Azяrbaycan mиllи elmlяr akademиyasы

 
 
158 
108.
 
Rüstəmli A.H. Ədəbi  istiqlalımız. Bakı:  Elm, 2004, 
378 s.  
109.
 
Salamoğlu T. Faciəli talelər. Bakı: Elm, 1998, 100 s. 
110.
 
Saləddin  Əli.  Əhməd  Cavad.  Bakı:    Gənclik,  1992, 
328  s. 
111.
 
Saraçlı Ə.Y. Cəfər Cabbarlı yaradıcılığında Türkiyə 
mövzusu (s 1-6) // Qafqaz  Universiteti Jurnalı,  №1, 
Bakı, 2000, 202 s.  
112.
 
Saraclı  Ə.Y.  Azərbaycan  yazıçıları  Cümhuriyyət 
dönəmində. Bakı:  Elm, 2007, 419 s. 
113.
 
Səbribəyzadə X.X. Altun qələm // Şəlalə jurnalı, 8 
iyun, 1913. 
114.
 
Sultanlı  V.  Ağır  yolun  yolçusu  (M.Ə.Rəsulzadə). 
Bakı:  Azərnəşr, 1996, 189 s. 
115.
 
Sultanlı  V.  Azərbaycan  mühacirət  ədəbiyyatı. Bakı: 
Şirvannəşr, 1998.  
116.
 
Süleymanov M. Nuru paşa. Bakı:  Hərbi Nəşriyyat, 
1999, 144 s. 
117.
 
Süleymanov  M.  Azərbaycanda  türk  şəhidlikləri. 
Bakı: Hərbi Nəşriyyat, 2000, 172 s. 
118.
 
Şəmsizadə  N.  Azərbaycan  ideologiyası.  Bakı: 
Sabah, 1996, 103 s.  
119.
 
Şota  Rustaveli.  Pələng  dərisi  geymiş  pəhləvan  (Ön 
söz:  Əliyeva  D.,  tərcümə  edən:  Əhməd  Cavad). 
Bakı: Elm, 1978, 208 s. 
120.
 
Talıbzadə  K.A.  XX  əsr  Azərbaycan  tənqidi.  Bakı: 
Azərbaycan SSR EA Nəşriyyatı, 1966, 539 s. 
121.
 
Tofiq  Mahmud.  Əhməd  Cavad.  «Ədəbiyat  və 
incəsənət» qəz., 1957, 24 fevral 
122.
 
Türkiyənin  Bələdiyyə  başçıları  ilə  görüşdə  dövlət 
başçısı İlham Əliyev  bölgədə  gedən proseslərdə hər 
iki xalqın  birliyinin   möhkəmlənməsinin vacibliyini 
bəyan edib. «525-ci qəzet»,  2005, 3  may 
123.
 
Valehov C. XIX əsrin sonu – XX əsrin əvvəllərində 

---

 
 
159 
Türkiyə ədəbiyyatında milli məfkurə: Fil. elm. nam. 
dis. Bakı, 2004, 151 s. 
124.
 
Vəliyev  Ş.Q.  «Yaşıl  qələm»  unudulmadı.  «Azər-
baycan» qəz., 1991, N 5. 
125.
 
Vəliyev  Ş.Q.    Füyuzat  ədəbi  məktəbi.  Bakı:  Elm, 
1999, 443 s. 
126.
 
Vəliyev  Ş.Q.  XX  əsr  Azərbaycan  tənqidində 
poeziya  problemləri  (1895-1917).  Bakı:  Elm,  2004, 
186 s.  
127.
 
Vəliyeva S.   Milli  dövlətçilik  hərəkatının   yüksəlişi 
və  xalq  cumhuriyyəti  dövründə    azərbaycançılıq 
ideyası. Bakı: Azərbaycan,  2003, 128 s.  
128.
 
Yaqublu 
N. 
Azərbaycan-Polşa 
əlaqələrində 
M.Ə.Rəsulzadənin rolu. Bakı: Adiloğlu, 2002 
129.
 
«Yeni iqbal» qəz.,  1915,  28 oktyabr 
130.
 
