Better Research, Better Policy, Better Reform
Yüklə 225,14 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Mənbə: www.cia.gov Worldfactbook, 2010
- 2. AB və Şərq Tərəfdaşlığı ölkələri 2.1 Avropa Birliyi və Şərq Tərəfdaşlığı ölkələrinin makroiqtisadi müqayisəsi
- Diaqram 14. Şərq Tərəfdaşlığı ölkələri üzrə ÜDM-in AB-nin ÜDM-i ilə müqayisəsi (fazilə) Mənbə: World Bank, 2010
- Diaqram 15. Şərq Tərəfdaşlığı ölkələrində adambaşına düşən ÜDM-un AB ilə müqayisəsi, 2010 (faizlə)
- Mənbə
- Diaqram 17. AB-də məşğul əhalinin sahələr üzrə bölgüsü
- Cədvəl 2. AB-nin əsas ticarət partnyorları (2010)
Mənbə: www.cia.gov Worldfactbook, 2010 Bu ölkələr məşulluq problemlərini aradan qaldırmaq üçün kiçik və orta sahibkarlığın inkişafını stimullaşdırmalı, ölkəyə
birbaşa xarici
investisiyaların cəlbinə nail olmalı, biznes mühitini yaxşılaşdırmalı və iqtisadiyyatın diversifikasiyasına nail olmalıdırlar. Bundan əlavə davamlı məşğulluğa nail olmaq üçün ölkələrin beynəlxalq bazarda ixtisaslaşması və rəqabətə davamlı məhsul istehsalına keçməsi də vacib şərtlərdən biridir.
Şərq Tərəfdaşlığı ölkələri təqribən 16,2 trilyon ABŞ dolları ÜDM-a sahib olan Avropa Birliyi ölkələri ilə müqayisədə 269 milyard dollarlıq ÜDM-i ilə iqtisadi cəhətdən çox kiçikdir. Belə ki, Şərq Tərəfdaşlığı ölkələrinin ÜDM-u Avropa Birliyi ölkələrinin ÜDM-nin 1,6%-nə bərabərdir. Rəqəmlərdən aydın olur ki. bu ölkələrin Avropa Birliyi kimi real iqtisadi gücə çevrilməsi üçün hələ çox zaman tələb olunur.
müqayisəsi (fazilə)
1,6% 100%
0,00% 20,00%
40,00% 60,00%
80,00% 100,00%
120,00% Şərq Tərəfdaşlığı ölkələri Avropa Birliyi
Avropa Birliyi və Şərq tərəfdaşlığı ölkələri arasında adambaşına düşən ÜDM-un həcmində də kəskin fərqlər mövcudur. Belə ki, Avropa Birliyi üzrə adambaşına düşən ÜDM-un həcmi 32700 ABŞ dolları təşkil etdiyi halda, Şərq Tərəfdaşlığı ölkələrindən bu göstəriciyə görə ilk sırada olan Belarusda adambaşın ÜDM cəmi 14 000 ABŞ dolları təşkil edir. Bu göstəriciyə görə Şərq Tərəfdaşlığı ölkələri Avropa birliyindən təqribən 2-3 dəfə geri qalırlar. Belə ki, Belarusla müqayisədə bu fərq 2,3 dəfə, Azərbaycanla müqayisədə 3,2 dəfə, Ukrayna ilə müqayisədə 4,8 dəfə 6,1 dəfə, Ermənistanla müqayisədə 6,1 dəfə, Gürcüstanla müqayisədə 6,4 dəfə, Moldova ilə müqayisədə isə 10,5 dəfə yüksəkdir.
Diaqram 15. Şərq Tərəfdaşlığı ölkələrində adambaşına düşən ÜDM-un AB ilə müqayisəsi, 2010 (faizlə)
100% 100% 100%
100% 100%
100% 42%
30% 20%
16% 15%
9,40% 0% 20% 40% 60%
80% 100%
120% AB və
Belarus AB və
Azərbaycan AB və
Ukrayna AB və
Ermənistan AB və
Gürcüstan AB və
Moldova AB Şərq Tərəfdaşlığı ölkələri Mənbə: www.cia.gov worldfactbook, 2010 Bu ölkələrdə gələcəkdə ortalama artım tempinin 5% olacağını fərz etsək onda adambaşına düşən ÜDM göstəricisinə görə, Birliyə çatmaq üçün Belarusa 46 il, Azərbaycana 65 il, Ukraynaya 93 il, Ermənistana 121 il, Gürcüstana 130 il, Moldovaya isə 210 il lazım gələcək. Lakin bu ölkələr sürətli iqtisadi islahatlar həyata keçirməklə və münbit biznes mühiti yaratmaqla bəlkə də qısa müddətdə Birliyin standartlarına yaxınlaşmaq şansı qazana bilərlər. Bununla yanaşı qeyd etmək lazımdır ki, Avropa Birliyinin öz daxilində də adambaşına düşən ÜDM-un göstəricisinin Şərq Tərəfdaşlığı ölkələrindən az olduğu ölkələr var. Məsələn, Bolqarıstanda adambaşına düşən ÜDM 13500 ABŞ dolları, Rumıniyada isə 11600 ABŞ dolları təşkil edir. ÜDM-un strukturunda da Birlik ölkələri ilə Şərq Tərəfdaşlığına daxil olan ölkələr arasında fərqlər böyükdür. Belə ki, Avropa Birliyi üzrə ÜDM-un cəmi 1,8%-i kənd təsərrüfatı hesabına istehsal edildiyi halda, Şərq Tərəfdaşlığı ölkələrində ÜDM-in strukturunda kənd təsərrüaftının payı 30-40% arasında dəyişir.
www.cia.gov worldfactbook, 2010 1,80%
25% 73,10%
Kənd təsərrüfatı Sənaye
Xidmət Məşğulluq baxımından Birlik ölkələrində əhalinin cəmi 5,6%-i kən təsərrüfatında çalışdığı halda, Şərq Tərəfdaşlığı ölkələrində bu göstərici yenə də təıqribən 30- 40% təşkil edir.
www.cia.gov worldfactbook, 2007 Bu göstəricinin Şərq Tərəfdaşlığı ölkələrində yüksək olması əsasən bu ölkələrin kənd təsərrüaftı sahəsində yeni texnologiyaların tətbiqinin zəif olması ilə əlaqədardır. Birlik ölkələrində intensiv inkişaf yolu seçildiyi halda. Şərq Tərəfdaşlığı ölkələri əsasən ekstensiv inkişaf tipinə malikdirlər. Lakin gələcəkdə bu ölkələrin məhsullarının Birlik bazarlarında rəqabətə davamlı olması üçün bu yanaşmanın dəyişməsinə ehtiyac var.
Son zamanlar Birlik ölkələri və Şərq Tərəfdaşlığına daxil olan ölkələr arasında ticarət dövriyyəsində artım müşahidə edilməkdədir. Dünya üzrə ilk 50 ölkə arasında Avropa Birliyinin əsas ticarət partnyorları arasında Şərq Tərəfdaşlığı ölkələrindən Ukrayna 28,7 milyard avro və ya 1,0%-lik xüsusi çəki ilə 23-cü, Azərbaycan 12,1 milyard avro və ya 0,4%-lik çəki ilə 38-ci, Belarus 9,3 milyard avro və ya 0,3%-lik xüsusi çəki ilə 41-ci yerdədir.
66,70%
5,60% 27,70%
AB-də məşğul əhalinin sahələr üzrə bölgüsü Xidmət
Kənd təsərrüaftı Sənaye
Yüklə 225,14 Kb. Dostları ilə paylaş:
|