16
olmasını arzulayan hər kəs dost xalqlarımız arasındakı ədəbi-
mədəni əlaqələrin inkişafına qüvvəsi çatdığı qədər kömək
göstərməlidir. “Altı il Dəclə-Fərat sahillərində” əsəri də məhz
belə nəcib bir niyyətlə oxuculara təqdim olunur.
Professor
Qəzənfər
Paşayevin
“Nəsimi
haqqında
araşdırmalar” adlı kitabı 2010-cu ildə işıq üzü görmüşdür. Altı
əsrdir ki, qismətinə bol-bol kədər və sevinc payı düşən
Nəsiminin poeziyası ürəkləri fəth edir. Bununla belə, şairin
həyat və yaradıçılığı ilə bağlı bir çox məqamlar, xüsusən də onun
qətli və “dönüklüyü” ilə bağlı məsələlər üzərində qara bir pərdə
mövcud idi. Son vaxtlarda aparılmış təqdiqatlarda Nəsiminin
poetik irsi və müdhiş taleyi üzərinə yeni işıq salınmış, bu sahədə
bəzi irəliləyişə nail olunmuşdur. Professor Qəzənfər Paşayevin
kitabında bu deyilənlərdən və elm aləmi üçün maraqlı olan başqa
məsələlərdən söz açılır. Kitabda alimin müxtəlif illərdə
Nəsiminin həyat və yaradıcılığına həsr etdiyi məqalələri
toplanmışdır. Əminik ki, əsər kitabsevərlər və ədəbiyyatşünaslar
tərəfindən maraqla qarşılanacaq.
Professor Qəzənfər
Paşayevin “Borcumuzdur bu ehtiram”
kitabı 2010-cu ildə nəşr olunmuşdur. Kitabda filologiya elmləri
doktoru, professor Qəzənfər Paşayevin ünsiyyətdə olduğu,
əksəriyyəti ilə illər boyu dostluq etdiyi dünyasını dəyişmiş
dəyərli insanlar haqqında fikirləri, düşüncələri yer alır. O
insanlar ki, örnək olan əməlləri və müdrik kəlamları ilə
bizimlədir. “Borcumuzdur bu ehtiram” xalq tərəfindən sevilən
unudulmaz insanların xatirəsinə bir töhfədir. Qəzənfər
Paşayevin kitabı ömrünü xalq, millət, elm, mədəniyyət və
dövlət yolunda fədakarlıqla həsr edib, bu dünyadan ləyaqətlə
köçənlərə həsr olunub. Bu dəyərli kitabın bir məziyyəti də
ondadır ki, kitabın müəllifi bu dünyada qalib gedənlər haqqında
yazmağa mənəvi haqqı olan insandır.
Sözlərimizə Cabir Novruzun fikri ilə aydınlıq gətirə bilərik.
17
Sağlığnda qiymət verin insanlara,
Sağlığnda yaxşılara yaxşı deyin.
Sağlığnda yaman deyin yamanlara.
Qəzənfər Paşayev həm sağlığında, həm də yoxluğunda insanlara
qiymət verməyi bacaran biridir.
İstedadlı şəxsiyyət Qəzənfər Paşayevin “Ədəbi məktublar”
kitabında yer alan məktublar XX əsrin 80-ci illərindən başlamış
günümüzədək 35 illik dövrü əhatə edir. Tədqiqatçının XX əsrin
60-80-ci illərdə xarici alim və ədəbiyyatçılara ünvanladığı
məktubları “Altı il Dəclə-Fərat sahillərində” kitabında çap
olunduğundan, onları “Ədəbi məktublar” a daxil edilmədi.
Kitabda akademiklər Bəkir Nəbiyev, İsa Həbibbəyli, AMEA-nın
müxbir üzvü Nizami Cəfərov, Xalq yazıçısı Elçin, Xalq şairləri
Nəriman Həsənzadə, Sabir Rüstəmxanlı, professor Süphi Saatçı,
Nizaməddin Şəmsizadə, Vilayət Quliyev, Cəlil Nağıyev, Yavuz
Axundlu, İmamverdi Əbilov, Əflatun Nemətzadə, Vaqif Yusifli,
Ağaverdi Paşayev, şair Məmməd İsmayıl və ingilis yazıçısı
Ceyms Oldricə, “Qardaşlıq” dərgisinə, “Ədəbiyyat qəzeti” nə,
şair Əli Rza Xələfliyə, ədəbiyyatşünas İntiqam Qasımzadəyə,
yazıçı-alimlər Salatın Əhmədliyə, Pərvinə və başqalarına
ünvanlanmış maraqlı məktublardan söhbət açılır.
