imkanlarından istifadə lazımi nəticə vermədikdə, hüquqpozmanın ağırlıq dərəcəsindən və ya onu
törədənin şəxsiyyətindən asılı olaraq tətbiq edilməlidir.
10) Sərhəd qoşunlarının hərbi qulluqçuları həyat və sağlamlıqları üçün təhlükə yaradan yırtıcı,
vəhşi və ya başqa heyvanların zərərsizləşdiriləsi üçün, həmçinin təhlükə və ya xəbərdarlıq siqnalı
verildikdə, habelə yardım çağırıldıqda silahdan istifadə edə bilərlər.
11) Silahın tətbiq edilməsi barədə 24 saat ərzində müvafiq prokurora yazılı məlumat
verilməlidir.
[46]
Maddə 37-1. Sərhəd qoşunları tərəfindən xüsusi vasitələrdən istifadə edilməsi
[47]
Sərhəd qoşunlarının hərbi qulluqçuları Azərbaycan Respublikası dövlət sərhədinin mühafizəsi
sahəsində vəzifələrini yerinə yetirərkən xüsusi vasitələrdən istifadə edə bilərlər. Sərhəd
qoşunlarının istifadəsində olan xüsusi vasitələrin siyahısı və onlardan istifadə edilməsi qaydaları
müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilir.
V f ə s i l
AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI DÖVLƏT SƏRHƏDİNİN
QORUNMASINDA AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI
DÖVLƏT ORQANLARININ, İCTİMAİ TƏŞKİLATLARININ VƏ VƏTƏNDAŞLARININ
İŞTİRAKI
M a d d ə
3 8 .
Azərbaycan Respublikası dövlət sərhədinin qorunmasında dövlət
orqanlarının, ictimai təşkilat-ların və vətəndaşların iştirakı
Dövlət orqanları, ictimai təşkilatlar, vəzifəli şəxslər Azərbaycan Respublikası dövlət sərhədinin
qorunmasında sərhəd qoşunlarına hərtərəfli kömək göstərməlidirlər.
[48]
Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədi Azərbaycan Respublikası vətəndaşlarının fəal
iştirakı ilə qorunur. Dövlət orqanları və ictimai təşkilatlar Azərbaycan Respublikasının dövlət
sərhədinin qorunmasına Azərbaycan Respublikası vətəndaşlarının könüllülük əsasında cəlb
olunmasında sərhəd qoşunlarına kömək edirlər.
M a d d ə 3 9 .
Azərbaycan Respublikası dövlət sərhədinin qorunmasını təmin etməklə
əlaqədar dövlət orqanlarını, ictimai təşkilatların, vəzifəli şəxslərin
vətəndaşların vəzifələri
Dövlət orqanları, ictimai təşkilatlar, vəzifəli şəxslər, habelə; vətəndaşlar Azərbaycan
Respublikasının dövlət sərhədi rejiminə əməl etməli, sərhədboyu rejimin və Azərbaycan
Respublikası dövlət sərhədinin buraxılış məntəqələrində rejimin tələblərini yerinə yetirməlidirlər.
Dövlət orqanları, ictimai təşkilatlar və vəzifəli şəxslər Azərbaycan Respublikası dövlət
sərhədinin qorunmasının hərbi siyasi və iqtisadi əhəmiyyətini vətəndaşlara izah etmək,
sərhədboyu zonada, sərhədboyu zolaqda və Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədinə və ya
Xəzər dənizinin sərhəd qoşunları tərəfindən qorunan sahilboyuna bitişik ərazidə, habelə
Azərbaycan Respublikası dövlət sərhədinin buraxılış məntəqələrində mütəşəkkilliyi və qaydanı
qorumaq sahəsində daim iş aparmalıdırlar.
[49]