Elmi ƏSƏRLƏR, 2017, №7 (88)
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
225 Histoqram 1. Histoqramdan göründüyü kimi, davamlı istifadə olunan yeni metodika mənimsəmə səviyyəsini yüksəldərək, tədrisin səviyyəsini müsbətə doğru dəyişmişdir. Sonra isə yeni metodun tətbiqinin dayandırılması tədrisdə səviyyəni aşağı salmışdır. Son illərdə ən yeni təlim texnologiyaları kimi gündəmə gələn MİMİO və s. istifadəsi özünün asan mənimsənilməsi və istifadəsi ilə yanaşı, biologiya dərslərində tətbiqi üçün kifayət qədər imkanlara, universallığa malikdirlər. Apardığımız tədqiqatlar, müşahidələr və müqayisələr göstərdi ki, auditoriyanı maraqlandırmaq üçün mütləq motivasiya, tədqiqat sualları vasitəsilə stimul lazımdır. Hər hansı möv- zunu biz eksperiment və nəzarət sinifdə fərqli metodika ilə tədris edərkən məlum oldu ki, nə qədər ki dinləyiciləri (şagird, tələbə) iştirakçı halına gətirməmişik, onlarda qavrama səviyyəsi minimum həddin- də olacaqdır. Müşahidələrimizə görə sinifdə, yaxud auditoriyada ən zəif şagird və ya tələbəni motivasi- ya və stimul nəticəsində orta, yaxud əla səviyyəyə çatdırmaq olar, bunu apardığımız təcrübələrlə təsdiq- lədik. İKT elə bir sürətlə inkişaf edir ki, təhsil sistemi inkişaf edərək ona heç cür çata bilmir. Bütün bunlar təkcə informasiya texnologiyaları sahəsində çalışan mütəxəssisləri deyil, metodist-pedaqoqları da düşündürməli, bütün sahələrdə inkişaf davam etməlidir. Multimediyalı təqdimatların istifadəsi müəllimə imkan verir ki, dərsin hər hansı mərhələsində şəxsi yaradıcılıq qabiliyyətini, fərdiliyini nümayiş etdirsin və dərsi monotonluqdan çıxararaq daha canlı keçirsin. Son illərin surətlə inkişaf edən informasiya texnologiyaları fonunda təhsil sahəsində, eləcə də tədris prosesində baş verən “inqilab” sayəsində hazır- da biologiyanın öyrədilməsi daha ümidvericidir. Verilmiş suallar ətrafında gərəkli məlumatların toplanması, öyrənilməsi və slaydların hazırlanması üçün onlara vaxt verildi. Hazırlanmış dərs elektron variantda məşğələ zamanı nümayiş etdirilməli, müəllim tərəfindən müzakirə edilərək qiymətləndirilməli idi. Nəticələrin qiymət- ləndirilməsi aşağıdakı cədvəldə verilən meyarlara görə hesablandı. Bu eksperimenti III kurs tələbələri ilə pedaqoji təcrübədən qayıtdıqdan sonra apardıq. Təcrübədən əvvəl biologiyanın tədrisi metodikası fənnindən öyrəndikləri, təcrübə zamanı məktəbdə qazandıqları şəxsi təcrübə onların təqdimatlarında, çıxışlarında özünü fərqli şəkildə göstərdi. Multimediaların hazırlanması və nümayişində keyfiyyət göstəriciləri Cədvəl 1. Mövzular Multimediaların strukturu, səviyyəsi Təqdimatları təqdimetmə bacarığı Mənbələrdən istifadə vəziyyəti Ürəyin quruluşu və funksiyaları İllüstrasiyalar, modellər, videolar Fikri aydın ifadə, müstə- qil düşüncə Müqayisəli məlumatlar Ali sinir fəaliyyətinin xüsusiyyətləri Slaydların, videola- rın nümayişi İnteraktiv üsullardan isti- fadə Dərslik, vəsait- lər, int. saytları Qanın fiziologiyası və funksiyaları Sxem, slaydlar, şi- fahi izah, video Konstruktiv təlimin ele- mentlərindən istifadə Ensiklopediya, internet saytları Mədədə həzm Təcrübə, eksperi- mentlərin nümayişi İnteraktiv rejim, məntiqi əməliyyatlar Dərslik, internet, ensikloped. Cədvəldə göstərilən meyarlara – tələbələrin dərsə hazırlığı, slaydların mövzunu əks etdirmə xüsusiyyəti, onların təqdimat səviyyəsi və hansı mənbələrdən istifadə etmələrinə görə dəyərləndirdikdə əvvəlki semestrlə müqayisədə inkişaf edib formalaşdıqlarının şahidi olduq. Multimedialar haqda izahat verərkən çatdırdıq ki, biologiya