Filologiya
elmləri
doktoru,
professor
Qəzənfər
Paşayevin “Seçilmiş əsərləri” nin I cildinə müəllifin “İraq-
Türkman folkloru “ (Bakı, “Yazıçı”, 1992, Bağdad, 1995) və
“Altı il Dəclə-Fərat sahillərində” (Bakı, 1985, təkrar nəşr) 1987;
Bağdad, 1996-ərəbcə) əsərləri daxil edilmişdir. Xalqın ən böyük
milli sərvəti onun folklorudur. Monoqrafiyası bayatıda, nağıl və
dastanda əbədiləşən, canlı yaddaşa çevrilən, hər kəsin soyunu,
əslini, zatını unutmağa qoymayan, şüurda, düşüncədə,
mənəviyyatda xalqın bütövlüyünü təmin edən folklordur. Bu
baxımdan,
müəyyən
içtimai-siyasi
səbəblər
üzündən
18
soykökündən ayrı düşmüş, iraqın şimalında, əsasən, Kərkük
vilayətində toplu halda yaşayan, Azərbaycanca danışan elatın
folkloru xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Canlı bir dildə, elmi-kütləvi
şəkildə yazılmış bu əsərdə İraq-Türkman folkloru, ilk dəfə
olaraq sistemli monoqrafik təhlildən keçirilir, onun epik, lirik,
arxaik janr və növləri ətraflı tədqiq olunur, əhəmiyyətli,
səciyyəvi xüsusiyyətlər üzə çıxarılır.
Filologiya
elmləri
doktoru,
professor
Qəzənfər
Paşayevin “Seçilmiş əsərləri” nin II cildinə “Dilimiz-
varlığımız”
(Bakı, 2011), “Kərkük dialektlərinin fonetikası”
(Bakı, 2003) monoqrafiyaları, mətnlər İraq-türkman ləhcəsi
üçün səciyyəvi olan sözlərin lüğəti və ədəbi əlaqələrimizdən
bəhs edən “Könüldən könülə yollar görünür” başlıqlı məqalələr
toplusu daxil edilmişdir. Folklorçu, ədəbiyyatşünas, tərcüməçi
və publisist kimi tanınan professor Qəzənfər Paşayev eyni
zamanda dəyərli dilçi alimdir. Tədqiqatçının bu əsərində yer
alan “Kitabi Dədə Qorqud”, “İraq-türkman tarixinə və dialektinə
bir baxış”, “Qürur duyduğum tarixi şəxsiyyətlər” bölməsini və
ayrı-ayrı məqalələri həyacansız oxumaq olmur. Şirin və axıcı
dildə yazılan, intelekt məhsulu olan “Türkologiya elmimizin
iftixarı”, “Çoxşaxəli yaradıcılıq yolu” “Gələcək nəsillərə
yadigar” kimi səmimi yazılar oxucular tərəfindən daima maraqla
qarşılanmışdır.
Professor Qəzənfər Paşayevin “Seçilmiş əsərləri” nin III
cildinə alimin “İraq-türkman folklorunun janrları (İstanbul,
1998; Bakı, 2003; Tehran 2008) monoqrafiyası və
“Borcumuzdur bu ehtiram” ( Bakı 2010) əsəri daxil edilmişdir.
1-ci əsərdə İraq-türkman folkloru ilk dəfə olaraq elmi-nəzəri
cəhətdən araşdırılaraq elm aləminə təqdim edilmişdir.
“Borcumuzdur bu ehtiram” əsərində isə dünyasını dəyişmiş,
lakin qəlblərdə yaşayan tanınmış və xalq qarşısında əlahiddə
xidmətləri olan görkəmli şəxsiyyətlərdən bəhs edilir.
Dostları ilə paylaş: |