Eimi redaktor: Rəyçilər: Ağasəlim Ələsgərov
Yüklə 5,1 Mb. Pdf görüntüsü
|
müstəqillik dövründə hökümət tərəfindən ölkənin iqtisadi inkişaf modelinə həsr olunmuş ümumi ölkə miqyaslı elmi>praktiki konfrans keçirilməmiş və ictimaiyyətə müvafiq informasiyalar çatdmlmamışdır. Təəssüflə qeyd edim ki, ölkə iqtisadçılanmn əsərləri və tövsiyələri idarəetmə orqanlannda çalışan həmvətənlərimizə gedib çatmır. Bu da hər iki tərəfin yaradıcılıq əlaqələrinin zəif olmasım nümayiş etdirir. Bu əlaqələrin daimi əsaslarla qurulması müəyyən bir məşvərətçi qurumun, məsələn, ABŞ-da olduğu kimi, formalaşdırmasım zəruri edir. Hal-hazırda ABŞ Prezidentinin yanında iki belə qurum fəaliyyət göstərir: İqtisadi Məsləhətçilər Şurası və Milli İqtisadi Şura. Milli İqtisadi Şura ölkədə həyata keçirilən iqtisadi siyasəti koordinasiya edən qurumdur. , Rusiya prezidenti yanında^ İqtisadi Şura və onun Rəyasət Heyəti fəa- lİ3ryət göstərir. İqtisadi artımın təmin edilməsi məqsədilə tədbirlər və qərarlar, həmçinin mövcud vəziyyət burada müzakirə predmeti olur. Müstəqillik illərində həyata keçirilən iqtisadi inkişaf modeli Azərbay- camn dinamik inkişafım təmin etmişdir. Bununla yanaşı dünya iqtisadi sistemində gedən proseslər, postneft mərhələsində ölkənin tarazlı və davamlı iqtisadi inkişafımn təmin edilməsi və ölkənin iqtisadi durumunda yaranmış iqtisadi və sosial problemlər iqtisadi inkişaf modelinin ətraflı tədqiqini və təkmilləşdirilməsini zəruri edir. 2011-ci ildə AMEA-mn ümumi illik yığıncağında Azərbaycan Respublikasımn Prezidenti xüsusi vurğulaımşdır ki, Azərbaycanın müasir inkişaf xüsusiyyətlərinin, o cümlədən milli inkişaf modelinin konkret elmi prinsiplər əsasmda tədqiqi xüsusi əhəmiyyət kəsb edir və bu kontekstdə respublika alimləri qarşısında ciddi vəzifələr dayamr (“31”, 22.12.2011). “İctimai və humanitar elmlər: “zaman kontekstində baxış” əsərində akademik Ranüz Mehdiyev yazmışdır “...həyata keçirilən iqtisadi islahatlar və dəyişikliklər məhz vahid iqtisadi siyasət çərçivəsində nəzəri cəhətdən təhlil olunmalı və müasir iqtisadi model işlənib hazırlanmalıdır. Lakin bu istiqamətdə heç bir irəliləyiş gözə çarpmır. İndiyədək sosial-iqtisadi inkişafimızm sürətləndirilməsinin nəzəri əsaslan da işlənilməyibdir. Sözü gedən əsərində müəllif iqtisadi inkişaf modelindən söz açaraq demişdir: «.. .bizdə hələ də inkişafin Azərbaycan modeli ilə bağlı fundamental təhlillər apanimır, bu modelin uğurlanm dəstəkləyən və onun əsas meyllərini üzə çıxaran əsərlər yazılmır. Nəşr edilən və problemlə az-çox əlaqəsi olan cild-cild, qalın-qalın kitablann isə elmi səviyyəsi son dərəcə aşağıdır. Halbuki biz yeni cəmiyyətin qurulması praktikasım dərindən öyrənib təhlil edərək gələcək inkişafımızın bazasım yaradınq». Apardığımız araşdırmalar göstərir ki, ölkənin müasir iqtisadi durumunda öz həllini gözləyən problemlər mövcuddur. Onlar da milli iqtisadi inkişaf modelinin təkmilləşdirilməsi yolu ilə tənzimlənə və həll edilə bilər.
