"Fenomenal ədib-Qəzənfər Paşayev": metodik vəsait / tərt ed
Yüklə 0,79 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- “Nəsimi haqqında araşdırmalar”
- I məruzəçi
- II məruzəçi
- III məruzəçi
- “Alimlik və insanlıq istedadı”
19
Professor Qəzənfər Paşayevin “Seçilmiş əsərləri” nin IV cildinə “Nəsimi haqqında araşdırmalar”
monoqrafiyası və “Ədəbiyyatşünaslıq elmimizin patriarxı” əsəri, eləcə də nümunə məktəbinə çevrilən görkəmli şəxsiyyətlərə, ədəbi əlaqələrə, mədəniyyətimiz yolunda
əzmlə çalışan
insanlara, ədəbiyyatımızı yaradan və yaşadan qələm sahiblərinə İraqda yaşayan və azərbaycanca danışan kərküklülərə və s. həsr olunmuş məqalələr daxil edilmişdir. Müəllifin “Sevərək yaşayanlar” başlığı altında təqdim etdiyi bölmdə elm, sənət, ədəbiyyat fədailərindən, başqa bölmələrdə isə ədəbi-elmi əlaqələrdən, Kərkük dünyasından, ürəkdən gələni deməsən olmur, sazlı-sözlü dünyamızdan və s. bəhs edilir. Kitabxanada poeziyamızın fatehi böyük şair, filosof İmadəddin Nəsiminin vəfatının 600-illik yubileyi və eyni zamanda istedadlı qələm sahibi professor Qəzənfər Paşayevin 80 illik yubileyi münasibətilə onun “Nəsimi haqqında araşdırmalar” adlı kitabının müzakirəsi keçirilə bilər. “Kitab müzakirəsi” nə yuxarı sinif şagirdləri və ali məktəb tələbələri qatıla bilər. İştirakçılar əvvəlcədən sözü gedən kitabla yaxından tanış olurlar. Kitabxanaçının professor Qəzənfər Paşayev haqqında qısa məlumatından sonra tədbirə qatılan iştirakçılar Nəsimi yaradıcılığından və bu kitabda verilən dəyərli bilgilərdən söhbət açırlar: I məruzəçi: Qəzənfər Paşayevin qələmə aldığı bu kitabda da qeyd olunduğu kimi, ədəbi əlaqələr genişləndikcə bir sıra Yaxın Şərq ölkələrində Azərbaycan ədəbi dilinin inkişafında və formalaşmasında müstəsna xidmətləri olan Azərbaycan xalqının qüdrətli sənətkarı İmadəddin Nəsiminin yeni-yeni əlyazma nüsxələri aşkar edilir. Bu, şairin sağlığında və ölümündən sonra onun poeziyasının Şərq ölkələrində yüksək qiymətləndirildiyinə, geniş yayıldığına və böyük rəğbət qazandığına dəlalət edir. Şairin İraq Divan nüsxəsini
20
Ə.Bəndəroğluna Kərkük vilayətinin Tus Xurmatu qəzasının Bəşir kəndində yaşayan, yaşı yüzü keçən özünü şah İsmayılın nəvə-nəticələrindən hesab edən Səyid Heydər töhfə etmişdir. Divanın üzü Molla Turab ibn Molla Səfil, ibn Molla Əmin tərəfindən köçürülmüşdür. Tünd qəhvəyi rəngli, dəri cildli bu divan nüsxəsi 286 səhifədən ibarətdir. Əlyazmanın vərəqləri iki sütunludur. Divanın səhifələrində 14-19 beyt vardır. Ölçüsü 15- 21 santimetrdir. Divan nüsxəsində şairin 400-dən artıq şeiri verilmişdir. 398 şeir Nəsimi təxəllüsü ilə tamamlanır. Üç şeir şairin ilk təxəllüslərindən olan Səyyid Nəsimi təxəllüsü ilə bitir. Bir çox ölkələrdə kitab səhifələrinin nömrələnməsinə XVI əsrdə başlansa da, Şərq ölkələrində köhnə “nömrələmə” üsulu ilə XIX əsrin axırlarına qədər davam etdiyinə görədir ki, Nəsiminin İraq Divan nüsxəsində də bu ənənəyə riayət edilmişdir. Nüsxənin bədii tərtibatı yoxdur. Şeirlər bir-birindən şairin təxəllüsü olan misralar və iki sətirlik boş yerlə ayrılır.
