57
Bayraqlar və onların yaranması hansı zərurətdən meydana gəlir?
Bayrağın ölkənin simbolu olduğunu necə başa düşürsünüz?
Tədqiqatın aparılması
Şagirdlər mətni oxuyur, onlara tanış olmayan sözləri seçir. Lüğətdə verilən
sözlər üzərində iş aparılır, mənaları izah edilır.
Mətn əsasında aşağıdakı sualları şagirdlər cavablandırırlar:
1.
Bilirsinizmi bayraq nə vaxt yaranmışdır?
(b.e.ə. II-III yüzillikdə)
2.
Deməli, bayraq çox qədim zamanlardan yaranmışdır. Sizcə, hansı zərurətdən
bu ola bilərdi?
(Əvvəllər gəmilərin sahilə yan aldığını, sonralar isə gəmilərin hansı ölkəyə
məxsus olduğunu bildirmək üçün)
3.
Gəlin bayraq rəsmlərinə bir də nəzər salaq.
Bunlardan hansılar türk dövlətlərini təmsil edir?
(Azərbaycan, Türkiyə.... )
4.
Bəs bayrağın məhz türk dövlətini təmsil etdiyini nələrdən bilirik?
( boz qurd, qartal, aypara və s. şəkillərin olmasından)
Sonra hər şagirdə Azərbacanın bayrağı haqqında yazmaq tapşırılır. Müəllim
istiqamətləndirmək məqsədi ilə sinfə aşağıdakı suallarla müraciət edir. Reqlament
elan olunur.
Bayrağımızın yaranması haqqında nə bilirsiniz?
Bayraq günü nə vaxt qeyd olunur?
Bayrağımızın üzərindəki rənglər, ay və ulduz nəyin simvollarıdır?
Məlumatın mübadiəsi
Vaxt bitdikdən sonra şagirdlər qeyd etdiklərini oxuyurlar.
Məlumatın müzakirəsi
Hər şagirdə digərinin fikrinə münasibət bildirmək, səhvlərini
müəyyənləşdirmək hüququ veirlir. Yeri gəldikcə, müəllim də bəzi əlavələr edir və
bayraq haqqında hazırladığı paylayıcı materialı şagirdlərə verir.
Nəticə
Şagirdlər:
58
Bayraqlar və onların yaranmasının hansı zərurətdən meydana gəldiyini izah
edirlər.
Bayrağın ölkənin simbolu olduğunu müəyyənləşdirir, Azərbaycan bayrağının
rənglərinin, onun üzərindəki ay və ulduzun mənasını müəyyənləşdirirlər.
Yaradıcı tətbiqetmə
Şagirdlərə müxtəlif ölkələrin bayraqlarındakı rəmzlər haqqında məlumatı əks
etdirən mətn hazırlamaq tapşırılır.
VIII sinif
Standart:
1.1.2; 2.1.4; 4.1.1.
Mövzu
:
Şair və yazıçılarımız haqqında
İnteqrasiya:
X-d.2.1.1., 3.1.2.
Məqsəd:
Şagirdləri şair və yazıçılarımız haqqında məlumatlandırmaq, “Şair və yazıçıların
xalqın mənəviyyatına təsiri” mövzusuna münasibət bildirmək.
İş üsulu: anlayışın çıxarılması, müzakirə
İş forması: kollektiv və qrup işi
Resurs: dərslik, proyektor, paylayıcı material və s.
Dərsin mərhələləri.
Motivasiya
Anlayışın çıxarılması. Şagirdlə verilmiş şəkillərdəki şəxslərin ortaq xüsusiyyətini
tapmaq tapşırılır. Fərziyyələr lövhədə qeyd olunur və yeni dərsin adı
müəyyənləşdirilir.
59
Tədqiqat sualı
1.
Şair və yazıçılar vətənə necə xidmət edirlər?
2.
Onlar öz əsərləri ilə tarix yarada bilərlərmi?
3.
Onların gördüyü işi vətənə xidmət hesab etmək olarmı?
Tədqiqatın aparılması
Şagirdlər qruplara bölünür.
(Bu tapşırıqların yerinə yetirilməsi şagirdlərə 2 həftə əvvəl tapşırılmışdı. Onlar
tədqiqat üçün kitabxanalara, muzeylərə gedə bilər, internetdən istifadə edə
bilərdilər).
“Xəmsə” qrupu
Nizaminin həyat və yaradıcılığı haqqında təqdimat hazırlayın.
“Şəbi- hicran” qrupu
Məhəmməd Füzulinin həyatı və yaradıcılığı haqqında təqdimat hazırlayın.
