Azərbaycan döVLƏT İQTİsad universiteti «magistratura məRKƏZİ»
Yüklə 0,66 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- (mənbə:www.stat.gov.az) . 2.3. Azərbaycanda dövlət innovasiya siyasəti
60
yönəldilmişdir. Əsas kapitala qoyulmuş vəsaitin 78.8%-ni daxili investisiyalar, 21.2%-ni isə xarici investisiyalar təşkil etmişdir. 2012-ci ildə əsas kapitala yönəldilmiş ümumi investisiyaların 11690.5 milyon manatı (76.2%-i) qeyri-neft bölməsinin, 3648 milyon manatı (23.8%-i) isə neft bölməsinin inkişafında istifadə edilmişdir.2012-ci ilin 1 dekabr tarixinə iqtisadiyyata banklar tərəfindən kredit qoyuluşlarının həcmi keçən ilin 1 dekabr tarixinə nisbətən 22.1% artaraq 11721.3 mln. manat təşkil etmişdir (2011-ci ilin dekabr ayının 1-nə kredit qoyuluşlarının artımı 7.9% olmuşdur )(mənbə:www.stat.gov.az).
Azərbaycanın dünya iqtisadiyyatına inteqrasiyası kontekstində ölkə iqtisadiyyatının innovasiyalı və rəqabətqabiliyyətli olması problemi dünya bazarı və qloballaşma prosesi meyarlarını anlamaq və uyğunlaşdırmaq zərurətini vurğulayır.Belə ki, müasir dünya üçün beynəlxalq innovasiya şəbəkələrinin formalaşması, müxtəlif ölkə və korporasiyaların birgə elmi-texniki tədqiqat və təkmilləşdirmələri xarakterikdir. “Qlobal dünyada ən yeni texnologiyaları mənimsəyən, insanın hərtərəfli inkişafına sərmayə qoyan millətlər rəqabətə daha davamlı olacaqlar. Millətin modernləşməsi, onun rəqabət potensialının artırılması zamanın qarşısıalınmaz tələbidir. Əgər biz müasir tarixin artan tələblərinə cavab vermək, Azərbaycanın daha da çiçəklənməsinə nail olmaq istəyiriksə, bu tələblə hesablaşmalıyıq” . Məlumdur ki, ölkəmiz bir çox sahələrdə rəqabətqabiliyyətli məhsul istehsalı potensialına malikdir. Ancaq ayrı-ayrı texnoloji nailiyyətlər əsas olanı əvəz etmir: Azərbaycanda yeni iqtisadiyyat yaranır, onun əsasında yüksək rəqabətqabiliyyətli iqtisadiyyata, innovasiyalara, müdrik dövlət idarəçiliyinə, biznes, elm, hakimiyyət və cəmiyyət arasında sıx əlaqələrin formalaşdırılmasına arxalanan innovasiya inkişaf modeli durur. Əlbəttə ki, innovasiya yönümlü iqtisadi inkişaf modelində sahələrin inkişafı və sahələrarası əlaqələrin formalaşması mühüm əhəmiyyətə malikdir. Bu baxımdan ölkəmizdə texnoloji mərkəzlərin yaradılması müsbət nəticə verə bilər. Bu tip elm və təhsil strukturlarının yaradılması (məs.: Sumqayıt texnoparkı) və elmi-texniki fəaliyyətinin inkişafı kiçik innovasiya müəssisələrinin
61
təsisi və inkişafını, elmi-tədqiqat və
təcrübi-konstruktor işlərinin kommersiyalaşdırılması və sənayeyə tətbiqini təmin edir. Azərbaycanın milli maraqları bütövlükdə elmi-texniki strategiyanın mühüm tərkib hissəsi olan, yeni iqtisadi və sosial-iqtisadi reallıqlara cavab verən, istehsalın modernləşdirilməsi üçün irimiqyaslı kapital axınını təmin edən innovasiya siyasətinin formalaşması və həyata keçirilməsi üzrə qəti tədbirlər tələb edir.