Akademik Ramiz Mehdiyev “İctimai və humanitar elmlər” adlı əsərində yazmışdır: “Ölkə iqtisadiyyatımn davamlı inkişafım təmin etmək üçün bizə nailiyyətlərimizin dərin təhlili, yeni təkliflər və yeni ideyalar lazımdır” (32, S.21). Ölkənin iqtisadi və sosial inkişafmm müasir durumunun vahid iqtisadi siyasət çərçivəsində təhlili və qiymətləndirilməsinin zəruriliyi, bizim fikrimizcə, ondan irəli gəlir ki, iqtisadi inkişafi təmin edən istiqamətlərdən, vasitə və mexanizmlərdən nə dərəcədə əlaqəli, koordinasiya olunan formada, səmərəli istifadə olunma səviyyəsi aşkar edilməli və məqsədyönlü tədbirləri həyata keçirilməlidir. Burada əsas məqsəd Azərbaycamn müasir iqtisadi inkişaf modelini təhlil etmək, qiymətləndirmək və postneft mərhələsini də nəzərə almaqla, onun təkmilləşdirilməsi istiqamətlərini əsaslandırmaqdan ibarət olmalıdır. Müstəqillik mərhələsində həyata keçirilən iqtisadi siyasət nəticəsində Azərbaycanda makroiqtisadi sabitlik qorunub saxlanılmış, qeyri-neft sektorunun və regionlann inkişafı sürətlənmiş, strateji valyuta ehtiyatlannm artımı təmin olunmuş, sähibkarlığa dövlət dəstəyi gücləndirilmiş, əhalinin sosial rifahı davamlı olaraq yaxşilaşmışdır. Nazirlər Kabinetinin 2010-cu ilin sosial-iqtisadi inkişafımn yekunlarına həsr olunmuş iclasında ölkə başçısı İlham Əliyev qeyd etmişdir: “Beynəlxalq apancı reytinq agentlikləri bizim reytinqlərimizi artmblar. Ancaq bu 0 demək deyil ki, ölkədə hər şey yaxşıdır. Əlbəttə ki, yox... Harada qüsurlar, çatışmayan cəhətlər varsa, onlan aradan qaldırmalıyıq, ... işləri beynəlxalq standartlara, Avropa standartlanna yaxınlaşdırmalıyıq». Azərbaycan qəzetləri və Jumallan iqtisadi inkişaf modeli, yüksək templərlə iqtisadi artım və, infrastruktur daxil olmaqla, qeyri-neft sektorunun prioritetliyi haqqında siyasi və biznes elitasının nümayəndələrinin çoxsaylı çıxışlanm dərc edirlər. Ancaq iqtisadiyyatın problemləri və onun inno- vasiyalılığmm və rəqabət qabiliyyətliliyinin vəziyyətinin təhlili və qiymətləndirilməsi, demək olar ki, həmin çıxışlarda öz əksini tapmır. İqtisadi inkişaf modelinin səmərəliliyi, onun reallaşmasını təmin edən mexanizm- lərdəki problemlər barədə elmi-tədqiqat işlərinə təsadüf olunmur. Digər alim həmkarlanm kimİ mən də hesab edirəm ki, keçid dövrünü başa vmmuş Azərbaycanın milli iqtisadi inkişaf modeli kompleks halında elmi-tədqiqatm predmeti olmalı, onun uğurlan obyektiv qiymətləndirilməli və problemləri aşkar edilməlidir. Nəzərə alınmalıdır ki, Azərbaycanda iqtisadi inkişafın növbəti mərhələsi - industrial mərhələsi başa çatdınimalı və postindustrial mərhələsi formalaşdınimalıdır. Beynəlxalq təcrübədə və iqtisadi nəzəriyyədə bu məhhələlərin də öz meyarlan, fərqli inkişaf istiqamətləri və fərqli idarəetmə mexanizmləri vardır. Qeyd olunan bu əlamətlər hər bir ölkənin iqtisadi, sosial, siyasi inkişafındakı durumdan, cəmiyyətin qarşısında duran məqsədlərdən asılı olaraq seçilir. Dünya təcrübəsi nəzərə alınır. 8
Yüklə 5,1 Mb. Dostları ilə paylaş:
|