«Yeni iqbal» qəz., 1915,  20 dekabr 
131.
 
«Yeni iqbal» qəz., 1915,  3 noyabr 
132.
 
Zamanzadə  D.R.  Fuad  Köprülü  və  Azərbaycan 
ədəbiyyatı: Fil. elm. nam. …dis. avtoref. Bakı-2002.  
Arxiv materialları 
 
133.
 
Əhməd  Cavad.  Hind  qızı.  Tərcümə.  Nizami  adına 
Ədəbiyyat Muzeyi. N 752 b/1, 71 s. 
134.
 
Məhəmməd  Bağır  Əliyev.  Duxtəri-Hindu.  Tərcümə. 
Nizami adına Ədəbiyyat Muzeyi. B-1095, 87 s. 
135.
 
Mirzə  Məhəmməd  Axundov.  Duxtəri-Hindu.  Tər-
cümə. Nizami adına Ədəbiyyat Muzeyi. B-1260, 216 
s. 
 
Türk dilində 
 
136.
 
Abdulhak  Hamit  Tarhan  tiyatroları  –  3.  Duhter-i 
Hindu/Finten  (Hazırlayan:  İnci  Enginün),  İstanbul, 
Dergah yayınları, 1998, 379 s. 
137.
 
Abdullah  Saydam.    Mustafa  Kemal  Paşa  ile  Enver 

---

 
 
160 
Paşa  arasındaki  liderlik  mücadelesi.  Türk 
Dünyası  Tarih  Dergisi.  Eylül  1990,  sayı  45,  s. 
38-44. 
138.
 
Ahmet  Cevat  Emre.  Tarihi-Askeri  Osmani.  I  kitap, 
İstanbul, Kıskambar matbaası, 1297, 320 s. 
139.
 
Ahmet  Cevat.  Ey  asker.  «Azerbaycan»  aylık  kültür 
dergisi, eylül-ekim 1990 
140.
 
Ahmet  Karaca.  Azerbaycana  bolşevik  rus-daşnak 
ermeni  saldırıları  ve  Bakünün  kurtuluşu.  «Azerbay-
can», Eylül-Ekim, 1990, sayı: 275, s.17-21.  
141.
 
Ahmet  Karaca.  15  eylül  Bakü`nün  kurtuluşu  ve 
Azerbaycan  seçimleri.  «Azerbaycan»  dergisi,  eylül-
ekim 1990, sayı 275, s. 3-6. 
142.
 
Akpınar  Yavuz.  XX  asrın  başlarındaki  Azeri  Ede-
biyatına  umumi  bir  bakış  (s.69-70).  Türk  Edebiyatı 
Dergisi, Ocak 1984, 123 s. 
143.
 
Akpınar Yavuz. Azeri edebiyatı araştırmaları. İstan-
bul, Dergah Yayınları, 1994, s.512 
144.
 
Akyüz  Kenan. Batı  tesirinde Türk şiiri antolojisi. II 
baskı,  Ankara,  Doğuş  Ltd  şirketi  matbaası,  1958, 
904 s. 
145.
 
Ali  Akbaş.  Şair  Ahmet  Cevadın  aziz  hatırasına:  
Göygöl. «Türk Kultürü» aylık dergi, sayı 325, mayıs 
1990, s. 284-286. 
146.
 
Ali  Erol.  15  eylül  1918.  Türk  ordusu  Baküde.  «Or-
kun» türkcü dergi, 86.sayı, nisan 2005, s. 18. 
147.
 
Ali  Salettin.  Bir  kere  yükselen  bayrak  (Ahmet 
Cevad`ın  yaşamı ve  sanatı). Bakü, Yazıcı, 1993, 56 
s. 
148.
 
Alp Tekin. Ahmet Cevat. Ortadoğu. 26 mart 2005.  
149.
 
Atatürk  ve  Milliyetcilik.  Ankara.  TTK  Basımevi, 
1992, 103 s. 
150.
 