“Hophop” qrupu
Sabirin həyat və yaradıcılığı haqqında məlumat toplayın və təqdimat hazırlayın.
“Küləklər” qrupu
Mikayıl Müşfiq haqqında təqdimat hazırlayın
Məlumat mübadiləsi (Bu, şagirdlərə verilən müddət bitəndən sonra aparılır.):
Təqdimatlar dinlənilir.
60
Məlumatın müzakirəsi
Şair və yazıçıların yaradıcıllığı. Onların xalqın mənəviyyatına necə təsir etdiyi
barədə müzakirə aparılır.
Nəticə
Şagirdlər:
Şair və yazıçılarımızdan bir neçəsi ilə tanış olurlar;“Şair və yazıçıların xalqın
mənəviyyatına təsiri” mövzusuna münasibət bildirilər.
Qiymətləndirmə
Şagirdlər
meyar cədvəliqiymətləndilir.
2.4.
Azərbaycan dili (dövlət dili kimi) fənninin məzmun standartlarının şərhi
1
I sinif
Standart
Şərh
Açar sözlər
1.1.1. Sadə şifahi göstərişləri təkrarlayır
və onlara əməl edir.
Şifahi nitqi inkişaf etdirmək məqsədilə sadə şifahi göstərişlərin
təkrarlanması və onlara əməl edilməsi.
Şifahi nitq, şifahi göstəriş, şifahi göstərişləri
təkrarlamaq
1.1.2.Aydınlaşdırmaq məqsədilə suallar
verir.
Dinlənən mətnin məzmunu və ya ona aydın olmayan məqamları
aydınlaşdırmaq məqsədilə müəyyən sualların verilməsi.
Mətnin məzmunu, aydınlaşdırmaq məqsədilə,
aydın olmayan məqamlar
1.1.3. Adını eşitdiyi əşya və hadisəni
şəkildə göstərir.
Adını eşitdiyi əşya və ya hadisənin təsəvvürdə canlandırılması,
mənasının müəyyənləşdirildiyini göstərmək məqsədilə onların
şəkildə göstərilməsi.
Adını eşitdiyi əşya, təsəvvüründə
canlandırmaq, müəyyən etmək
2.1.1. Öyrəndiyi sözün mənasını izah
edir.
Tanış olan yeni sözlərin mənimsənilməsi, onlara yaxınmənalı və
ya əksmənalı söz demək və s. yolla onların mənasının izah
edilməsi.
Yeni söz, yaxınmənalı söz, əksmənalı söz
2.1.2. Öyrəndiyi sözlərdən birləşmə və
cümlələr qurur
Öyrəndiyi yeni sözlərin mənasını, işlənmə məqamlarını
müəyyənləşdirə bildiyini nümayiş etdirmək məqsədilə onlardan
istifadə etməklə söz birləşməsi və cümlələrin qurulması.
Yeni sözlərin mənası, sözlərin işlənmə
məqamı, söz birləşməsi, cümlə
2.2.1. Müşahidə etdiyi əşya və hadisələri
adlandırır
Müşahidə edilən əşya və hadisələrin fərqləndirilməsi, həmin
anlayışların hansı sözlərlə ifadə edildiyini bilməsini nümayiş
etdirmək məqsədilə onların adlandırılması.
Müşahidə etmək, əşya,
hadisə, fərqləndirmək, nümayiş etdirmək
2.2.2. Müşahidə etdiyi əşya və hadisələri
sadə formada təsvir edir
Müşahidə etdiyi əşya və hadisələrin fərqləndirilməsi, onların
özünəməxsus xüsusiyyətlərini göstərməklə sadə formada təsvir
edilməsi.
Əşya və hadisələr, özünəməxsus
xüsusiyyətlər, sadə forma
2.2.3. Özü,ailəsi,məktəb və yoldaşları
haqqında sadə dioloqlar qurur.
Dioloji nitqin mahiyyətini və dioloq qurmaq texnikasının
müəyyənləşdirilməsi, özü, ailəsi, məktəb və yoldaşları haqqında
sadə dioloqların qurulması.
Dioloji nitqin mahiyyətini, dioloq qurmaq
texnikası, sadə dioloqlar
II sinif
1
Məzmun standartalrının şərhinə aid verilmiş izahlar və aşar sözlər ancaq tövsiyə xarakteri daşıyır. Siniflər üzrə şagirdlərin inkişaf səviyyəsinə və marağına uyğun olaraq müvafiq
dəyişikliklər və əlavələr etməklə onlara yaradıcı yanaşmaq məqsədəuyğun hesab edilir.