55
wap.aliyevheritage.org
BAKI-BRÜSSEL (Azərbaycan-Avropa Ittifaqı münasibətləri)
kəndlərin bərpasına sərf edilir.
Artur Rasizadə: Ümumiyyətlə, Avropa Birliyi tərəfindən indiyə qədər
Azərbaycana 225 milyon dollar yardım edilibdir.
Heydər Əliyev: Qaytarılan kredit də buraya daxildir?
Artur Rasizadə: Xeyr. Bunlar Azərbaycana birbaşa edilmiş yardımdır.
Abbas Abbasov: Avropa Birliyi respublikamızın təkcə aqrar sahəsinə 16 milyon
dollar yardım edibdir.
Artur Rasizadə: Bəli, bütün bunlar hamısı 225 milyon dollardır.
Abid Şərifov: Cənab prezident, Avropa Birliyi TRASEKA proqramı çərçivəsində
Azərbaycana qrant şəklində 7 milyon 650 min ekyu məbləğində investisiya qoy-
muşdur. Bu vəsaitin 6 milyondan çoxu respublikamızda körpülərin, sərhəd postla-
rının tikilməsinə, bərpasına və Bakı limanında bir sıra yenidənqurma işləri aparıl-
masına xərclənibdir.
Heydər Əliyev: Beləliklə, yenə də deyirəm, Avropa Birliyi ilə bizim
əməkdaşlığımız uğurludur və bu yardımlar Azərbaycanın problemlərinin həll
edilməsinə sərf olunur və bundan sonra da sərf olunacaqdır. Bizim əməkdaşlığımızın
məhz belə - həm səmimi, həm də uğurlu olması nəticəsində də TRASEKA proq-
ramının inkişaf etdirilməsi və Böyük Tarixi Ipək yolunun bərpa edilməsi mövzusu
Avropa Birliyinin Iqtisadi Komissiyasında bir neçə dəfə müzakirə olunmuş və belə
bir konfransın keçirilməsinin zəruriliyi bildirilmişdir.
Mən bunu konfransda demişəm. TRASEKA proqramı qəbul ediləndən son-
ra işçi qrupları bir neçə dəfə görüşüblər və bu proqramın həyata keçirilməsi hər
dəfə müzakirə olunubdur. Ancaq bu konfrans TRASEKA proqramının təkcə həyata
keçirilməsi yox, onun yeni bir proqrama çevrilməsi, yəni TRASEKA proqramı
əsasında yeni böyük bir proqramın qəbul olunması zərurətindən meydana çıxmış-
dır. Bunun üçün də bir çox hazırlıq işləri görülmüşdür və belə bir konfransın harada
keçirilməsi də müzakirə olunmuşdur.
Bütün bu hazırlıq işlərində Azərbaycan çox fəal iştirak etmişdir. Imzalanan əsas
sənəd, saziş - “Avropa-Qafqaz-Asiya” dəhlizinin inkişafı üzrə beynəlxalq nəqliyyat
haqqında əsas çoxtərəfli saziş” və onun texniki əlavələri bir neçə ay, bəlkə də bir il
müddətində hazırlanmışdır.
Belə bir konfransın keçirilməsi zərurəti meydana gəldiyi zaman onun harada
keçirilməsi də müzakirə olunmuşdur.
TRASEKA proqramında iştirak edən ölkələrin, şübhəsiz ki, hər biri belə bir
konfransın öz ölkəsində keçirilməsinin arzusunda olmuş və namizədliyini vermişdi.
Biz də belə bir konfransın Azərbaycanda keçirilməsi təklifini irəli sürmüşük.
