Elmi ƏSƏRLƏR, 2017, №7 (88)

 
227 
 
  
 
 
Bu  metodika  şagirdlərə  sərbəst  işləmək  imkanı  yaratmaqla,  onlarda  İKT  vasitəsilə  dərslərə 
hazırlaşmaq bacarıqları formalaşdırmışdır. 
Həmçinin  mövzuya  aid  müqayisəli  və  düşündürücü  sualların  hazırlanması  da  tənqidi-
məntiqi təfəkkürün inkişafında mühüm amillərdəndir. Məsələn: 
 
 
 
 
Nəticə və təkliflər  
    Eksperimentlər  ali  və  orta  məktəbləri  əhatə  etdiyindən  müntəzəm  olaraq  onların  səmərəlilik 
göstəriciləri müqayisəli öyrənilmişdir.  
IX siniflər və III kurs tələbələrinin dərs ilinin əvvəli və axırında fəallığının keyfiyyət göstəriciləri (%-lə)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
  Cədvəl 3. 
Qruplar 
              Eksperiment 
Əvvəl 
Son 
Məktəblilər 
21 
79 
Tələbələr  
19 
81 
 
 
Tələbələrdə  daha  yüksək  göstəricinin  olması  onların  ilboyu  yeni  metodika  ilə  dərs 
keçmələri,  pedaqoji  təcrübə  zamanı  orta  məktəblərdə  yeni  metodikanı  tətbiq  etmələridir. 
Ümumiyyətlə,  istənilən  səviyyədə  sinif  və  auditoriyada  fərqli  metodika  ilə  öyrənənlərin  marağını 
tədris  prosesinə  cəlb  etmək  müəllimin  pedaqoji  səriştəsindən  asılıdır.  Bunu  eksperimentlərin 
gedişində bir daha aydınlaşdırdıq (Histoqram 2.).  
    Pedaqoji eksperimentin gedişində öyrənənlərin fəallığının dəyişiklik əmsalı 
 
Histoqram 2. 

---

 
228 
 
   Fəallıq əmsalının hesablanması üçün aşağıdakı düsturdan istifadə edilmişdir: 
 
(1) 
Burada A – müsbət cavablar; B – etinasızlıq; C – mənfi cavablar; N – ümumi saydır.  
Tədqiqatlar  göstərdi  ki,  qeyri-ənənəvi  metodika  təlim  prosesində  şagirdlərin  yaradıcılıq 
qabiliyyətini  inkişaf  etdirir.  Tədqiqatın  gedişində  yeni  texnologiyalardan  istifadə  edərkən  fasilə 
verdikdə müxtəlif qruplarda qalxma və enmələr müşahidə etdik. Bu fakt göstərir ki, hər hansı meto-
dikadan istifadə edərkən tədris prosesində ardıcıllığı nəzərə alamaq vacibdir. 
 
Qruplarda səmərəlilik göstəricisi 
Histoqram 3. 
Histoqramdan göründüyü kimi, az hallarda tətbiq edilən yenilik tədrisdə səmərə verməmişdir. 
Tədqiqat  dövründə  DNT  və  RNT-nin  quruluşu,  onlarda  nukleotidlərin  yerləşməsi,  strukturu  və  s. 
məlumatları  dərslikdən  oxuyan  tələbə,  yaxud  şagirddən  fərqli  olaraq,  fizioloji  prosesləri,  gözlə 
görünə  bilməyən  quruluş  xüsusiyyətlərini  video,  multimediaları  elektron  lövhədən  izləyən  öyrə-
nənin  mənimsəmə  səviyyəsi  və  bioloji  bilik,  bacarıq,  vərdişlərində  əsaslı  fərq  olduğunu  eksperi-
mentlə  müəyyənləşdirdik.  Biologiyanın  tədrisində  multimedialardan  istifadənin  öyrənənlərin  mən-
tiqi,  tənqidi  təfəkkürünün  inkişafına  təsir  mexanizmi  göstərilmiş,  tədris  prosesinin  interaktiv  re-
jimdə təşkilinin biliklərin hazır şəkildə deyil, öyrənənlərin bacarıqları ilə qazanmasına şərait yarat-
ması eksperimentlərlə sübut olunmuşdur. 
ƏDƏBİYYAT 
1.
 
Babayeva Z.Y. At secondary schools the use of ICT at biology lessons. International Journal of Mul-
tidisciplinary Research and Development, India, 2015, Volume 2, Issue 11, Part B, p: 54-57 
2.
 
Babayeva  Z.Y.  Use  of  NLT  in  education  management  at  higher  school,  International  Multidiscip-
linary Research jurnal/ India, 2015,Volume: III Issue: VIII Of November, p: 8995-9003 
3.
 
Efe, H. A. & Efe, R. (2011). Evaluating the Effect of Computer Simulations pn Secondary Biology 
Instruction: An Application of Bloom’s Taxonomy, Scientific Research and Essays, Vol. 6, No. 10, 
2137–2146 
4.
 
