Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi Azərbaycan Müəllimlər Ġnstitutu Salyan filialı
Yüklə 1,36 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Himayədar valideynlər
- Qəyyumluq və himayəçiliyin xitam edilməsi
- MÖVZU 9. CĠNAYƏT HÜQUQUNUN ƏSASLARI
- 1. Cinayət hüququnun anlayıĢı
67
UĢağın tərbiyə üçün ailəyə verilməsi barədə müqavilə üzürlü sabəb olarsa (xəstəlik, ailə və əmlak vəzifələrinin dəyiĢməsi, uĢaqla qarĢılıqlı anlaĢmanın olmaması, uĢaqlar arasında münaqiĢəli vəziyyət) himayədar valideynlərin təĢəbbüsü ilə, eləcə də uĢağın kilsədə tərbiyəsinə, təhsilinə və sağlamlığına əlveriĢsiz Ģəraitin olduğu və ya uĢaq öz ailəsinə qaytarıldığı, yaxud övladlığa götürüldüyü hallarda qəyyumlun və himayə orqanının təĢəbbüsü ilə vaxtından əvvəl pozula bilər.
AĢağıdakılar istisna olmaqla, yetkinlik yaĢına çatmıĢ hər iki cinsdən olan Ģəxslər himayədar valideyn ola bilər: 1.
Məhkəmə tərəfindən fəaliyyət qabiliyyəti olmayan və ya fəaliyyət qabiliyyəti məhdud hesab edilən Ģəxslər; 2.
məhdudlaĢdırılan Ģəxslər; 3.
Üzərinə qanunla qoyulan qəyyumluq (himayəçilik) vəzifələrini lazımi qaydada yerinə yetirmədiyi üçün həmin vəzifələrdən kənarlaĢdırılan Ģəxslər; 4.
ləğv olunmuĢsa; 5.
Səhhətinə görə uĢağı tərbiyə etmək vəzifəsini həyata keçirə bilməyən Ģəxslər. Himayədar valideynlər tərbiyə olunmaq üçün qəbul olunmuĢ uĢaqlara münasibətdə qəyyumun (himayəçinin) hüquq və vəzifələrinə malik olurlar.
Qəyyumluq (himayəçilik) aĢağıdakı hallarda xitam edilə bilər: 1.
Qəyyumluqda olan uĢaqlar valideynlərinin (valideynin) tərbiyəsinə qaytarıldıqda; 2.
UĢaqlar övladlığa götürülməyə verildikdə; 3.
Himayədə olan uĢaqlar dövlət idarələrində və ya ictimai idarələrdə yerləĢdirildikdə, çünki bu halda qəyyumların (himayəçilərin) vəzifəsini həmin idarələrin müdiriyyəti həyata keçirir; 4.
baĢqa yerə getməsi və i.a.; 5.
Himayəçilik həmçinin yetkinlik yaĢına çatmayan Ģəxs nikaha daxil olduqda, əgər rayon icra hakimiyyəti nikah yaĢına aĢağı salmıĢsa, xitam edilir. Deməli, yetkinlik yaĢını çatmayan müvafiq icazə olmadan nikaha daxil olduqda himayəçilik xitam edilmir; 6.
Qəyyum (himayəçi) və ya himayədə olan öldükdə; 7.
Öz vəzifələrini lazımınca yerinə yetirmədikdə qəyyumun (himayəçinin) kənar edilməsi nəticəsində xitam edilir. 68
MÖVZU 9. CĠNAYƏT HÜQUQUNUN ƏSASLARI
1.
2.
Cinayətlərin təsnifatı 3.
Cinayət məsuliyyətinin yaranma əsasları 4.
Cinayət və cinayət tərkibi və tərkibin ünsürləri 5.
Cinayəti yüngülləĢdirən və ağırlaĢdıran hallar 6.
Cinayətdə iĢtirakçılıq 7.
Cinayətin qəsdən və ehtiyatsızlıqdan törədilməsi 8.
Yetkinlik yaĢına çatmayanların cinayət məsuliyyətinin xüsusiyyətləri.
1.
2.
Ġsmayılov Ġ. Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası və hüququn əsasları. Bakı, Qanun, 2002. 3.
Səməndərov F. Y. Cinayət hüququ Ümumi hissə. Bakı, Bakı Universiteti nəĢriyyatı, 1999. 4.
