Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ
Yüklə 5,21 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- § 2. Tarixin təlimi metodikasının mənbələri, pedaqoji-psixoloji və baĢqa elmlərlə əlaqəsi. Tarix təlimi metodikasının komponentləri və
- Tarixin təlimi metodikasının mənbələrini aĢağıdakı sxemdə belə ümumiləĢdirmiĢik
- Tarixin tədrisi metodikası elminin mənbələri
- Tarixin təlimi metodikasının baĢqa elmlərlə əlaqəsi
15 qavranılması, tarixi prosesdə xalq kütlələrinin və görkəmli xadimlərin rolunun öz yaşlarına uyğun mənimsədilməsi; 4) Şagirdlərin tarixə dair biliklərini tətbiq etmək bacarığına yiyələnmələri, yeni tarix materialını öyrənərkən, ictimai işlərdə, həyatda bu biliklərdən istifadə etmələri, keçmiş dövrün və müasir həyatın hadisələrindən baş çıxarmağı formalaşdırmaqla onların inkişafına nail olmaq; 5) tarix materialı üzərində müstəqil işləmək bacarığının və vərdişlərinin, mətnlə (dərslik, tarixi sənəd, elmi-bədii kitab, qəzet mətnləri işləmək), xəritə və şəkillər üzərində işləmək bacarığı, plan, konspekt, tezis tutmaq, mühazirəni yazmaq, tarix materialını əlaqəli və əsaslı surətdə şərh etmək, ictimai-tarixi mövzüda məlumatlar vermək, məruzələr etmək bacarıqlarını formalaşdırmaq və s. Tarixin tədrisi təhsil vəzifələri ilə yanaşı, tərbiyəvi vəzifələri də həyata keçirir, bunların ən mühümləri aşağıdakılardır: 1. Ermənistanla müharibə şəraitində olduğumuza görə tarixin tədrisində şagirdlərdə hərbi vətənpərvərliyi formalaşdırmaqla torpaqlarımızı hər an işğaldan azad etməyə hazır olmağı tərbiyə etmək; 2. Şagirdləri vətənə, xalqa, sədaqətlə xidmət etməyi, əxlaq qaydalarına hörmət, hüquq qaydalarına riayət ruhunda tərbiyə etmək; 3. Tarix təhsilinin tərbiyəedicilik imkanlarından istifadə etməklə şagirdlərdə yüksək mənəvi keyfiyyətlərin və dərin elmi dünyagörüşün formalaşmasına nail olmaq; 4. İctimai həyat hadisələrinə obyektiv münasibət, tarixi prosesi dialektik inkişafda görmək, siyasi hadisələrə analitik təhlil baxımından yanaşmağı tərbiyə etmək, estetik tərbiyəsini inkişaf etdirmək; 5. Tarixi təliminin təhsil, tərbiyə və inkişafetdirici məqsədlərinə uyğun olaraq şagird şəxsiyyətinin hərtərəfli inkişafına nail olmaq vəzifələrini yerinə yetirmək.
16 § 2. Tarixin təlimi metodikasının mənbələri, pedaqoji-psixoloji və baĢqa elmlərlə əlaqəsi. Tarix təlimi metodikasının komponentləri və tədqiqat metodları Digər elmlər kimi tarixin tədrisi metodikasının da mənbələri var. Məlum olduğu kimi, tarixin tədrisi metodikası ən çox qida aldığı sahələr – tarix, pedaqogika və psixologiyadır. Əlbəttə, digər elmlərdən də faydalanan tarixin tədrisi metodikası çoxsahəli mənbələrdən istifadə etdiyinə görə daim dəyişir, yeniləşir və təkmilləşir.