Azerbaycan  XIX-XX    yüz  yıl  Türk  Edebiyatı 
(1920’ye  kadar).  Hazırlayan:  prof.  dr.  Vilayet 

---

 
 
161 
Muhtaroğlu  (s.  332-339).  Bak:  Türkiye  dışındaki 
Türk  edebiyatları    Antolojisi.  Azerbaycan  Türk 
edebiyatı.  Kültür  Bakanlığı  Yayınları.    Ankara,  IV 
cilt, 1993, 418 s. 
151.
 
Azerbaycan  Yurt  Bilgisi.  Cilt  1,  Bürhaneddin  mat-
baası, 1932, 450 s. 
152.
 
Azerbaycan  Yurt  Bilgisi.  Cilt  2,  Bürhaneddin  mat-
baası, 1933, 468 s. 
153.
 
Azerbaycan  Yurt  Bilgisi.  Cilt  3,  Bürhaneddin  mat-
baası, 1934, 448 s. 
154.
 
Azerilerin 
Mehmet 
Akifi. 
www.haberturk.com  
(11.05.2005 saylı sayfa). 
155.
 
Başlangıcından  günümüze  kadar  Türkiye  dışındaki 
Türk  Edebiyatları  Antolojisi  –  Azerbaycan  Türk 
Edebiyatı.  Azerbaycan  XIX-XX  yy Türk Edebiyatı. 
(Hazırlayan:  prof.  Vilayet  Muhtaroğlu  ve  Yaşar 
Vahidoğlu Garayev). İstanbul, Polat Ofset Matbaası, 
1992, cilt 3, 419 s. 
156.
 
Başlangıcından  günümüze  kadar  Türkiye  dışındaki 
Türk  Edebiyatları  Antolojisi  –  Azerbaycan  Türk 
Edebiyatı.  Azerbaycan  XIX-XX  yy  Türk  Edebiyatı 
(Hazırlayan:  prof.  Vilayet  Muhtaroğlu  ve  Yaşar 
Vahidoğlu Garayev). İstanbul, Polat Ofset Matbaası, 
1992, cilt 4, 418 s. 
157.
 
Bedreddin  Keleştimür.  Azerbaycandayız.  «Gü-
nışığı» gazetesi, 12 nisan 2004. 
158.
 
Bekir  Nebiyev.  Ahmed  Cavadın  eserlerinde  türk-
cülük mefkuresi (Uluslararası III Türk Kültürü Kon-
gresinden), Antalya, 1992,   www.turkbilim.com 
159.
 
Çağdaş  Azerbaycan  Şiiri  Antolojisi  (Hazirlayan: 
Zeynelabidin 
Makas). 
Ankara, 
Başbakanlık 
Basımevi, 1992, 436 s. 
160.
 
CHP-lilerden  Ülkücü  şarkısı  («Çırpınırdın  Kara-
deniz»). 
Haber 
Türk. 
 
www.haber7.com  

---

 
 
162 
(10.05.2005 saylı sayfa). 
161.
 
Demirutku  Erhan.  Milli  Mücadelede  Ruslardan 
alınan  paralar.  Türk  Dünyası  tarih  Dergisi.  Nisan 
1989, sayı: 27, s.22. 
162.
 
Edip  Ali  Yavuz.  Ahmet  Cevadın  doğumgünü  onu-
runa  verilmiş  resepsiyon  hakkında.  «Zaman» 
gazetesi, 8 mayıs. 2005. 
163.
 
Elçin  Şükrü.  Azeri  edebiyatı  araştırmaları.  «Bilge». 
Sayı: yaz/5, 1995, s.29-31. 
164.
 
Enver Aras. M.Müşfik ve şiirlerinden bazı örnekler. 
«Azerbaycan türkleri» aylık ilmi-edebi dergi,  yıl: 1, 
sayı 4, Temmuz 1990, s. 28-31. 
165.
 
Enver  Naci  Gökşen.  Mehmet  Emin  Yurdakul. 
Ankara Üniversitesi Basımevi, 1963, 41 s. 
166.
 
