“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr: hekayələr.”.
Ə
dəbi-kulturoloji tərcümə e-Antologiyası
Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu
–
www.kitabxana.net
–
Milli Virtual Kitabxana
481
qəhvəxanaya gəlib çıxmalıydı. Və indi o, yaxınlaşdıqca, musiqinin ritmi və ahəngi daha
da aydın duyulduqca onun ürəyi daha da bərk sıxılmağa başlayırdı.
Bu musiqi onun üçün tamamilə yeni bir şey idi və eyni zamanda bu səslər onun beynində
bir qurd kimi çoxdan kök salmışdı. Bu həmin qəribə musiqi idi ki, Qorca onu əvvəl
küçədə, sonra isə o axşam evlərində eşitmişdi. Ancaq indi o, daha sərbəst və daha
məğrur, qeyri-adi coşqunluğuna və ramedilməz gücünə görə daha da möhtəşəm
səslənirdi. O, hətta bu savadsız insanları, - bu mexanikləri, küçə qadınlarını, ofisiantları
belə məftun etmişdi. Onlar fəth olunmuş, məğlub edilmiş kimi ağızları açıq qalmışdılar.
Dahi! Və bu dahinin adı Ribbents idi. Dostları da, xanımı da əllərindən gələni etmişdilər
ki, Qorca bu barədə heç nə bilməsin, - yanlız ona olan təəssüblərinə görə. Bu həmin o
dahi idi ki, bəşəriyyət onu, ən azı yarım əsr gözləmişdi və bu dahi Qorca yox, onun yaşıdı
olan bir başqası, indiyədək tanınmayan və saya alınmayan birisi idi.
Bu musiqi onun üçün necə də nifrətamizdi! Bu musiqini hörmətdən salmaq, onun saxta
olduğunu sübuta yetirmək, onu ələ salıb biabır etmək necə də gözəl olardı! O isə
müzəffər bir zirehli kimi sükut dalğalarını yara-yara irəliləyirdi və olsun ki, tezliklə bütün
yer üzünü fəth edəcəkdi!
Ofisiant onun qolundan yapışdı: - Sinyor, üzr istəyirəm, özünüzü pis hiss
etmirsiniz?Qorca həqiqətən də ayaq üstə güclə dayanırdı.
- Yox, yox, təşəkkür edirəm.
Beləcə, heç nə içmədən o, sonsuz üzüntü içərisində qəhvəxanadan yağışın altına çıxdı. -
Müqəddəs Məryəm!-deyə o, həyat sevincinin onunçün birdəfəlik bitdiyini gözəl
anlayaraq, öz-özünə pıçıldadı. O, hətta təskinlik üçün bu dərdini Tanrıya da aça bilmədi:
çünki Tanrı bu cür iztirabları qəbul etmir.
İtalyan dilindən tərcümə edəni: Cəmşid Cəmşidov
“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr: hekayələr.”.
Ə
dəbi-kulturoloji tərcümə e-Antologiyası
Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu
–
www.kitabxana.net
–
Milli Virtual Kitabxana
482
Dino Buttsati
İnsanın böyüklüyü
Oxuculara təqdim edilən “İnsanın böyüklüyü” hekayəsi tanınmış italyan yazıçısı
Dino Buttsatinin (1906-1972) 1958-ci ildə ölkəsinin nüfuzlu Streqa mükafatına layiq
görülmüş məşhur toplusunun son nəşrindən (D.Buttsati: “Altmış hekayə”, Milano,
Mondadori - 2010) götürülmüşdür.
Tərcüməçi
Keşikçilər zülmətə qərq olmuş həbsxananın qapısını açıb, balaca, saqqallı bir qocanı
içəri itələyəndə artıq, qaranlıq düşmüşdü.
Qocanın saqqalı dümağ və elə bil, özündən də böyük idi. Ondan bu cansıxıcı,
yarıqaranlıq karserə zəif işıq süzülür, bu içəridəki dustaqlarda müəyyən təəssürat
oyadırdı.
Ancaq qaranlıq olduğundan, qoca dərhal seçə bilmədi ki, bu mağaraya bənzər
həbsxana çalasında ondan başqa da adamlar var, ona görə də soruşdu:
- Kimsə var burada?
Cavab əvəzinə gülüş və acıqlı donqultular eşidildi. Sonra - qəbul olunmuş qayda-
qanuna görə, hamı bir-bir özünü təqdim etməyə başladı.
- Rikkardon Marçello, qarət, ağır formada - deyə kimsə xırıltılı səslə dilləndi.
- Bettseda Karmelo, dələduz - residivist, - deyə bir başqası sanki quyudan gələn
boğuq səslə özünü təqdim etdi.
Sonra:
- Marfi Luçano - zorlama.
- Lavataro Maks - günahsızam.
Qaranlıqda qulaqbatırıcı qəhqəhə səsləri eşidildi. Zarafat dələduzların xoşuna
gəlmişdi, insan qanına susamış islaholunmaz quldur Lavataronu kim tanımırdı ki?
