295
Metodik göstərişlər: 1. Oyunda hər şagirdə bir kiçik top vermək üçün müəllim əvvəlcədən hazırlıq
görməlidir. Bunun üçün uşaqlara bir neçə gün əvvəldən tapşırılır ki, keçədən kiçik toplar tikib
hazırlasınlar. 2. Oyun üçün lazım olan voleybol topları və meydança xətləri də vaxtında hazırlanmalıdır.
Alpinistlər
(Dırmanmaq üçün oyun)
Oyuna hazırlıq: Meydançanın kənar xətti boyunca müxtəlif maneələr qoyulur. Şagirdlər 3-4
komandaya ayrılır və hər komanda özünə bir kapitan seçir.
Oyunun gedişi: Müəllimin göstərişi ilə komandalar (kapitan qabaqda olur) sıra ilə maneələr olan
xətt boyunca hərəkət edirlər. Onlar bir ucu gimnastika divarına qoyulmuş skamya ilə yuxarıya qalxırlar,
tirin üzərindən aşır, yaxud altından sürünüb keçir, daşların (yerdə təsvir edilmiş) üzəri ilə addımlayırlar.
Onlar «dağ çayından» keçir, gimnastika skamyasını (xəndəyin üzərində olan körpünü xatırladan)
üzərindən addımlayırlar və s. Komandalar
növbə ilə hərəkət edir, müəllim nəticələri qeydə alır.
Maneələrdən düzgün keçə bilməyən komandalara cərimə xalı verilir. Axırda öz cərimə xalı olan
komanda qalib gəlir.
Metodik göstərişlər: 1. Bu oyunu idman meydançasında keçirmək olar. Meydançada keçirildikdə
maneələrin üzərindən keçmək, dırmanmaq, aşmaq və s. kimi maneələr düzəldilə bilər. 2.
Oyunu idarə
etmək üçün müəllim köməkçi-şagiirdlər də ayırmalıdır (Hər bir oyunçunun hərəkətinə nəzarət etmək,
cərimə xallarını müəyyənləşdirmək və s. məsələlər üçün).
İp üzərindən hündürlüyə tullanmaq və qaçaraq zolaq üzərindən uzunluğa tullanmaqla estafet
(Hündürlüyə və uzunluğa tullanmaq üçün oyun)
Oyuna hazırlıq: Oyunçular 2-4 bərabər komandalara ayrılır və meydançanın baş tərəfindən çəkilmiş
start xəttinin arxasında sıra ilə dayanırlar. Start xəttindən 6-10 m qabaqda başqa
xətt çəkilir və bu xəttin
üzərində hər komanda üçün iki nəfər 60-80 sm hündürlükdə ip tuturlar. İpdən 7-12 m qabaqda isə hər
komanda üçün 1,5 m eni olan bir sahə nişanlanır (Uzunluğa tullanmaq üçün).
Oyunun gedişi: Müəllimin «marş» komandası ilə hər sıradan birinci oyunçular ipə qədər qaçır, ipin
üzərindən tullanır, uzunluğa tullanma sahəsinə (zolağına) çatıb təkanla onun üzərindən tullanıb geriyə
qayıdırlar və növbədə dayanmış yoldaşlarının əlinə toxunub sıranın arxasına keçirlər. Növbəti oyunçular
da oyunu bu cür davam etdirirlər. Növbə yenidən gəlib birinci qaçanlara çatdıqda onlar əllərini (dəsmalı)
yuxarı qaldırmaqla qurtardıqlarını bildirirlər. Bunu birinci etmiş komandaya qələbə xalı verilir
və oyun
yenidən başlanır. Axırda daha çox qələbə xalı olan komanda qalib gəlir.
Metodik göstərişlər: 1. Uzunluğa tullanmaq üçün sahə (zolaq) qismən yumşaq olmalıdır. 2. İpin
üzərindən tullanarkən ona toxunmuş uzunluq sahəsini tapdalamış oyunçulara görə komandaya cərimə xalı
verili rvə axırda nəzərə alınır.
Qaçışla estafet
(Qaçış üçün oyun)
Oyuna hazırlıq: Oyunçular 2-4 komandalara ayrılır və meydançanın bir başında çəkilmiş ümumi
start xəttinin arxasında sıra ilə dayanırlar. Hər komanda özünə bir kapitan seçir. Kapitanlar sıranın
əvvəlində dayanırlar. Meydançanın digər başında (20-40 m aralıda) hər komanda üçün bir dayaq qoyulur.
Kapitanların əllərində bayraq və ya estafet ağacı olur.