Enver Uzun. Azerbaycanda türkcülük çalışmaları ve 
Hüseyin  Cavit.  Turk  Ocağı  dergisi,  Trabzon,  1995, 
3.sayı, s.13-15. 
167.
 
Gedikli  Fethi,  Gedikli  Yusuf.  Çağdaş  Azeri  Şiiri 
Antolojisi. İstanbul, Burçak Yayınları, 1983, 269 s.  
168.
 
Göçkün  Önder.    Edebiyat  Dünyası  ve  Atatürk.  An-
kara, TTK Basımevi, 1995, 259 s. 
169.
 
Gökalp Ziya.  Rusyadaki Türkler ne  yapmalı? Yeni 
mecmua. c. II, sayı 38, nisan 1334 (1918), s. 133-
135. 
170.
 
Gökalp  Ziya.  Kızıl  Elma.  Ankara,  Ziya  Gökalp 
Yayınları. 1976, 123 s. 
171.
 
Gündoğdu  Seriye.  XX  asır  Azerbaycan    ve  Türk 
edebiyatında  millet  için  çarpan  iki  büyük  yürek 
(M.Akif ve A.Cavad). s.146-148. Kibatek. XII ulus-
lararası    edebiyat  şöleni  (9-16  mayıs  2006).  Bakı: 
Vektor Nəşrlər Evi, 2006, 220 s.   
172.
 
Gündüz  Akıncı.  Abdulhak  Hamit  Tarhan.  Hayatı, 
eserleri  ve  sanatı.  Ankara,  A.Ü.  Dil  ve  Tarih-Coğ-
rafya Yayınları, 1954, 319 s. 

---

 
 
163 
173.
 
Güntay  Gencalp.  Azerbaycan  Türk  milli  kimliğinde 
Üzeyir Hacıbeyli örneği. www.guntaygencalp.com 
174.
 
İnternetteki  türkoloji  dünyası.  Azerbaycan  ile  ilgili 
ağ  sayfaları.  Atatürk  Kültür  Dil  ve  Tarih  Yüksek 
Kurumu  Bülteni,  Eylül-Aralık  1999,  cilt  XII,  sayı 
37, s.179-185. 
175.
 
İrfan  Murat  Yıldırım.  Selam  Türkün  Bayrağına. 
İzmir,  Gelecek  Matbaacılık  ve  Yayıncılık,  1992, 
224 s. 
176.
 
İrfan  Ülkü.  Sıra  «Çırpınırdı  Karadeniz»emi  geldi? 
«Ortadoğu» gazetesi, 3 mayıs, 2005. 
177.
 
İsmayıl  Musayev.  Azerbaycan-Türkiye  ilişkileri 
(1917-1922  yılları).  Bakü  Üniversitesi  Yayınevi, 
1998, 153 s. 
178.
 
Krımda  Güneşten  bir  parça.  www.tyb.org.tr 
(Türkiye Yazarlar Birliyinin organı. 15.11.2005). 
179.
 
İstiklal uğrunda. İstanbul, VII kitap, 1928.  
180.
 
Mesut  Çapa.  Trabzonda  Rus  işgali  ve  sonuçları. 
Türk Kültürü Aylık Dergi,  mayıs 1999, sayı 433, s. 
267-274. 
181.
 
Mehmet  Saray.  Atatürk  ve  Türk  dünyası.  Ankara. 
Türk Tarih Kurumu Basımevi. 1995, 248 s. 
182.
 
Mirza Bala. İstiklal zaferinin destanı. «Azerbaycan» 
aylık kültür dergisi, sayı 6 (18), yıl II, eylül 1953, s. 
3-4. 
183.
 
Mirza  Bala  Mehmetzade.  Azerbaycan  Misak-i 
Millisi.  28  Mayıs  İstiklal  Beyannamesinin  Tahlili. 
Ankara, Azerbaycan Kültür Derneği yayınları. 2002, 
N 50, 87 s. 
184.
 
Muhiddin  Nalbandoğlu.  «Hamidiye»  kahramanı. 
www.istanbul.edu.tr. 
185.
 
Nahit  Sırrı  Örik.  Abdulhak  Hamidin  Tiyatro 
Eserleri. «Ülkü», 1937, 227 s.  
186.
 