“Bizim fəaliyyət xəttimiz təkcə bir siyasi-iqtisadi strukturdan digərinə keçid istəyinin rəmzi olmayıb, həm də moderndən postmodernə, sənaye dünyasından postsənaye dünyasına transformasiya arzusunun təcəssümü idi. Şübhəsiz, zəruri inkişaf nöqtəsinə çatmaq üçün biz hələ çox iş görməliyik: inkişaf vektorunu təkmilləşdirmək, iqtisadiyyatı neft ixracından asılılıqdan azad etmək və biliklər iqtisadiyyatının, elm tutumlu istehsalatların, yüksək texnologiya və innovasiyalar sahəsinin yaradılmasına keçmək lazımdır”. Bundan çıxış edərək, öndə olmaq və qarşıda qoyulan məqsədlərə nail olmaq üçün yeganə üsul innovativ mexanizmlərdən istifadə etməyi öyrənmək, energetika, biotexnologiyalar, nanotexnologiyalar və istehsalın elmi əsaslarla fəaliyyət göstərən digər sektorlarına aid biliklərə əsaslanan tamamilə yeni sahələri işə salmaqdır. İnnovativ texnologiyalar əmək məhsuldarlığının və iqtisadiyyatın ayrı-ayrı sahələrinin inkişafının ən mühüm mənbəyidir. Azərbaycanın inkişaf etmiş ölkələrdən elmi-texniki geriliyini aradan qaldırmaq və onun tam tərəfdaş kimi qlobal innovasiya mühitinə daxil olması milli innovasiya sisteminin tezliklə formalaşmasından çox asılıdır. Bununla əlaqədar müvafiq inkişaf proqramının işlənilməsi bir çox problemlərin konstruktiv həllini, idarəetmə qərarlarının qəbul edilməsi üçün zəruri olan təsirli, səmərəli innovasiya sistemi nəzəriyyəsinin işlənilməsinin vacibliyini ön plana çəkir. Son illər əsaslı iqtisadi və sənaye islahatları, ardıcıl olaraq həyata kecirilən məqsədli dövlət proqramları, akkumulyasiya edilən maliyyə imkanları və geniş xarici iqtisadi əlaqələr Azərbaycanı xoş gələcək qurmaq ücün möhkəm baza ilə 62
təmin etmişdir. Bununla belə, bu gələcək uğurun əsas elementləri - yeni ideyalar yaratmaq və bu ideyaları ölkənin innovativ və uğurlu məhsulları, xidmətləri və yeni tipli şirkətləri timsalında həyata kecirmək bacarığından asılıdır. Bu, öz gücünə əmin, yeni imkanları tədqiq etmək və uğurla həyata kecirmək istəyən yeni azərbaycanlı nəslini yetişdirmək ucun Azərbaycan dovlətinin qarşıya qoyduğu məqsədin bilavasitə təsdiqidir. Milli innonasiya sisteminin formalaşması öz-özlüyündə müxtəlif istiqamətlər üzrə - zəruri qanunverici bazanın yaradılması, elmi -texniki prioritetlərin müəyyənləşməsi, elmi- tədqiqat sektorunun idarəedilməsi, elmi - tədqiqat sektorunun maddi-texniki bazasının yeniləşməsi və.s. üzrə tədbirlərin reallaşmasını tələb edir.Şübhəsiz ki, bu baxımdan vacib tədbirlərdən biri də elmi - tədqiqatın təşkilinin inzibati-təşkilati metodundan proqram - məqsədli metoduna keçididir.Belə bir keçid heç də inzibati- təşkilati metodun bütövlükdə ləğvini tələb etmir və ümumiyyətlə, bu mümkün də deyil.Yəni məsələ inzibat - təşkilati metogun ləğvində deyil. Məsələ bu iki metodun düzgün uzlaşdirilmasındadır.Bu məqamin qeydindən sonra elmi - tədqiqatın proqram - məqsədlı təşkili vəziyyətinin təhlilini həyata keçirək. Qeyd edək ki, elmi - tədqiqatın proqram - məqsədlı təşkili həm müxtəli elmi layihələrə donor təşkilatlar tərəfindən qrantlar verilməsi yolu ilə, həm konkret layihələrin birbaşa maliyyələşməsi vasitəsi ilə və.s. üsullarla gerçəkləşə bılər. Ümumiyyətlə, bu yanaşma hər hansı elmi təşkilatın deyil, elmi - tədqiqat layihəsinin maliyyələşdirilməsini nəzərdə tutur.Buna görə də özəl sektorda aparılan elmi - tədqiqat işlərinin bütövlükdə proqram - məqsədlı təşkil əsasında reallaşdığını iddia etmək olar və xarici təcrübələrin təhlilində də məsələyə belə yanaşılmışdı. Bələliklə, elmi - tədqiqat sektorunu maliyyələşdirilməsi strukturu əsasında elmi - tədqiqatın proqram - məqsədlı təşkili vəziyyətini qiymətləndirmək olar.Öncə bütövlükdəelmi - tədqiqat sferasının maliyyələşdirilməsi vəziiyətini dəyərləndirək. Cədvəl 1. Yüklə 0,66 Mb. Dostları ilə paylaş:
|