Sonra yenə:
- Espozito Enea - qətl. - Danışanın səsində açıq-aydın qürur hissi duyulurdu.
- Muttironi Vinçentso - ata qatili. Bunun etirafı isə lap qalibiyyət nidası kimi
səslənirdi... Yaxşı, bəs sən, qoca birə, sən kimsən?
“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr: hekayələr.”.
Ə
dəbi-kulturoloji tərcümə e-Antologiyası
Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu
–
www.kitabxana.net
–
Milli Virtual Kitabxana
483
- Mən... - deyə təzə gələn cavab verdi, - düzünə qalsa, heç özüm də bilmirəm. Məni
saxlayıb sənəd tələb etdilər, məndə isə heç vaxt, heç bir sənəd olmayıb.
- Yox, bir...denən tüfeyli, avara! -deyə kimsə nifrətlə söyləndi. Bəs, adın nədi?
- Adım... Adım Morrodur, hm, hm... ləqəbim də ... Böyük!
- Deməli, Böyük Morro. Neynək, pis fikirləşməmisən! - deyə, kimsə bir başqası
qaranlıqdan istehza ilə söz atdı. - Ancaq adın sənin üçün bir qədər, çox böyükdür. Sənin
kimisinin onuna bəs edər.
- Tamamilə dogrudur, - deyə qoca mülayimcəsinə hay verdi. Ancaq bu mənim
günahım deyil. Bu ləqəbi mənə ələ salmaq məqsədi ilə veriblər, indi isə artıq gecdir. Özü
də, o, mənə yalnız başağrısı gətirir. Bax, məsələn... yoox, bu çox uzun əhvalatdır...
- Bura bax, döşə gəlsin, görək, - deyə məhbuslardan biri qocanın üstünə
kobudcasına çəmkirdi, - burada vaxtımız kefimiz istəyən qədərdir.
O birilər də onu dəstəklədilər. Cansıxıcı həbsxana günlərində hər bir əyləncə bir
bayram idi.
- Nə deyirəm ki... - deyə qoca sözə başladı. - Bir gün mən adını çəkmək
istəmədiyim bir şəhərdə gəzib dolaşırkən, möhtəşəm bir saray, onun da qarşısında
müxtəlif Tanrı təamları ilə ora-bura vurnuxan nökərləri gördüm. Yəqin burada hansısa
bayrama hazırlıq gedir, - deyə mən düşündüm və sədəqə diləmək məqsədilə bir qədər
yaxınlaşdım. Ancaq heç ağzımı açmağa macal tapmamışdım ki, boyu, yalan olmasın, iki
metrlik natarazın birisi yapış yaxamdan və başla bağırmağa: - Budur, budur oğru! Dünən
ağamızın çulunu oğurlayan bu idi! Hələ cürətinə bir bax, yenidən qayıdıb gəlib! Neynək,
indi biz sənin aşının suyunu verərik!
- Mənim? - deyə təəccüblə soruşuram. Mən ki, dünən buralardan ən azı otuz mil
uzaqda olmuşam. Necə olur, axı?
- Mən səni bax, bu gözlərimlə görmüşəm! Çulu dalına atıb aradan çıxanda
görmüşəm, - deyə o, bağıraraq məni sarayın həyətinə tərəf sürüklədi.
Mən diz çöküb, yalvarmağa başladım:
- Dünən mən buralardan ən azı otuz mil uzaqda olmuşam. Sizin bu şəhərdə də
birinci dəfəyəm. Böyük Morro adıma and olsun!
- Necə-necə? - deyə həmin o qudurmuş, gözlərini bərəldərək bağırdı.
- Böyük Morro adıma and olsun ! -deyə mən təkrar etdim.
Bu pəzəvəng isə birdən necə qəhqəhə çəkməyə başlasa yaxşıdır:
- Böyük Morro? Ay camaat, tez bura gəlin, siz bir buna, bu həşərata baxın, sən
demə, bunun adı Böyük Morro imiş!
Sonra o, üzünü mənə tutub deyir: - Sən heç bilirsən, Böyük Morro kimdir?
-Morro mən özüməm, başqa birisini də tanıyıb eləmirəm.
-Böyük Morro, - deyə bu yaramaz məni qandırmağa başlayır, - başqa birisi yox,
bizim möhtərəm ağamızdır. Sən, murdar dilənçi isə cürət edib onun adına sahib çıxırsan.
Ancaq bil ki, bu dəfə ilişmisən . Budur, ağamız özü də gəlir.
Həqiqətən də. Səs-küyü eşidən saray sahibi özü də həyətə çıxdı. Bu çox varlı tacir,
bütün şəhərdə, bəlkə də bütün yer üzündə ən zəngin adam idi. O, mənə yaxınlaşır, sorğu-
suala tutur, baxır və gülməkdən uğunub gedir. Təkcə mənim kimi bir dilənçinin onun