Naki Keykurun (Şeyh Zamanlı). Azerbaycan İstiklal 

---

 
 
164 
Mücadelesinin 
Hatıraları. 
İstanbul, 
Ekspres 
matbaası, 1964, 132 s. 
187.
 
Nesip  Nesipzade.1918-1920  yıllarında  Azerbaycan 
ve  Türkiye  arasında  siyasi  ilişkiler.  «Azerbaycan» 
dergisi, eylül-ekim 1990, sayı 275, s. 33 – 36. 
188.
 
Resulzade M.E. Azerbaycan Cumhuriyeti: Keyfiyet-
i  teşekkülü  ve  şimdiki  vaziyeti  (Hazırlayanlar: 
Y.Akpınar,  İ.M.Yıldırım,  S.Çağın).İstanbul,  Azer-
baycan  Türkleri  Kültür  ve  Dayanışma  Derneği, 
1990, 233 s. 
189.
 
Resulzade  M.E.  Kafkasya  türkleri  (Hazırlayanlar: 
Y.Akpınar,  İ.M.Yıldırım,  S.Çağın).  İstanbul,  Türk 
Dünyası Araştırma Vagfı, 1993, 140 s. 
190.
 
Salih  Okumuş.  Çağdaş  Azerbaycan  şairi  Ahmed 
Cevad.  Edirne  Kültür  Araştırmaları  Sempozyumu 
Bildirileri  (23-25  ekim  2003).  s.  133-157,  Edirne 
Valiliyi 
Yayınları. 
Edirne 
2003, 
732 
s.  
www.salihokumus.com 
191.
 
Selçuk  Uysal.  Diaspora,  kulak  ver  Baronyana. 
(«Çırpınırdı  Karadeniz»)    Aksiyon  haftalık  haber 
dergisi. Sayi: 537, www.aksiyon.com.tr 
192.
 
Servet  Gürcan.  Ahmet  Cevat  (ön  söz:  s.3-14).  Bak: 
Ahmet Cevat. Çırpınırdı Karadeniz. Ankara, Göktuğ 
Ltd. Şti. 1990, 120 s. 
193.
 
Süleyman Demirel. Türkçe Konuşan Ülkeler Devlet 
Başkanları  VI  Zirve  toplantısına  katılmak  üzere 
ziyaret  ettiği  Baküde  Dede  Korkutun  1300. 
Yıldönümü  kutlamaları  çerçevesinde  düzenlenen 
törende  yaptığı  konuşma.  www.tbmm.org.com  
09.04.2000. 
194.
 
Taha 
Akyol. 
Türkçe,  Türkiye,  Azerbaycan. 
«Milliyet» gazetesi, 22 ocak, 2005.  
195.
 
Teyyar  Bilen.  Kafkas  Azerbaycan  harekatı  ve 
Bakü`nün kurtarılması. «Azerbaycan» dergisi, eylül-

---

 
 
165 
ekim 1990, sayı 275, s. 22-31. 
196.
 
«Tutanak»  Turkiye  Büyük  Millet  Meclisi  dergisi. 
65.Birleşim, Dönem: 22, cilt: 111, 21 şubat 2006. 
197.
 
Tarık  Zafer  Tunaya.  Hürriyetin  ilanı.  İkinci  Meşru-
tiyetin  siyasi  hayatına  bakışlar.Yenigün  Haber 
Ajansı Basın  ve Yayıncılık  A.Ş.  Ankara, 1998, 141 
s. 
198.
 
Türk  Dünyası.  Geçmişten  Geleceğe  Türk`e  bakış. 
Türk  Büyükleri.  Ahmet  Cevat.  Ortadoğu  gaz., 
www34.brinkster.com,www.turkbilim.com 
26.03.2005 
199.
 
Tevetoğlu  Fethi.  Türkcü  Dergiler.  «Türk  Kültürü». 
1988, sayı: 298, s. 84-91. 
200.
 