Şübhəsiz ki, Biz belə bir təklif irəli sürərkən dərk edirdik ki, bu, çox məsuliyyətli,
çətin işdir. Indi, Azərbaycanın problemlərlə rastlaşdığı, Ermənistan-Azərbaycan
münaqişəsi mövcud olduğu zaman belə böyük beynəlxalq konfransın Azərbaycan-
56
BAKI-BRÜSSEL (Azərbaycan-Avropa Ittifaqı münasibətləri)
www.aliyevheritage.org
da keçirilməsi bizim üzərimizə həm çox vəzifələr və həm də böyük məsuliyyət qo-
yur. Biz bunları dərk edərək Azərbaycanın namizədliyini irəli sürdük. Başqa ölkələr
də öz namizədliklərini irəli sürmüşdülər. Bu məsələlər bir neçə dəfə müzakirə olun-
muşdu, ancaq həm Avropa Birliyinin Komissiyası, həm də TRASEKA proqramında
fəal iştirak edən ölkələrin əksəriyyəti bu konfransın Azərbaycanda keçirilməsinə
razılıq vermişdilər. Yenə də deyirəm, qərar qəbul olunanadək hələ mübahisələr ge-
dirdi ki, bu beynəlxalq konfrans Azərbaycanda, Bakıda, yaxud Qafqazın, Asiyanın
başqa bir ölkəsində keçirilsin.
Nəhayət, bizim təklifimiz qəbul olundu və beynəlxalq konfransın Azərbaycanda,
Bakıda keçirilməsi qərara alındı. Bununla əlaqədar biz əməli işə başladıq. Bu əməli
iş xeyli zaman idi ki, gedirdi. Ancaq bu işi daha da mütəşəkkil aparmaq üçün mən
iyun ayında xüsusi sərəncam qəbul etdim və konfransın hazırlanması, keçirilməsi
üçün komissiya təşkil etdim. Bu komissiyaya Baş nazir Artur Rasizadə başçılıq
edirdi və axıra qədər də başçılıq etdi. Komissiyanın tərkibində bugünkü müşavirədə
iştirak edənlərin bir çoxu vardır.
Qeyd etməliyəm ki, komissiya çox iş görmüşdür və beynəlxalq konfrans yax-
şı hazırlanmışdır. Konfransı keçirmək üçün Avropa Birliyinin Komissiyası ilə
məsləhətləşərək mən, Azərbaycanın prezidenti bu konfransda iştirak etmələri zəruri
olan ölkələrin dövlət və hökumət başçılarına xüsusi məktublar göndərdim və bu
ölkələri konfransda iştirak etməyə dəvət etdim.
Şübhəsiz ki, həmin ölkələr Ipək yolunun bərpası ilə əlaqədar olan ölkələrdir.
Bu ölkələrin tərkibi Avropa Birliyinin Komissiyası ilə razılaşdırılmışdır. Ancaq
dəvəti Azərbaycan prezidenti göndərmişdir. Indi artıq görünür ki, bizim dəvətimiz
qəbul olunmuşdur və 32 dövlət, ölkə beynəlxalq konfransda iştirak etmişdir. Biz
dövlətlərlə, ölkələrlə bərabər, beynəlxalq təşkilatlara da dəvətlər göndərmişik. Dəvət
olunan beynəlxalq təşkilatların - 13 beynəlxalq təşkilatın hamısının nümayəndə
heyətləri konfransda iştirak etmişdir.
Beləliklə, konfrans həqiqətən böyük, beynəlxalq bir konfrans oldu. Konfransın
iştirakçıları həm Ipək yolunun bilavasitə xətti üzərində yerləşən, həm də bu Ipək
yoluna böyük maraq göstərən ölkələrin nümayəndələri idilər. Konfransda Amerika
Birləşmiş Ştatlarından, Yaponiyadan, Çindən, Avropa ölkələrinin demək olar ki,
əksəriyyətindən nümayəndə heyətləri, Qafqaz, Mərkəzi Asiya, Monqolustan və
Asiyanı təmsil edən digər ölkələr iştirak edirdilər.
Siz bilirsiniz, nümayəndə heyətləri yüksək səviyyəli idi. Konfransda 9 ölkə
dövlət başçıları - prezidentlərlə təmsil olunmuşdu, bir ölkədən nümayəndə heyətinə
Baş nazir rəhbərlik edirdi. Digər nümayəndə heyətlərinə nazirlər, Baş nazirin müa-
vini və başqa yüksək vəzifəli şəxslər rəhbərlik edirdilər. Təkcə nümayəndə heyətləri
üzvlərinin sayı 180 nəfər idi. Ancaq bilirsiniz ki, hər ölkədən gələn nümayəndə
heyətini müşayiət edən çoxsaylı şəxslər də var idi.