17 Tarixin təlimi metodikasının mənbələrini aĢağıdakı sxemdə belə ümumiləĢdirmiĢik: Tarixin təlimi metodikasının mənbələri
Qabaqcıl tarix müəllimlərinin iş təcrübəsi Təhsil alanların yaradıcılıq məhsulları Xarici ölkə (bütün dünya) pedoqoqlarının faydalı,mütərəqqi pedoqoji fikirləri Şərq xalqlarının,türk dünyasının yazılı və şifahi sənət abidələri, Şərq və Qərb mütəfəkkirlərinin pedoqoji fikirləri
Azərbaycanın klassik və müasir yazıçı və şairləri- nin əsərləri Tarix
Azərbaycan dövlətinin və hökümətinin təhsilə,təlimə və tərbiyəyə dair qərarları Heydər Əliyev irsi Azərbaycan şifahi xalq yaradıcılığı nümunələri (xalq pedoqogikası materialları) Klassik və müasir pedoqoqların fikirləri, onların əsərləri Qabaqcıl təlim,tərbiyə müəssisələrinin təcrübəsi Azərbaycan Republikasının Təhsil Qanunu Qurani-Kərim, Məhəmməd Peyğəmbərin,böyük övliyaların,Həzrəti Əlinin kəlamları Etnoqrafiya Diyarşünaslıq Gigiyena Məntiq Əxlaq
İncəsənət Fəlsəfə
İqtisadiyyat Coğrafiya Ədəbiyyat Pedaqogika Psixologiya Pedaqoji sənədlər Dilçilik Sosiologiya Politologiya
Arxeologiya Antropologiya Hüquq
18
Tarixin təlimi metodikası elmi – metodiki tədqiqat məsələlərinin həllinə ümumi yanaşmaqdır. Tarixin təlimi prosesinin öyrənilməsi yaxın elmlərə istinad edir və hər şeydən əvvəl tarixə, pedaqogikaya və psixologiyaya söykənir. Orta məktəblərdə tarixin tədrisinin forma, metod və təhcizatı yollarının öyrənilməsi tarix elminin öyrənilməsindən fərqlidir. Lakin istifadə olunan ―tədqiqat metodları‖ yuxarı siniflərdə tarixin tədrisində imkan verir ki, şagirdləri alimlərin laboratoriyasına cəlb etmək mümkün olsun. Şagirdlər müəllimlərin rəhbərliyi altında bu qanun və hadisələrin baş vermə səbəblərini dərk etsinlər. Əgər tarix elminin inkişafı, tarixə bir tədris fənni kimi təsir edirsə pedaqoji elm isə tarixi biliklərin həcm və obstraksiya səviyyəsini müəyyən edir. Ona görə də tarix elminin tədrisində müvəffəqiyyətə nail olmaq üçün aparılan metodiki tədqiqatlarda, problemlərin həllində Nəyi və necə öyrətməli? məsələsinin həllində və tədris praktikasında pedaqogikanın nailiyyətini nəzərə almaq lazımdır. Tarixin təlimi metodikası psixologiya ilə sıx bağlıdır. Psixologiya kursundan məlumdur ki, şagirdlərin idrak fəallığının təşkili məqsədi ilə üçün müəllim adətən başlanğıc kimi konkret faktlardan istifadə edir, onları xırdalayır, hər hansı bir məsələnin izahında bu xırdaçılıqdan istifadə edir. Bu induktiv metoddur. Bununla yanaşı, müasir psixologiya təsdiq edir ki, şagirdlər çox məlumatı təkcə məktəbdən deyil, kənar informasiya mənbələrindən də alırlar və bununla da başa düşmək, qavramaq qabiliyyətinə məktəbdən kənarda nail olurlar. Deməli, idrak fəaliyyətinin təşkili deduktiv metodla da gedə bilər. Yəni şagirdlər əvvəlcə nəzəri məlumatla tanış olurlar, sonra isə konkret faktları öyrənirlər. Şagirdlər yuxarı siniflərə qalxdıqca deduktiv metod daha çox səmərə verir. Psixoloji tədqiqatlara istinad edərək orta məktəb üçün tarix tədrisi proqramlarında struktur dəyişiklikləri edilmişdir. Bununla yanaşı psixologiyanın verdiyi məlumatlar şagirdlərin (hissiyyat və) düşüncə qabiliyyətinin inkişaf etməsini tələb edir.
Yüklə 5,21 Mb. Dostları ilə paylaş:
|