Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi Azərbaycan Respublikası Təhsil Problemləri İnstitutu
Yüklə 0,69 Mb. Pdf görüntüsü
|
66
4.1.2. Oxunmuş mətnin məzmununu yazır.
Oxunmuş mətnin məzmununun hissələrə ayırılması və sujet xəttinin müəyyənləşdirilməsi, məzmununun yazır. Mətndəki fakt və hadisə, sujet xətti, məzmununu yazmaq 4.1.3. Kiçikhəcmli mətnlər(açıqca,məktub,inşa) yazır. Kiçikhəcmli mətnlərin - açıqca, məktub və inşanın xüsusiyyətlərinin müəyyənləşdirilməsi və onlara aid nümunələrin yazılması. Üslubi xüsusiyyət, yazılı nitq, açıqca, məktub, inşa
1.1.1. Suallara cavab verir. Səslənən mətndəki fikri başa düşdüyünü nümayiş etdirmək məqsədi ilə mətnin məzmuna dair suallara cavab verilməsi Mətndəki fikir, sual, nümayiş etdirmək 1.1.2. Dinlədiyi mətndəki əsas fikri müəyyənləşdirir. Danışanı dinlədikdən sonra mətnin məzmunu, əsas fakt və hadisələrin müəyyənləşdirilməsi, analiz, sintez edilməsi, mətndəki əsas fikrin müəyyənləşdirilməsi Dinlədiyi mətn, əsas fikir, müəyyənləşdirmək 2.1.1. Nitq prosesində sait və samitləri düzgün tələffüz edir. Şifahi nitqi nümayiş etdirərkən fonetik normanın əsas göstəricisi olan danışıq səslərinin düzgün tələffüz edilməsi Nitq prosesi, düzgün tələffüz 2.1.2. Nitq prosesində jest və mimi- kalardan istifadə edir.
Şifahi nitqə köməkçi vasitələrin - jest və mimikaların müəyyənləşdirilməsi və onlardan yerli-yerində istifadə edilməsi Nitq prosesi, jest, mimika 2.1.3. Müzakirə olunan mövzu ilə bağlı mülahizələrini bildirir. Müzakirə olunan mövzunun əsas məzmun və ideya xüsusiyyətlərinin, ona aid müəyyən mülahizələrinin bildirilməsi. Müzakirə, məzmun, ideya, mülahizə 2.1.4. Deyəcəyi əsas fikri müəyyənləşdirir. Mətnin məzmununun müəyyənləşdirilməsi, deyiləcəki əsas fikrin müəyyənləşdirilməsi. Əsas fikir, mətnin məzmunu 3.1.1. Mətndə tanış olmadığı sözlərin mənasını lüğətlərdən istifadə etməklə müəyyənləşdirir. Mətndə tanış olmayan sözlərin seçilməsi və mənasının tərcümə, sinonim, antonim, izahlı lüğətlərdən istifadə etməklə müəyyənləş- dirilməsi. Tanış olmayan sözlər, tərcümə lüğəti, izahlı lüğət, müəyyənləşdirmək 3.1.2. Mətndəki sözləri orfoepik qaydalara uyğun oxuyur. Azərbaycan ədəbi dilinin orfoepik normalarının müəyyənləşdirilməsi, mətndəki sözləri orfoepik qaydalara uyğun oxunması Orfoepiya ,tələffüz orfoepiya qaydaları 3.1.3. Mətndəki əsas fikrə uyğun fakt və hadisələri müəyyənləşdirir. Mətndəki əsas fikrə uyğun fakt və hadisələri müəyyənləşdirmək məqsədilə veriləcək sualların müəyyənləşdirilməsi. Mətn, əsas fikir, fakt, hadisə 4.1.1. Müxtəlif yazı formalarını (ifadə,inşa, hekayə) fərqləndirir. Müxtəlif yazı formalarının - ifadə, inşa, və hekayənin bir-birindən fərqli və oxşar xüsusiyyətlərinin fərqləndirilməsi İnşa, esse, hekayə
67
4.1.2. Topladığı fakt və məlumatlara əsasən plan tərtib edir. Mətnin məzmununun mənimsənilməsi, mövzuya dair əsas fakt və məlumatların müəyyənləşdirilməsi, seçilməsi və topladığı fakt və məlumatllara əsasən plan tərtib edilməsi. Fakt , plan tərtibi, fakt və məlumatllar 4.1.3. Sait və samitlərin, mürəkkəb söz- lərin yazılış qaydalarına, cümlənin sonunda və dialoqlarda durğu işarələri qaydalarına əməl edir. Sait və samitlərin, mürəkkəb sözlərin yazılış qaydalarının müəyyənləşdirilməsi, qoşasaitli və qoşasamitli sözləri, eyni zamanda defislə, bitişik və ayrı yazılan mürəkkəb sözlərin düzgün yazılması, cümlənin sonunda və dialoqlarda durğu işarələri qaydalarına (nöqtə, vergül, sual və nidanın yazılması) əməl edilməsi Sait, samit, mürəkkəb söz, dialoq, durğu işarələri 4.1.4. Müxtəlif əməli yazılar (elan, məktub) yazır. Rəsmi-işguzar üslubun işlənmə dairəsinin və əsas tələblərinin müəyyənləşdirilməsi, müxtəlif əməli yazıların –elan və məktubun yazılması Əməli yazı, elan, məktub
1.1.1. Dinlədiyi fikirləri dəqiqləşdirmək məqsədi ilə suallar verir. Danışanın nitqinidəki fikirlərin dəqiqləşdirilməsi məqsədi ilə veriləcək suallarıın müəyyənləşdirilməsi. Dinlədiyi fikir, dəqiqləşdirmək 1.1.2. Dinlədiyi mətndəki əsas fakt və hadisələri seçir. Danışanın nitqinin məzmununun müəyyənləşdirilməsi, mətndəki əsas fakt və hadisələrin seçilməsi. Mətn, dinləmək, fakt və hadisə, seçmək 2.1.1. Nitq prosesində sözləri düzgün vurğu ilə tələffüz edir. Şifahi nitqin tələblərinin, eyni zamanda vurğunun əhəmiyyətini müəyyənləşdirilməsi və nitq prosesində sözlərin düzgün vurğu ilə tələffüz edikməsi. Nitq prosesi, vurğu, tələffüz 2.1.2. Nitqində ritm və tempdən istifadə edir. Şifahi nitqi daha gözəl və ahəngdar edən səbəblərin müəyyənləşdirilməsi, nitqində ritm və tempdən düzgün və məqamında istifadə edilməsi Nitq, ritm, temp 2.1.3. Fikirlərini əlavə fakt və hadisələrlə əsaslandırır. Mətnin məzmununu müəyyənləşdirdikdən sonra onda yaranan fikriləri bildirmək və əsaslandırmaq məqsədi ilə seçilən əlavə fakt və hadisələrdən arqument gətirilməsi. Əlavə fakt, hadisə, əsaslandırma 2.1.4. Fikirlərini mətnin hissələrinə müvafiq qruplaşdırır. Oxuduğu mətnin məzmun və forma xüsuyyətlərinin müəyyənləşdirilməsi, məzmununa dəyişiklik etmədən mətnin hissələrə ayrılması və fikirlərin həmin hissələrə müvafiq olaraq qruplaşdırılması. Mətn, qruplaşdırma Yüklə 0,69 Mb. Dostları ilə paylaş:
|