Səməndərov F. Y. Cinayətin subyektiv cəhəti. Bakı, «Azərbaycan Universiteti nəĢriyyatı», 1989. 5.
Qafarov T. Cinayət və cinayət məsuliyyəti. Bakı, «Azərbaycan Dövlət NəĢriyyatı», 1978. 6.
Cinayət hüququ. Ümumi hissə. Bakı, “BDU nəĢriyyatı”, 1995. 7.
Naumov A. V. Cinayət hüququ. Bakı, «Qanun» nəĢriyyatı, 1998. 8.
Azərbaycan Respublikasının Cinayət Məcəlləsi. Bakı, “Hüquq ədəbiyyatı” nəĢriyyatı, 2010. 9.
Uqolovnoe pravo. Obhaə çastğ. Moskva, 1997. 1. Cinayət hüququnun anlayıĢı
Cinayət hüququ hüququn müstəqil sahəsi kimi bircinsli normaların məcmusundan ibarətdir. Normaların bircinsliyi onun məzmunu ilə bağlıdır. Bu normaların köməyi ilə bir tərəfdən ölkədə cinayət sayılan əməllərin dairəsi müəyyən edilir, digər tərəfdən bu normaların tələbləri əsasında qanunu tətbiq edən orqanlar törədilən əmələ cinayət hüquqi qiymət verirlər. Cinayət hüquq normalarının bircinsliliyi həm də onların vahid funksional təsir istiqamətilə-cəmiyyəti kriminal dərslərdən qorumaq kimi funksiya ilə bağlıdır. Beləliklə, cinayət hüququ vahid hüquq sisteminin müstəqil sahəsi kimi, hansı əməllərin cinayət olduğunu müəyyən edən, cinayət məsuliyyətinin əsaslarını və həddini, eləcə də, məsuliyyətdən və cəzadan azad etmənin Ģərtlərini nəzərdə tutan dövlət hakimiyyətinin ali orqanı tərəfindən qəbul edilən hüquq normalarının məcmusudur. Cinayət hüququ iki hissədən, ümumi və xüsusi hissələrdən ibarətdir. Ümumi hissə özündə cinayətin anlayıĢını, cinayət hüquq normalarının ümumi prinsiplərini, cinayət və cəza məsələlərini əhatə edir. Xüsusi hissə isə hansı əməllər konkret cinayətin məzmununu təĢkil etməsini, bu əməllərə görə hansı növ cəzaların təyin edilə bilməsini əhatə edir. Cinayət hüququnun predmeti dedikdə – cinayət əməli törədilməsi nəticəsində yaranan ictimai münasibətlərin nizama salınması anlaĢılmalıdır. Cinayət hüququnun metodu dedikdə – cinayət hüququna olan cinayətkarlığın müəyyən edilməsi, cəmiyyət üçün təhlükə törədən hərəkət və hərəkətsizliklərin yalnız bu hüquqa məxsus olan yollar və qaydalara qarĢısı, Ģəxsiyyət və dövlətə qarĢı törədilən hüquq pozğunluqlarının müəyyən edilib günahkar Ģəxsin məsuliyyətə alınıb cəzalandırılması kimi anlaĢılmalıdır. Əgər iki hissəsini bir-birindən təcrid edilmiĢ halda təsəvvür etmək olmaz. Azərbaycan cinayət məcəlləsi cinayət hüququna əsaslanaraq həmçinin iki sadalanan hissələrdən ibarətdir. Cinayət məcəlləsinin ümumi hissəsi ictimai təhlükəli əməllərin hamısına aid edilən ümumi normalar nəzərdə tutulur. Burada cinayətin anlayıĢı, cinayət qanunvericiliyinin məqsədləri, cinayət məsuliyyətinin əsasları, cinayət qanunun zamana və məkana görə qüvvəsi, cəzanın məqsədi, cəzanın əhəmiyyəti və məsuliyyəti istisna edən hallar əsas götürülür. Cinayəti ağırlaĢdıran və yüngülləĢdirən hallar, tərbiyə və məcburi müalicə tədbirlərinin tətbiqinə əsas verən hallar həmçinin bu hissədə öz əksini tapmıĢdır. Cinayət məcəlləsinin xüsusi hissəsindən konkret cinayətlərin məzmunu və onları iĢlətməyə görə cəzalar ayrı-ayrı maddələrdə göstərilir.
Yüklə 1,36 Mb. Dostları ilə paylaş:
|