Gəncə 2016 Elmi redaktor: Rəyçilər: I e. d prof. Cavadov N.Ə

icra  hakimiyyəti  orqanının  göstərilən  bu  strukturu 

təxminidir. 

Hər  bir  icra  hakimiyyəti  orqanı  -  rəsmi  qaydada 

müəyyən edilmiş ştat cədvəli üzrə özünün ştatına malikdir. 

Hər bir icra hakimiyyətinin orqanının ştat cədvəlində 

aşağıdakı elementlər öz əksini tapmalıdır: 

-

 

struktur bölmələrinin sayı; 

-

 

struktur bölmələrinin adlan; 

-

 

vəzifələrin adı və sayı; 

-

 

vəzifə maaşları və s. 

Hər  bir  dövlət  orqanı  hakim  hüquqla  nizama 

salınmış, reqlamentləşdirilmiş struktura malikdir. O, struktur 

bölmələrdən, vəzifələrdən ibarət  ola bilər.  İcra hakimiyyəti 

orqanlarının  strukturu  və  ştatları  onları  təsdiq  etməyə 

səlahiyyəti olan  yuxarı təbəqəli idarəçilik orqanı tərəfindən 

təsdiq  edilir. Belə ki,  Azərbaycan Respublikasının Nazirlər 

Kabinetin  nazirliklərin,  idarələrin  və  s.  strukturların, 

həmçinin  onların  idarəçilik  aparatlarının,  işçilərinin  sayını 

təsdiq edir. 

İcra  hakimiyyəti  orqanlarının  fəaliyyətlərinin  əsas 

istiqamətləri(funksiyaları) aşağıdakılardır: 

-

 

proqnozlaşdırma  -  yəni  elmi  məlumatlara  və 

nailiyyətlərə  əsasən  hər  hansı  bir  hadisə  və  ya  proseslərin 

inkişafında  gedən  dəyişikliklərin  qabaqcadan  görünməsi 

təsviri və s; 

-

 

planlaşdırma  -  yəni  bu  və  ya  digər  fəaliyyətin 

istiqamətinin,  məqsədinin,  vəzifələrinin  və  nəticələrinin 

müəyyən edilməsi; 

-

 

təşkil  etmə  -  yəni  idarəedən  və  idarəolunan 

sistemin təşkil edilməsi; 

-29  

---

-

 

nizama  salma  -  yəni  hər  hansı  bir  fəaliyyətin 

rejiminin müəyyən edilməsi; 

-

 

ümumi rəhbərlik və operativ sərəncamverici- 

yəni ümumi rəhbərliyə əsasən operativ surətdə sərəncam- 

vermənin həyata keçirilməsi; 

-

 

koordinasiya  -  yəni  eyni  bir  vəzifənin  yerinə 

yetirilməsi  zamanı  müxtəlif  idarəetmə  orqanlarının  və 

təşkilatların, fəaliyyətinin, hərəkətlərinin razılaşdırılması; 

-

 

yoxlama və nəzarət - yəni aşkar edilmiş çatışma- 

mazlıqların, nöqsanların aradan qaldırılması, bərpa edilməsi 

məqsədi ilə işin faktiki vəziyyətinin yoxlanılması; 

-

 

uçot  -  yəni görülən, yerinə yetirilən işlərin, onun 

nəticələrinin uçotunun qeydiyyatlarının aparılması və s. 

Hüquqi  ədəbiyyatda  “idarəetmə  orqanı”  və  dövlət 

müəssisəsi  anlayışlarının  nisbəti  haqqında  müxtəlif  fikirlər 

yürüdülür.  Bir  sıra  müəlliflər  hesab  edir  ki,  müəssisələri 

dövlət  orqanları  sırasına  daxil  etmək  olar,  yəni  onlar 

idarəçilik  aparatının  daxilindədirlər.  İnzibati  hüquqda  isə 

İcraedici  -  sərəncamverici  orqanların  sisteminin  aşağı 

təbəqəsi  müəssisə  və  təşkilatın  müdiriyyətləridir.  Qanunla 

müəyyən edilir ki, idarəçilik orqanları hakimiyyətin təşkilati 

fəaliyyətini  həyata keçirirlər, onların kənarda olan struktur 

bölməsi  dövlət  adından,  sistemi  olmayan  obyektlərə 

rəhbərlik edirlər. Müəssisələr, təşkilatlar təsərrüfat fəaliyyəti 

ilə və sosial xidmətlə məşğuldurlar. Birincilərin “məhsulu” 

əksər hallarda qərarlar formasında ifadə olunan məlumatdır, 

ikincilərin  “məlısulu”nu  isə  -  maddi  nemətlər,  xidmətlər 

təşkil edir. 

İcra hakimiyyəti orqanlarında - mərkəzi orqanlardan 

başlayaraq, aşağı təbəqəli orqanlar kimi (rayon, şəhər. 

-30 

---

bütün  işçilər)  xidməti  heyətindən  başqa  müxtəlif 

səlahiyyətləri  həcminə  malik  olmalarına  baxmayaraq,  eyni 

növ  əməklə  məşğuldurlar,  onların  hamısı  idarəçiliyin 

müxtəlif  funksiyalarını  həyata  keçirirlər.  Onların  işi 

idarəçilik  fəaliyyətinin  növlərindən  biridir.  Müəssisədə 

(təşkilatlarda)  bu  işlər  isə  başqa  formadadır.  Burada  əmək 

kollektivinin  təşkil  edən  şəxslər  müxtəlif  xarakterli 

fəaliyyətlə məşğuldurlar. 

“Yerli icra hakimiyyəti haqqında” 16 iyun 1999-cu il 

tarixli  əsasnaməyə  uyğun  olaraq  kollektivin  bir  hissəsi 

istehsal prosesində məşğuldur, maddi nemətlər istehsal edir, 

digər hissəsi  isə idarəçilik,  hakimiyyət  - təşkilatı  fəaliyyəti 

həyata keçirirlər. İcra hakimiyyəti orqanının inzibati- hüquqi 

statusu 3 blok hissə normalardan ibarətdir. 

1.

 

Məqsəd  icra  hakimiyyəti  orqanının  yaranma 

məqsədini,  vəzifələrini,  funksiyalarım  və  fəaliyyətinin 

prinsiplərini müəyyən edən normalar. 

2.

 

Təşkilatı - strukturu olan normalar; 

a)

 

Hüquqi nizamlama göstərişlərini özündə əks etdirən 

normalar; 

b)

 

orqanın  yaranması  və  yenidən  qurulması  və  ləğv 

edilməsi qaydaları; 

c)

 

onların strukturunun fəali>yət qaydası və ştat cədvəli 

; 

ç)xətti və fıınksional tabeçilik normaları; 

d)

 

fəalİ

5

yət proseduralarını ; 

e)

 

təşkilati özünüidarəetmə hüququnu ; 

ə)onların istifadə etdiyi rəsmi simvollar. 

3.

 

Tabeçilik  və  hakimiyy^ət  səlahiyyətləri  olan 

normalar:  -  orqanın  tabeçiliyi;  -  aidiyyətində  olan 

məsələlərin həll edilməsi üzrə səlahiyyətlər. 

-31  

---