Tükəndi əqlimin səbri, qərarı qalmadı canın...
Nəsimi zəngin irs qoyub getmişdir. Onun Azərbaycan və Fars dillərinə divanları vardır. Bu bir yandan Nəsiminin xalq dilini gözəl bilməsinə dəlalət edirsə, digər tərəfdən də hələ Nəsimi dövründə Azərbaycan ədəbi dilinin böyük inkişaf yolu keçmiş olduğunu göstərir. Şairin İraq divanı göründüyü kimi, bir çox mətləblərdən xəbər verir. Onlardan biri “türkman” termini ilə bağlıdır. Başqa əlyazma nüsxələrində də tez-tez rast gəldiyimiz bu sözə İraq Divan nüsxəsində də təsadüf edilir:
Ərəbin nitqi bağlandı dilindən, Səni kimdir deyən kim türkmansan... 21
Kitabı təhlil etdikcə anlayırıq ki, türkman terminin lap qədim zamanlardan məlum olduğunu nəzərə alsaq, onun “ulu türk” ,” əzəmətli türk”, “qüdrətli türk”, “xalis türk”,“əsl türk” anlamlarında işlənməsi şübhə doğurmur.
Nəsimin edamı ilə bağlıdır. Demək lazımdır ki, Orta əsrlərdə açıq fikirli adamları dini ittihamlarla məhv etmək geniş yayılmışdı. Din xadimlərinə, dövlətin siyasətinə qarşı çıxanları ölüm gözləyirdi. Bu baxımdan, dövrləri ilə müxalifətdə olan şairlərin, o cümlədən də “Ağalar və qullar dünyası” nın əksiklərini bədii sözün qüdrəti ilə aşkarlayan, məslək mücahidi Nəsiminin aqibəti, qismət payı işgəncəli ölüm olmuşdur. Kitabxanada professor Qəzənfər Paşayevdən bəhs edən xatirə gecəsi də təşkil etmək olar. Görkəmli şəxsiyyətin xatirəsinə həsr olunmuş “Alimlik və insanlıq istedadı” adlı gecəyə görkəmli elm adamları, alim və akademiklər, folklorşünaslar və s. ixtisas sahibləri ilə yanaşı oxucular və ali məktəb tələbələri də dəvət olunurlar. Gecənin qonaqlarına öncə Qəzənfər Paşayev haqqında hazırlanmış slayd təqdim edilir. Gecəni açıq elan etmək üçün aparıcılar səhnəyə yaxınlaşırlar. I aparıcı: Salam, dəyərli qonaqlar, mütaliyə sevər oxucular, bu gözəl düşüncə dolu tədbirə xoş gəlmisiniz. Bu gün hamımız
professor Qəzənfər Paşayevin 80-illik yubileyi münasibətilə buraya yığışmışıq. Sözlərimi elə dəyərli şəxsiyyət Qəzənfər Paşayevin sözləri ilə başlamaq istərdim: “Elm əvvəli görünən, sonu görünməyən bir aləmdir. Bu aləmdə hərə bir yolla gedir. Hərə bir nəticəyə gəlir. Yenilik görülmüş işlərin sayəsində yaranır”. Gəlin ən gözəl yolla gedən, elm, maarif yoluyla gedən professor Qəzənfər Paşayevin ömür yoluna, yaradıcılıq yoluna nəzər salaq. Bu vüsətli işlər əsas verir deyək ki, filologiya elmləri doktoru,
professor Qəzənfər Paşayev öz alim ömrünün bu ahıl çağında da xalqımız, ədəbiyyatımız və elmimiz üçün Yüklə 0,79 Mb. Dostları ilə paylaş:
|