Ülkücüler  şarkıyı  yanlış  biliyor,  yanlış  söylüyor. 
(«Çırpınırdı 
Karadeniz»), 
www.hurriyet.com.tr   
21.11.2000.  
201.
 
Yazıcı Rıfkı. Türk kültürü ve Edebiyatında vatan. 
Türk  yurdu.  Temmuz-1998,  cilt  18,  sayı  131, 
s.21-30. 
202.
 
Yurdakul  Mehmet  Emin.  Türk  sazı.  Yaralar  ve 
sargılar. İstanbul. Oya matbaası, 1969, 191 s. 
 
Rus dilində 
 
203.
 
Кузнецова С.И. Установление советско-турецких 
отношений. 
М.: 
Издательство 
восточной 
литературы, 1961, 86 стр.  
204.
 
Кямилев  Х.У  истоков  современной  турецкой 
литературы.  М.:  Издательство  «Наука»,  1967, 
132 стр. 
205.
 
Саридзе Дж. Ахмед Джавад у древа беглярбегов. 
«Новое время», 30 апреля 2002. 

---

 
 
166 
MÜNDƏRİCAT 
 
ÖN SÖZ 
…………………………………………........  3 
 
I FƏSİL. 
 
Ə.CAVAD YARADICILIĞINDA 
TÜRKİYƏ MÖVZUSU…………………… 
 
 
10 
 
1.1.    Ə.Cavadı  Türkiyəyə  və  türkçülüyə 
gətirən yol…………………………………... 
 
10 
 
1.2. Şairin yaradıcılığında Balkan və I Cahan 
Savaşı mövzusu. Türk ordusunun 
tərənnümü………………………………...... 
 
 
35 
 
II FƏSİL. 
 
AZƏRBAYCAN-TÜRKİYƏ ƏDƏBİ 
ƏLAQƏLƏRİNDƏ Ə.CAVADIN YERİ.. 
 
 
58 
 
2.1.  Ə.Cavadın  türkçülük  və  turançılıq 
görüşləri…………………………………….. 
 
58 
 
2.2. 
Şairin  məqalələrində  Azərbaycan-
Türkiyə əlaqələri……………………………. 
 
80 
 
2.3.  Ə.Hamidin  «Duxtəri  Hindu»  pyesi 
Ə.Cavadın çevirməsində…………………… 
 
89 
 
III FƏSİL. 
 
Ə.CAVADIN TÜRKİYƏDƏ TƏDQİQİ 
VƏ TƏBLİĞİ MƏSƏLƏLƏRİ................. 
 
 
97 
 
3.1.  Ə.Cavad  Türkiyə  mətbuatı  və  ədəbi 
fikrində……………………………………… 
 
97 
 
3.2.Şairin irsi Azərbaycan mühacirlərinin 
araşdırmalarında…………………………… 
 
119 
 
3.3. Əhməd Cavad  türkiyəli tədqiqatçıların 
son araşdırmalarında……... 
 
134 
NƏTİCƏ 
…………………………………………........  147 
İSTİFADƏ EDİLMİŞ ƏDƏBİYYAT……………………. 
150 
 

---

 
 
167 
 
Afina  Əflatun  qızı  Məmmədli  1972-ci    ildə  Bakı 
şəhərində  ziyalı  ailəsində  anadan  olub.    1994-cü  ildə 
N.Tusi  adına  ADPU-nun  filologiya    fakültəsini  bitirib. 
2002-2010-cu illərdə  AMEA-nın Nizami adına Ədəbiyyat 
İnstitutunun «Yeni dövr Azərbaycan ədəbiyyatı» şöbəsinin 
əməkdaşı  olub.    Elmi  məqalələri  Azərbaycanın  və 
Türkiyənin  nüfuzlu  dərgilərində  çap  edilmişdir.  2010-cu 
ildə  akademik  Bəkir  Nəbiyevin  rəhbərliyi  ilə  filologiya 
üzrə  fəlsəfə  doktoru  elmi  dərəcəsi  almaq  üçün  «Əhməd 
Cavad  və  Türkiyə»  mövzusunda    dissertasiya  müdafiə 
etmişdir.