Yusuf, M. O. & Afolabi, A. O. (2010). Effects of Computer Assisted Instruction (CAI) on Secondary 
School Pupils’ Performance in Biology, The Turkish Online Journal of Educational Technology, 
Vol. 9, No. 1, 62–69 
5.
 
Moore A. Biology education in a rapidly changing scientific and socio-economic context. Paper 
presented at the International Conference GENIal Future-Genetics, Determinism and Freedom. 
4-5 October 2007 
6. 
R. Smythe
 & 
K. F. Lovatt
. Applications of the computer in biology teaching: computer assisted 
and  computer  managed  learning.  DOI:10.1080/00219266.1979.9654256,  Published  online:  13 
Dec 2010, p: 207-220   
 
 
 
 
 
N
C
B
A
K
i
)
1
(
)
0
(
)
1
(









---

 
229 
ABSTRACT 
Z.Babayeva 
THE USE OF INNOVATION IN BIOLOGY EDUCATION 
The article gives the generalization of the conducted research work. Conducting the researches 
in the higher and secondary schools provided broader opportunities for observations. The article expres-
ses the attitude to the opinions of foregn and local authors related to the topic in the current situation and 
the enlivening and other problems that occurred in the field of education were drawn into attention. For 
this reason application priorities of new information technologies have regularly been discussed with the 
educators in more detail. The level of using educational technologies by the instructors, and the keys to 
the  solution  of  the  problems  which  are  very  important  in  the  republic  on  the  eve  of  transition  to  the 
contemporary  teaching  methods,  like  online,  virtual  and  distant  education  have  been  dealt  with.  The 
article also analyzes the acquisition level of students’ and pupils’ knowledge obtained while using edu-
cational technologies in a comparative way. It also provides the teachers and researchers with a teaching 
aid by giving thorough explanation of the formulae offered to examine the acquisition level of learners 
in the teaching process. Moreover, the reasons for the rise and fall of level in the teaching process have 
been substantiated with the tables, histograms and various illustrations. Histograms describe the affect 
of  the  continuing  regularity  of  new  methods  used  to  teach  students  and  pupils  on  the  efficiency  of 
education and consequently, the interactivity that occurred in the biology classes by the application of 
new  educational  technologies  has  been  drawn  into  attention.  The  article  presents  the  regularity  of 
application of methods used during the researches at higher and secondary schools, their opportunities 
of effect on the efficiency of teaching process and the obtained results in tables and histograms. 
РЕЗЮМЕ 
Зервашен Бабаева 
ИСПОЛЬЗОВАНИЕ ИННОВАЦИИ В БИОЛОГИЧЕСКОМ ОБРАЗОВАНИИ 
     В  статье  дается  обобщение  проведенной  исследовательской  работы.  Проведение 
исследований  в  высших  и  средних  школах  обеспечивало  более  широкие  возможности  для 
наблюдений.  В  статье  изложено  отношение  к  мнениям  начальника  и  местных  авторов, 
связанных  с  темой  в  нынешней  симуляции,  а  также  к  оживляющим  и  другим  проблемам, 
имевшим  место  в  области  образования.  По  этой  причине  приложения  приоритетов  новых 
информационных  технологий  регулярно  обсуждались  с  педагогами  более  подробно.  Был 
рассмотрен уровень использования образовательных технологий преподавателями и ключи к 
решению  проблем,  которые  очень  важны  в  республике  накануне  перехода  на  современные 
методы  обучения,  такие  как  онлайн,  виртуальное  и  дистанционное  образование.  В  статье 
также  анализируется  уровень  приобретения  знаний  учащихся  и  учеников,  полученных  при 
использовании  образовательных  технологий  сравнительным  образом.  Он  также 
предоставляет  исследователям  и  исследователям  техническую  помощь,  давая  подробное 
объяснение формул, предлагаемых для изучения уровня приобретения учащихся в процессе 
обучения.  Более  того,  причины  возникновения  и  падения  уровня  учебного  процесса  были 
обоснованы  таблицами,  гистограммами  и  иллюстративными  иллюстрациями.  Гистограммы 
описывают влияние продолжающейся регулярности новых меток, используемых для обуче-
ния  студентов  и  учеников  повышению  эффективности  образования  и,  следовательно, 
проявляющейся в классах биологии по применению новой образовательной технологии было 
привлечено  к  себе  внимание.  В  статье  представлена  закономерность  применения  методов, 
используемых во время обучения в высших и средних школах, их влияние на эффективность 
учебного процесса и полученные результаты в таблицах и гистограммах. 
 
 
NDU-nun Elmi Şurasının 27 noyabr 2017-ci il tarixli qərarı ilə çapa 
tövsiyyə olunmuşdur. (protokol № 03). 
 
 

---