13
aldıqları
nəzəri bilikləri
gələcək praktik
fəaliyyətlərində (KİV-lərin konkret çıxışlarının təhlil
edilməsi, əldə olunan nəticələrin praktikada istifadə
olunması, bu və ya digər kütləvi informasiya
vasitəsinin tematik planının işlənib hazırlanması, öz
materiallarının çapa və ya nümayişə hazırlanması və
s.) tətbiq etmək bacarıqlarını
nümayiş etdirməlidirlər.
1.7. KURSUN MƏZMUNU
Kurs özündə müasir dövrün qlobal problemlərini
əsasən əhatə edən on iki mövzunu birləşdirir.
Bu mövzular
müasir dövrün qlobal problemlərinin təsnifatına və səbəb-
nəticə bağlılığına
uyğun olaraq, üç şərti bölmədə tələbələrə
təqdim olunur. Mühazirələr qlobal problemlərin praktik
məşğələlərdə ətraflı müzakirə olunması üçün beynəlxalq və
milli nəzəri-empirik materiallar daxil edilməklə
hazırlanmışdır.
Birinci bölmə -“Siyasi və iqtisadi sahədə dövlətlərin
qarşılıqlı fəaliyyət problemləri” – “Kütləvi informasiya
vasitələri və müasir dövrün qlobal problemləri: ümumi nəzər”
mövzusu da daxil olmaqla, qlobal problemlərin yaranması və
güclənməsi
prosesinin, geosiyasi problemlərin, dünya nüvə
müharibəsi təhlükəsinin qarşısının alınması, bütün ölkələrin
və xalqların sosial tərəqqisi üçün münbit şəraitin yaradılması,
inkişaf etməkdə olan ölkələrin texnoloji və iqtisadi geriliyinin
aradan qaldırılması və yeni beynəlxalq dünya nizamının
yaradılması məsələlərinin təhlilinə həsr olunmuşdur.
İkinci bölmə - “Cəmiyyət və təbiət arasında qarşılıqlı
fəaliyyət problemləri” - ətraf mühitin ifrat çirkləndirilməsinin
qarşısının alınması, bəşəriyyətin lazımi təbii resurslarla
(xammal, enerji, ərzaq) təmin olunması, dünya okeanlarından
və kosmosdan dinc məqsədlər üçün istifadə və s.
14
problemlərin öyrənilməsi və kütləvi
informasiya vasitələrində
işıqlandırılması məsələlərinə yönəldilmişdir.
Üçüncü bölmə - “İnsanlar və cəmiyyət arasında
qarşılıqlı əlaqə problemləri” - əhali artımı və miqrasiya
problemləri, insanların sağlamlığının qorunması və
möhkəmləndirilməsi, təhsil və mədəni inkişaf problemləri,
beynəlxalq təşkilatların qlobal problemlərin həllində iştirakı
və bir sıra digər məsələlər araşdırılır.
Bütün mühazirələrdə
zamanın çağırışına adekvat
cavabların tapılmasında kütləvi informasiya vasitələrinin
yeri və rolu qırmızı xətt kimi keçir. Mühazirələrdə
bəşəriyyətin inkişafında böhran təzahürlərinin gücləndiyi və
Azərbaycan gerçəkliyində geniş dəyişikliklərin baş verdiyi
bir şəraitdə jurnalistikanın qarşısında duran əsas vəzifələrin
müəyyənləşdirilməsinə cəhd göstərilir.
Bu vəzifələrin yerinə
yetirilməsi üçün vacib olan əsas istiqamətlərin səciyyəvi
xüsusiyyətləri verilir. Mühazirələrdə qlobal problemlərin
həlli sahəsində irəli sürülən nəzəri müddəa və baxışlar KİV-
in iştirakına aid praktik materiallarla əsaslandırılır. Müasir
dövrün qlobal problemlərinin kütləvi informasiya
vasitələrində obyektiv işıqlandırılmasına və onların həllində
KİV-in əməli iştirakına imkan yaradan şərt və amillərin yeni
mövqedən nəzərdən keçirilməsinə xüsusi diqqət yetirilir.
Eyni zamanda, qlobal problemlərin həllinin beynəlxalq
təşkilatların və jurnalistikanın fəaliyyət sferasında
prioritet
bir məsələ olduğu obyektiv və real statistik qaynaqlarla
əsaslsndırılır.
1.8. KURSUN TERMİNOLOJİ
APARATI
“Jurnalistika və müasir dövrün qlobal problemləri”
kursu jurnalistika fakültəsinin tədris planında öz əksinsi
tapmış digər ixtisas fənnlərindən müəyyən fərqli cəhətlərə
15
malikdir. Bu kurs tələbələrin ötən üç il yarım müddət ərzində
seçdikləri ixtisas üzrə digər fənnlərdən aldıqları nəzəri
bilikləri bir qədər də zənginləşdirən və onları KİV-lərdə
praktik işə hazırlayan kurslardan biridir. Tələbələrin tədris
poqramına uyğun olaraq əvvəllər başqa kurslardan
mənimsədikləri termin və anlayışlar
təhsilin yekun
mərhələsində bir qədər də cilalanır və konkretləşir. Jurnalist
peşəsinin baza kateqoriyaları (jurnalist, jurnalist yaradıcılığı,
jurnalist peşəkarlığı, KİV-in rolu və funksiyaları, KİV-ın
fəaliyyətinin səmərəliliyini və təsirliliyini təmin edən
faktorlar, söz və özünüifadə azadlığı, kütləvi auditoriya,
kütləvi informasiya və s.), KİV-in fəaliyyətinin təşkili,
hüquqi və etik normaları, jurnalist işinin metodikası, jurnalist
mədəniyyəti, materialların hazırlanmasına olan tələblər və s.
ilə artıq tanış olmuş tələbələr bəşəriyyəti ciddi narahat edən
qlobal problemlərin adekvat işıqlandırılması,
yaranma
səbəblərinin, həlli yollarının müəyyən edilməsi və ən əsası
isə, ictimai nəzarətin təşkili yolu ilə onların həllinə nail
olmaq vərdişlərinə yiyələnirlər. Yuxarıda sadalanmış və s.
ixtisas fənnlərin hamısının, o cümlədən, “Jurnalistika və
müasir dövrün qlobal problemləri” kursunun da əsaslandığı
və istifadə etdiyi termin və obyektlərdən biri
jurnalistikadır.
Jurnalistika nəzəriyyəçiləri bu terminin xarakterik cizgiləri ilə
fərqlənən müəyyən izahlarını verirlər.
Sankt-Peterburq
Dövlət Universitetinin professoru
V.Voroşilovun fikrincə,
jurnalistika
–
bütövlükdə
cəmiyyətin
sosial sisteminin bir hissəsi, eyni zamanda,
fəaliyyətləri (dövri mətbuatın, radio və televiziya
proqramlarının hazırlanması və kütləvi auditoriyaya
çatdırılması) jurnalistikanın infrastrukturu (texniki,
informasiya, təşkilati-idarə, tədris müəssisələri və elmi
mərkəzlər) ilə təmin olunan qəzet və jurnal, kitab
nəşriyyatları, teleradio şirkətləri redaksiyalarının
daxil olduğu
xüsusi
sosial institutudur (Журналистика. Учебник. –СПб.: