Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi Azərbaycan Respublikası Təhsil Problemləri İnstitutu
Yüklə 1,56 Mb. Pdf görüntüsü
|
edir. mimikalardan məqsədyönlü istifadə edilməsi. 2.1.1. Mətndəki hadisələri həyat hadisələri ilə müqayisə edir. Rast gəldiyi, habelə onlara bənzər əşya və hadisələrin adlandırılması, təyinatına görə mətndəki əşya və hadisələrlə müqayisə edilməsi. Əşya, hadisə, müqayisə etmə 2.1.2. Mətndəki terminləri fərqləndirir. Mətndəki terminlərin tanınması, müvafiq elm sahəsinə aid olduğunun müəyyənləşdirilməsi. Termin, müəyyənləşdirmə 2.1.3. Mətndəki obrazlı ifadələri fərqləndirir. Mətndə rastlaşdığı sözlərin, obrazlı ifadələrin müəyyənləşdirilməsi, onlardan istifadə etməklə fərqləndirilməsi. Obrazlı ifadə, fərqləndirmə 2.2.1. Müvafiq mətnləri düzgün, sürətli, intonasiya ilə (obrazların xarakterinə uyğun) oxuyur. Bədii mətnləri oxuyarkən obrazların nitqinin onların xarakterinə və psixoloji vəziyyətinə uyğun intonasiya ilə oxunması. Obraz, xarakter, intonasiya 2.2.2. Bədii və elmi - kütləvi mətnlər haqqında kiçik təqdimatlar edir. Bədii mətnin hekayə xəritəsinin qurulması, elmi- kütləvi mətnlərlə bağlı kiçik, sadə araşdırmanın aparılması və təqdim edilməsi. Araşdırma, təqdim etmə 2.2.3. Verilmiş mətni genişləndirmək, dəyişdirmək və ya davam etdirmək məqsədi ilə yaradıcı plan tutur. Verilmiş mətnin məzmununun müəyyənləşdirilməsi, onu genişləndirmək, dəyişdirmək, və ya davam etdirmək məqsədi ilə planın tutulması Müəyyənləşdirmə, genişləndirmə, dəyişdirmə, davam etdirmə, plan tutma 2.2.4. Mətnin məzmununu genişləndirir, dəyişdirir, yaradıcı şəkildə davam etdirir. Mətnin məzmununun ideyasına uyğun genişləndirilməsi, dəyişdirilməsi, təxəyyülə əsaslanmaqla yaradıcı şəkildə davam etdirilməsi. Genişləndirmə, dəyişdirmə, yaradıcı, davam etdirmə, təxəyyül 2.2.5. Mətnin ideyasını müəyyənləşdirir və obrazları sadə şəkildə səciyyələndirir. Mətnin məzmun və ideya xüsusiyyətlərinin müəyyənləşdirilməsi, obrazların müsbət və ya mənfi xüsusiyyətlərinin səciyyələndirilməsi. Səciyyələndirmə, ideya, obraz, müəyyənləşdirmə, səciyyələndirmə 3.1.1. Yazısında orfoqrafiya normalarına riayət edir və əsas durğu işarələrindən yerində istifadə edir. Orfoqrafiya normalarına əməl edilməsi, cümlələrin növündən asılı olaraq müvafiq durğu işarələrindən düzgün istifadə edilməsi. Orfoqrafiya normaları, durğu işarələri, istifadə etmə 3.1.2. İxtisar və əlavələr etməklə mətni üzündən köçürür. Təxəyyülə əsaslanmaqla mətnin ixtisar və əlavələr etməklə üzündən köçürülməsi. Təxəyyül, ixtisar, əlavə, üzündən köçürmə 3.1.3. Verilmiş mətni genişləndirərək məzmununu yazır. Müəyyən epizodlar genişləndirilərək və ya yeni süjet xətləri əlavə edilərək mətnlərin məzmununun yazılması. Epizod, süjet xətti, mətn, məzmun 3.1.4. Mühakimə xarakterli kiçikhəcmli rəy, esse, inşa yazır. Oxuduğu, müşahidə etdiyi tamaşa, incəsənət əsərindəki müsbət və mənfi məqamların müəyyənləşdirilməsi və onlar haqqında rəy, esse və inşanın yazılması Esse, inşa, rəy, müsbət, mənfi 3.1.5. Sinif səviyyəsinə uyğun olaraq müəyyən edilən əməli yazılar (məktub, elan, ərizə, dəvətnamə) yazır. Sinif səviyyəsinə uyğun olaraq məktub, elan, dəvətnamənin yazılması. Əməli yazı, məktub, elan, dəvətnamə 4.1.1.Sadə fonetik təhlil aparır. Sait və samit səslərin xüsusiyyətlərinin izah edilməsi, sözlərin sonunda tələffüz zamanı d-t, g-k, q-k, b-p əvəzlənməsinin müəyyənləşdirilməsi. Samit, sait, tələffüz, müəyyənləşdirmə 4.1.2.Sözlərin böyük hərflə yazılışına dair qaydaları (bəzi mürəkkəb adlar) məqamına uyğun tətbiq edir. Sözlərin böyük hərflə yazılışına dair qaydaların (bəzi mürəkkəb adlar, göy cisimləri) məqamına uyğun tətbiq edilməsi. Sait, heca , sözlər mürəkkəb adlar, göy cisimləri, tətbiq etmə 4.1.3. Mətndəki yeni sözlərin və adların mənasını, yazılışını müəyyənləşdirmək üçün lüğətdən, ensiklopediyalardan istifadə edir. Lüğətlərdən, ensiklopediyalardan yeni söz və adların yazılışının müəyyənləşdirilməsi məqsədi ilə istifadə edilməsi. Lüğət, ensiklopediya, müəyyənləşdirmə, istifadə etmə 4.1.4. Sözləri qrammatik mənalarına görə (bağlayıcı, qoşma) fərqləndirir. Sözlərin qrammatik xüsusiyyətlərinin müəyyənləşdirilməsi, bağlayıcı və qoşmanın fərqləndirilməsi. Sözün qrammatik xüsusiyyəti, bağlayıcı, qoşma, müəyyənləşdirmə, fərqləndirmə 4.1.5.Cümlənin düzgün qurulmasında baş və ikinci dərəcəli üzvlərin yerini müəyyən edir. Cümlədə baş (mübtəda və xəbər) və ikinci dərəcəli üzvlərin movqeyinin izah edilməsi və onların yerinin müəyyən edilməsi. Baş və ikinci dərəcəli üzvlər, mübtəda, xəbər, müəyyənləşdirmə 4.1.6. Cümlə və onun növləri ilə əlaqədar kiçik təqdimatlar edir. Cümlə və onun quruluşca növləri, xüsusiyyətləri haqqında kiçik təqdimatların edilməsi. Nəqli, sual, nida cümlələri, təqdim etmə 4.1.7. Cümlənin məqsəd və intonasiyasına görə növünü müəyyənləşdirir. Cümlənin məqsəd və intonasiyasına görə növlərinin müəyyənləşdirilməsi (sual, nida, əmr, nəqli) Cümlə, nəqli, sual, əmr, sual cümlələri, müəyyənləşdirmə V sinif 1.1.1. Danışanın fikrini verdiyi suallar əsasında aydınlaşdırır. Danışanın fikrindəki aydın olmayan məqamların aydınlaşdırılması məqsədi ilə sualların verilməsi. Danışanın fikri, aydınlaşdırma, sual vermə Yüklə 1,56 Mb. Dostları ilə paylaş:
|