296
Oyunun gedişi: Müəllimin «Diqqət», «Marş» komandası ilə kapitanlar öz dayaqlarına doğru
qaçırlar və onun ətrafında dolanıb geriyə qayıdırlar, bayrağı irəlidə dayanmış növbəti yoldaşlarına
ötürürlər. Bayrağı almış oyunçular həmiin qayda ilə irəliyə qaçırlar, bayrağı vermiş oyunçular
isə keçib
sıranın arxasında dururlar. Bayraq yenidən kapitana çatana kimi o oyunun qurtarmasını bildirmək üçün
onu yuxarıya qaldırır. Bunu daha tez edən komandaya qələbə xalı verilir. Sonra isə oyun yeniədən davam
edir. Axırda qələbə xalı çox, cərimə xalı isə az olan komanda qalib gəlir.
Metodik göstərişlər: 1. Oyunu 2-3 dəfə təkrar keçirmək olar. 2. Oyun başlanan kimi «Marş»
komandası almadan kapttanlara qaçmaq və yoldaş gələnə qədər start xəttindən qabağa çıxmağa icazə
verilmir. 3. Bu qaydaları pozan komandaya cərimə xalı verilir. 4. Bayrağı kim yerə salarsa, özü onu
qaldırıb oyunu davam etməlidir.
Cərgələrdə top ötürmək
(Ümumi inkişaf hərəkətləri üçün oyun)
Oyuna hazırlıq: Oyunçular iki bərabər komandalara ayrılırlar. Komandalar üz-üzə cərgə ilə
dayanırlar. Hər komandanın birinci oyunçusuna bir top verilir.
Oyunun gedişi: Müəllimin «Diqqət» və «Başla» komandası ilə birinci oyunçular topu yanında
dayanmış yoldaşına, o isə digər yoldaşına və i.a. ötürürlər. Top cərgənin axırında dayanmış oyunçuya
çatan kimi o, cərgənin əvvəlinə qaçır və topu əvvəlki qaydada yandakı yoldaşına ötürür. Topu birinci
olaraq ötürmüş oyunçu axırıncı oyunçuya çevrilib topla birlikdə yenidən cərgənin əvvəlinə keçir, əlini
yuxarıya qaldırana qədər oyun davam edir. Bunu birinci edən komandaya bir qələbə xalı verilir. Sonra
oyun yenidən başlanır. Axırda hansı komandanın qələbə xalı çox, cərimə xalı az olarsa, qalib gəlir.
Metodik göstərişlər: 1.
Oyunu həm örtülü şəraitdə, həm də meydançada aparmaq olar. 2. Top
əvəzinə şagirdələr doldurulmuş toplar verilməsi daha səmərəlidir. 3. Topu ancaq yaxında dayanmış
yoldaşa ötürmək olar. Topu bir neçə nəfəri arada qoyub ötürməyə icazə verilməməlidir. 4. Bu qaydanı
pozan komandaya cərimə xalı verilir. 5. Topu yerə salmış oyunçu özü onu qaldırmalı və oyunu davam
etdirməlidir.
Dırmanmaqla estafet
Oyuna hazırlıq: Gimnastika divarından 8-10 m aralıda bir start xətti çəkilir. Start xətti ilə
gimnastika tiri qoyulur. Gimnastika divarı yanında içəri doldurulmuş iki kisə qoyulur. Gimnastika
divarında aşağıdan ikinci pilləyə iki lent asılır (bir-birindən aralı). Oyunçular iki komandaya ayrılaraq yan
tərəflərdə cərgə ilə dayanırlar. Hər komandadan bir nəfər oyunçu start xəttinə çıxır (Başdan növbə ilə).
Oyunun gedişi: Müəllimin göstərişi ilə start xəttində dayanan oyunçular tirə tərəf qaçırlar. Onun
üzərindən aşırlar və kisələrə çatıb onları götürürlər, kisələri başlarına qoyub gimnastika divarının
üçüncü
pilləsinə çıxırlar, lentin üzərindən keçib yenə də düşürlər. Oyunçular geriyə qayıdıb kisələri öz yerinə,
sonra tirin üzərindən yenə də aşıb start xəttinə qoyurlar. Bunu hansı komandanın oyunçusu daha tez
edirsə, həmin komandaya bir qələbə xalı verilir. Sonra növbəti oyunçular start xəttinə çıxırlar və beləliklə,
oyun davam edir. Axırda daha çox xalı olan komanda qalib gəlir. Oyunda səhvə yol verən komandaya
cərimə xalı verilir və bu xallar axırda nəzərə alınır.
Milli xalq oyunları
Mən çobanam
Oyunçular sıraya düzülüb bir-birinin kəmərlərindən tuturlar. Aparıcı – «çoban»,
oyunçulardan biri
isə «qurd» olur. «Qurd» 1-2 addım irəlidə dayanıb, üzü dəstəyə tərəf çevirir: