GüLŞƏn surxay qizi abduləLİyeva
Pambığın növdaxili və növlərarsı F
Yüklə 250,59 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 5. Pambığın növdaxili və növlərarsı F 2 və F 3 hibridlərində əlamətlərin
- Növdaxili hibridlər ( G.hirsutum L.)
- 0,63 0,30 47,6 0,72 0,60 82,4 Növlərarası hibridlər
- 0,70 0,37 52,9 0,83 0,71 85,5
- L.) və növlərarası ( G.hirsutum L. x G.barbadense L.) hibridlərində lifin keyfiyyət əlamətlərinin irsilik səviyyəsi (F
10 5. Pambığın növdaxili və növlərarsı F 2 və F 3 hibridlərində əlamətlərin irsiliyi və genetik korrelyasiyası 5.1. Lifin keyfiyyət əlamətlərinin F 2 və F 3 -də irsiliyi. Bu fəsildə pambığın növdaxili və növlərarası hibridlərində lifin keyfiyyət əlamətlərinin irsiliyi kimi genetik meyarın öyrənilməsinin nəticələri verilmişdir. Keyfiyyət əlamətlərində dəyişkənliyin nə dərəcədə valideynlərdən ötürülmüş genetik müxtəlifliklərdən və nə dərəcədə becərilmə şəraitindən asılı olduğu haqqında məlumat əldə etmək vacibdir. Buna görə geniş (H 2 ) və məhdud (h 2 ) mənada irsilik əmsalları, həmçinin ümumi genotipdə additiv genlərin payı (h 2 /H 2 nisbəti) təyin edilmişdir. Lifin yuxarı orta uzunluğuna görə 2272 x KK 1543 növdaxili F 2 hibridləri geniş mənada irsilik əmsalının çox yüksək göstəricisinə (H 2 =0,79) malik olmuşlar. Bu kombinasiyanın məhdud mənada irsiliyi çox kiçikdir (h 2 =0,30). Lakin ilkin nəsillərdə fenotipə görə seçmənin müvəffəqiyyətini əvvəldən proqnozlaşdirmaq üçün məhdud mənada irsilik əmsalı da yüksək olmalı, və ya hər iki irsilik əmsalının qiyməti bir-birinə yaxın olmalıdır. Növlərarası hibridlər içərisində irsilik əmsalları H 2 =0,78, h 2 =0,62 olan 147-Ф (G.hirs. L.) х Todlo-16 (G.barb. L.) kombinasiyasının hibridlərinin seleksiya dəyəri daha çoxdur. Belə ki, lif uzunluğunun genetik dəyişkənliyinin 79,5%-i irsi, 20,5%-i qeyri irsi xarakter daşıyır. Növlərarası F 2 hibridlərində mikroneyrə görə həm geniş (0,61-0,79), həm məhdud (0,30-0,48) mənada irsilik göstəriciləri növdaxili hibridlərin irsilik göstəricilərini üstələyir (cədvəl 4). Növdaxili F 2 hibridləri içərisində xüsusi qırılma yükünün çox yüksək irsilik əmsalı (H 2 =0,81) ilə 2272 х С-3506 kombinasiyası fərqlənmişdir. Növlərarası 5904-И (G.barb.L.) х Deltapine-16 (G.hirs.L.) kombinasiyasının geniş mənada irsilik əmsalı 0,88-ə çatır, yəni ümumi fenotipik dəyişkənliyin 88,0%-i genotipik dəyişkənliyin payına düşür. Lifin möhkəmliyinə görə məhdud mənada irsilik əmsalı da bu kombinasiyada yüksək olub 0,74-ə bərabərdir. Bu onu göstərir ki, genotipik dəyişkənlikdə additiv təsir edən genlərin payı 84,1% təşkil edir, deməli genlərin dominant və epistatik effektləri cəmi 15,9% təşkil edir. Pambıq hibridlərində lifin əsas keyfiyyət əlamətlərinin dəyişkənliyi haqqında aydın təsəvvür yaratmaq üçün 1 saylı şəkildə verilmiş məhdud mənada irsilik (h 2 ) göstəriciləri ümumi genotipik dəyişkənlikdə məhz genlərin additiv təsir tipindən asılı olan genetik dəyişkənliyini xarakterizə edir. Şəkildə xüsusi qırılma yükünün ən yüksək irsi əlamət olduğu aydın görünür (h 2 =0,71).
11 Cədvəl 4. Mikroneyr və xüsusi qırılma yükünün F 2 hibridlərində geniş (H 2 ) və məhdud (h 2 ) mənada irsiliyi Mikroneyr, (Mic) Xüsusi qırılma yükü, (Str) H 2 h 2 H 2 /h 2 H 2 h 2 H 2 /h 2
Hibrid kombinasiyası Növdaxili hibridlər (G.hirsutum L.) 1. 2272 х С-3506 2. 2272 х Acala 4-42 3. 2272 х КК 1543 4. C-3506 х Acala 4-42 5. C-3506 х КК 1543 6. Acala 4-42 х КК 1543 0,64
0,72 0,44
0,73 0,53
0,76 0,24
0,28 0,19
0,45 0,25
0,39 37,5
38,9 43,2
61,6 47,2
51,3 0,81
0,69 0,77
0,72 0,59
0,76 0,68
0,59 0,65
0,58 0,46
0,63 84,0
85,5 84,4
80,6 78,0
82,9 Orta
0,63 0,30 47,6 0,72 0,60 82,4
7. 617-Т (G.hirs.L.) х Termez -7 (G.barb.L.) 0,68 0,40
58,8 0,85
0,69 81,2
8. 147-Ф (G.hirs. L.) х Todlo-16 (G.barb. L.) 0,79 0,48
60,7 0,74
0,65 87,8
9. Pima-5-1 (G.barb.L.) x 3273 (G.hirs.L.) 0,61 0,30
49,2 0,83
0,71 85,5
10. 5904-И (G.barb.L.) х Deltapine-16 (G.hirs. L.) 0,71 0,31
43,6 0,88
0,74 84,1
Orta 0,70 0,37 52,9 0,83 0,71 85,5
0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7 0,8 1 2 3 4 5 6 7 8 0,41 0,21 0,17 0,3 0,6 0,49 0,15 0,13 0,5 0,29 0,22 0,37 0,71 0,51 0,21 0,18 İr si li k ə m sal ı, h 2 Pambığın növdaxili (G.hirsutum L.) və növlərarası (G.hirsutum L. x G.barbadense L.) hibridlərində lifin keyfiyyət əlamətlərinin irsilik səviyyəsi (F 2 ) Şəkil 1. Sıra 1 - növdaxılı hibridlər; Sıra 2 - növlərarası hibridlər; 1. Yuxarı orta uzunluq. 2. Uzunluğa görə bərabərlik. 3. Qısa liflərin indeksi. 4. Mikroneyr. 5. Qırılma yükü. 6. Qırılmaya qədər uzanma. 7. Əksetmə əmsalı. 8. Sarımtıllıq dərəcəsi. Yüklə 250,59 Kb. Dostları ilə paylaş:
|