Azərbaycan respubl kasi təhs L naz rl y azərbaycan döVLƏt qt sad un vers tet
Yüklə 3,56 Mb. Pdf görüntüsü
|
8 17.4. Elektron ticarətin strukturu ............................... 382 17.5. Elektron ticarətin bağlanılan əqdlərin (tranzak- siyaların) təbiətinə görə təsnifatı ......................
17.6. Elektron ticarətin iqtisadi faydası və məhdudiy- yətləri ................................................................
17.7. Elektron ticarətin biznes modelləri.................... 391 17.8. nternet şəbəkəsində pərakəndə ticarətin təşkili üzrə əsas metodlar ............................................
17.9. Texnoloji onlayn-ticarət prosesinin təşkili ....... 394 17.10. Alıcıların cəlb edilməsi .................................. 397 17.11. Malların dəyərinin ödənilməsinin təşkili ........ 399 XVIII fəsil. Azərbaycanın xarici ticarət fəaliyyəti.. 403 18.1. Beynəlxalq iqtisadi əlaqələrdə azad ticarət siyasətinin zəruriliyi .........................................
18.2. Azərbaycanda xarici ticarət əlaqələrinin əsas xüsusiyyətləri ....................................................
18.3. Azərbaycanda xarici ticarət əlaqələrinin genişləndirilməsi istiqamətləri...........................
9
Dərsliyin bu nəşri işıq üzü gördüyü zamandan əvvəl iqtisadi mexanizmdə, təsərrüfat fəaliyyətinin təşkilində və vahid xalq təsərrüfatı kompleksində təsərrüfatlararası münasibətlərdə önəmli dəyişikliklər baş vermişdir. Bu dəyişmələrin mərkəzində - hərtə- rəfli demokratikləşmə, müəssisənin müstəqilliyi və hüquqlarının genişləndirilməsi, təşəbbüslərin inkişaf etdirilməsi üçün yeni təsərrüfat sisteminin üstünlüklərindən istifadə edilməsi, işin son nəticələri üzrə əmək kollektivlərinin marağı və məsuliyyəti qeyd oluna bilər. Dərslik 050411 – “Kommersiya” ixtisası üzrə təhsil alan bakalavr tələbələr üçün nəzərdə tutulmuşdur. Kursun məzmunu Ali Təhsilin Dövlət Standartının tələblərinə uyğundur. Dünyada və Azərbaycanda gedən qlobal dəyişikliklər, maliyyə-iqtisadi böhran, ölkənin iqtisadi və ərzaq təhlükəsizliyi xüsusi hazırlığı olan ticarət və ya biznes sahibkarlarına ehtiyacı zəruri etmişdir. Müasir mərhələdə əsas vəzifə “Dövlət müəssisəsi (birlik- ləri) haqqında” Qanunun müddəalarına, əmək fəaliyyətinin tək- milləşdirilməsi üzrə kompleks tədbirlərin həyata keçirilməsinə, planlaşdırmanın, iqtisadi stimullaşdırmanın və digər sahələrdə idarəetmənin təkmilləşdirilməsinə müvafiq olaraq ticarət müəs- sisələrinin və təşkilatlarının fəaliyyət mexanizminin müəyyən edilməsindən ibarətdir. Təkmil iqtisadi idarəetmə üsulları əsa- sında ticarəti elmi-texniki inkişafın yeni mərhələlərinə çıxarmaq, alıcı tələbatının ödənilməsi üçün onun məsuliyyətini artırmaq, pərakəndə mal dövriyyəsini sürətləndirmək, təsərrüfat fəaliyyətini və əhaliyə ticarət xidməti səviyyəsini yüksəltmək nəzərdə tutulur. Bu vəzifələrin həyata keçirilməsi asan məsələ deyil. Bununla yanaşı qeyd etmək lazımdır ki, tədavül sferasında, o cümlədən ticarətdə islahat proqramı hələ tam olaraq öz həllini tapmamışdır. Dərsliyin hazırkı nəşrində müasir dövrdə ticarət müəssisə- ləri və təşkilatları qarşısında duran vacib problemlər və pers- pektivlər əks etdirilmişdir. 10 “Ticarət müəssisələrinin iqtisadiyyatı” kursunda qoyulan məsələlər şərh olunarkən bu sahənin xalq təsərrüfatının digər sahələri ilə əlaqəsi nəzərə alınmış, həmçinin sənaye və aqrosə- naye kompleksinin müəssisələri, nəqliyyat, maliyyə-kredit sis- temi və pul tədavülü arasında iqtisadi əlaqələr də şərh olun- muşdur. Ticarətin maliyyə sistemi ilə əlaqəsi öz təzahürünü cəmiy- yətin xalis gəlirinin bir hissəsinin dövlət büdcəsinə ayrılmasında tapır (dövriyyədən tutulan vergilər və gəlirdən çıxmalar). Bunun- la yanaşı, ticarətlə maliyyə sistemi arasında qarşılıqlı hesab- laşmaları həyata keçirmək üçün maliyyə sistemi əsasında ticarətin inkişaf etdirilməsi üzrə müxtəlif əlaqələr ortaya çıxır. Ticarət müəssisələri qısa və uzunmüddətli kreditləşmə məq- sədilə, kredit sistemi ilə əlaqələr yaradır. Bankın qısamüddətli kreditləri bu və ya digər sahənin dövriyyə vəsaitlərində önəmli yer tutur, onların bir çox hissəsi (3/4) mal ehtiyatlarının yaradıl- ması üçün istifadə edilir. Bazar münasibətləri şəraitində pəra- kəndə və topdan müəssisələrinin sahibkarlarına maddi-texniki bazasını genişləndirmək məqsədilə uzunmüddətli kreditlərin verilməsini sürətləndirmək nəzərdə tutulur. Ticarətin önəmli vəzifələrindən biri ölkənin pul dövriyyə- sinin möhkəmləndirilməsidir. Bank kassalarına daxil olan bütün pul vəsaitlərinin əsas kütləsini dövlət və qeyri-dövlət mülkiy- yətində olan ticarət şəbəkəsində həyata keçirilən satışdan alınan vəsait təşkil edir. Buna görə də, pul dövriyyəsinin davamlılığı bank təşkilatlarının kassa planının balanslaşdırılmasından xeyli dərəcədə asılıdır. Bu zaman pərakəndə mal dövriyyəsi üzrə plan- lar və onların həyata keçirilməsində ahəngdarlıq nəzərə alınır. Kommersiya ixtisası üzrə təhsil alan bakalavr tələbələr üçün öyrənilməsi vacib olan fənnlər sırasında “Ticarət müəs- sisələrinin iqtisadiyyatı” kursu əsas yer tutur. Bu fənnin mənim- sənilməsi maliyyə və kredit sistemi işçilərinə manatla nəzarəti həyata keçirməyə, ticarət müəssisələrinin təsərrüfat-maliyyə fəaliyyətini daha yaxşı təhlil etməyə, ehtiyat mənbələrindən sə- mərəli istifadə olunması məqsədilə onlara daha aktiv təsir Yüklə 3,56 Mb. Dostları ilə paylaş:
|