dərslərində multimediadan istifadə metodik priyomlardan biridir. Eksperiment dərslərində və seminarlarda bu üsulları təcrübədən keçirdikdə qaneedici nəticələr alınmışdır. Əlbəttə, bu vasitələrdən istifadə bütün tədris problemlə- rini həll etmir və müəllimlər hər gün və hər dərsdə bu üsuldan istifadəyə məcbur deyirlər. Lakin in- 226 teraktiv lövhə dərsi cəlbedici və dinamik edir. Çünki müəllimin hazırladığı dərsdən başqa, lövhənin öz bazasında olan materiallardan da istifadə etmək imkanı yaranır. Hər gün yeni bir tapşırıq gözlə- yən şagirdlər isə fənnə daha çox maraq göstərir və özləri də yeni nəsə göstərmək istəyirlər. Təlim prosesində monotonluq, dəyişilməzlik şagird və tələbələri darıxdıb həvəsdən saldığına görə eksperi- mentlər zamanı yeni metodika ilə dərslərdə yüksək mənimsəmə nümayiş edildi. Tədqiqatlar göstərdi ki, hər bir məşğələnin sonunda şagirdlərə ən müasir texnologiyaların tətbiqi ilə ev tapşırıqları verilməsi müsbət nəticə verir. Tapşırığı yerinə yetirən şagirdlərə tapşırıldı ki, informasiya texnologiyalarının imkanlarından istifadə etsinlər. Mövzulara aid daha çox məlumat toplamaq, materialın əsas məqsədini əks etdirən, biliklərin ümumiləşdirilib, möhkəmləndirilməsinə xidmət edən cədvəllərin tərtib etsin, mövzuya aid daha çox illüstrativ materiallar toplayaraq sis- temləşdirsinlər. İnternetdən və texnologiyalardan istifadə vərdişləri qazanmış tələbələrə aşağıdakı maraqlı sual tipli tapşırıqlar verildi: - Qanın dəri vasitəsilə oksigenlə zənginləşməsinin hansı heyvanda getməsinin səbəbi və nümayişinin təşkili üçün nədən istifadə etmək olar? - Hansı orqan yerləşdiyi boşluğa görə digərlərindən fərqlənir - sualının cavabını hansı üsulla əsaslandırıb verərdiniz? - Hansı orqan yerləşdiyi boşluğa görə digərlərindən fərqlənir - sualının cavabını hansı üsulla əsaslandırıb verərdiniz? - Hüceyrənin həyat fəaliyyəti üçün səciyyəvi olan elementləri sadalamaq üçün hansı cədvəldən istifadə etmək olar və əgər əlinizdə yoxdursa, dərhal necə əldə etmək olar? - Hansı bakteriyadan gen mühəndisliyi metodu ilə insulin hormonu alınır – sualını cavablandırarkən müasir dövrün hansı imkanları təhsil sahəsinin inkişafına da misilsiz xidmət göstərir? Bu tapşırıqların həlli ilə tələbələr həm verilmiş suallara çavab vermiş, həm də internet və texnologiyaların tədrisdə tətbiqi zərurətini anlamışlar. Həmçinin YTT-dən istifadə etməklə ali və orta məktəblərdə yüksək səmərəyə nail olunmuşdur. Bunun üçün hər üç mərhələdə YTT-dən və interaktiv rejimdə işləmiş, biologiya dərslərində yüksək əyanilik və mənimsəmə səviyyəsinə nail olduq. İnteraktiv dərsdə YTT-dən istifadənin interaktivlik göstəricisi Cədvəl 2. Dərsin mərhələləri İnteraktiv rejim YTT Düşünməyə yönəltmə Motivasiya Giriş, maraqlı məlumatlar Dərketmə Tədqiqat sualı Yeni mövzunın təqdimi Düşünmə Sərbəst tapşırıqlar Əlaqələndirici tapşırıqlar Digər bir mövzunun tədrisi zamanı verilmiş cədvəlin doldurulması qanin fiziologiyası haqqında daha dolğun biliklər ələdə etməyə imkan verir. Müxtəlif qan qruplarına məxsus insanların eritrositlərini və qan zərdabını qarışdırdıqda törənən aqqlyutinasiyanı izah edin: Zərdab (αβ) qrupları Eritrositlərin qrupları I (0) II (A) III (B) IV (AB) I (α və β) - + + + II (β) - - + + III (α) - + - + IV (0) - - - - Mövzunun aydın mənimsənilməsi üçün qanın formalı elementlərinin quruluş xüsusiyyətlərinə aid illüstrasiyaların toplanması və izahlarla müqayisə edilməsi tapşırığı da orta məktəb şagirdlərinin marağına səbəb olmuşdur. Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|