106
İIV/QİÇS
UDİ üzrə İşçi Qrupunun tövsiyəsi (2013)
-
CEDAW Komitəsinin Yekun Müşahidələri (2009 və 2015)
(2015)
33. Komitə, özünün qadınlar və sağlamlıq üzrə 24 (1999) saylı Ümumi Tövsiyəsinə uyğun olaraq, qadınların
yüksək keyfiyyətli səhiyyəyə çıxışının yaxşılaşdırılmasına, habelə aşağıda göstərilən tədbirləri həyata
keçirməyə çağırır:
(h)İİV ilə bağlı ictimai qınağın aradan qaldırılmasını təmin etmək üçün maarifləndirmə kampaniyaları
aparmaq.
İrəliləyişi
izləmək üçün
indikatorlar
Görülmüş
tədbirlərin cari statusu
Mənbə
Cavabdeh qurum
İİV/QİÇS daşıyan şəxslər, qadınlar
və hamilə qadınların sayı (CEDAW
Komitəsinin Yekun Müşahidələri
(2015), bənd 33(h))
2013-cü ildə müalicə müəssisələrində 4149 İİV ilə yaşayan şəxs qeydiyyata
alınmışdır. 2011-ci ildə Azərbaycanda 15 və daha yuxarı yaşda 1000 qadının İİV
daşıdığı qeyd edilmişdir. 2010-2011-ci illərdə 48 hamilə qadında İİV aşkar edilmişdir.
Dövlət
Statistika
Komitəsinin məlumatı
Səhiyyə
Nazirliyi
Uşağa anadan İİV ötürülməsi
hallarının sayı (CEDAW Komitəsinin
Yekun Müşahidələri (2015), bənd 33)
2010-2011-ci illərdə 48 hamilə qadında İİV aşkar edilmişdir. Həmin dövrdə anadan
yoluxmuş uşaqların sayı 32 olmuşdur. Halbuki son illərdə hamiləlik zamanı İİV doğuş vaxtı
və ya daha sonra ilə müqayisədə daha çox aşkar edilmişdir – hamiləlik zamanı İİV aşkar
edilən qadınların nisbəti 2008-ci ildə 62.1 faizdən 2011-ci ildə 81.2 faizə yüksəlmişdir. Bu
AUÖQA (anadan uşağa ötürülmənin qarşısının alınması) proqramının geniş əhatəsinin
nəticəsidir. 2011-ci ildə İİV ilə yaşayan hamilə qadınların 74.2 faizi antiretrovirus müalicə
almışdır və onların uşaqlarının 88.5 faizi doğuşdan sonra 2 ay ərzində müayinə edilmişdir.
Dövlət Statistika
Komitəsinin məlumatı
Səhiyyə Nazirliyi
107
İrəliləyişi izləmək üçün
indikatorlar
Görülmüş tədbirlərin cari statusu
Mənbə
Cavabdeh qurum
Reproduktiv yaşda olan qadınların neçə
faizi İİV/QİÇS haqqında məlumatlıdır?
(yaş, region, təhsil səviyyəsi, sərvət kvintili,
şəhər/kənd bölgüsü aparılmaqla) (CEDAW
Komitəsinin Yekun Müşahidələri (2015),
bənd 33(h))
Azərbaycanda yalnız beş qadından biri İİV/QİÇS-dən qorunma və ötürülmə yolları
haqqında hərtərəfli məlumata malikdir . 15-49 yaşlı qadınların 71 faizi, 15-19
yaşlılarınsa yalnız 50.1 faizi QİÇS haqqında eşidib (DHS 2011). Şəhərdə yaşayan
qadınların (78%) kənddə yaşayan qadınlarla müqayisədə (60.3%) QİÇS barədə
eşitmək ehtimalı daha çoxdur. Təhsil və rifah səviyyəsi yüksəlməklə əhalinin
QİÇS-lə bağlı məlumatlılığı da müntəzəm olaraq artır və regionlar üzrə də nəticələr
müxtəlifdir (DSS 2011). Qadınların 35.9 faizi İİV-in müəyyən olunması üçün harda
analiz verə biləcəyini bilir (DSS 2011).
Demoqrafiya və
Sağlamlıq Sorğuları
(2006, 2011)
Səhiyyə Nazirliyi
Reproduktiv yaşda olan qadınların neçə faizi
İİV-ə yoluxma və qarşısının alınmasına dair
hərtərəfli məlumata malikdir? (yaş, region,
təhsil səviyyəsi, sərvət kvintili, şəhər/kənd
bölgüsü aparılmaqla) (CEDAW Komitəsinin
Yekun Müşahidələri (2015), bənd 33(h))
15-49 yaşlı qadınların 71 faizi, 15-19 yaşlılarınsa yalnız 50.1 faizi QİÇS
haqqında eşidib (DHS 2011). Şəhərdə yaşayan qadınların (78%) kənddə
yaşayan qadınlarla müqayisədə (60.3%) QİÇS barədə eşitmək ehtimalı
daha çoxdur. Təhsil və rifah səviyyəsi yüksəlməklə əhalinin QİÇS-lə bağlı
məlumatlılığı da müntəzəm olaraq artır və regionlar üzrə də nəticələr
müxtəlifdir (DSS 2011). Qadınların 35.9 faizi İİV-in müəyyən olunması üçün
harda analiz verə biləcəyini bilir (DSS 2011).
Demoqrafiya və
Sağlamlıq Sorğuları
(2006, 2011)
Səhiyyə Nazirliyi
Dövlət İİV/QİÇS daşıyıcısı olan şəxslərin
üzləşdiyi qınaq və ayrıseçkiliyi aradan
qaldırmaq və İİV-dən qorunmaq üçün
ictimai məlumatlandırma kampaniyalarının
keçirilməsi
üçün
hansı
tədbirləri
görmüşdür? (CEDAW Komitəsinin Yekun
Müşahidələri (2015), bənd 33(h))
Səhiyyə Nazirliyi Bakıda və regionlarda bir sıra maarifləndirmə kampaniyaları
keçirmişdir. Səhiyyə Nazirliyinin yanında İİV-ə dair məlumat təmin edən anonim
qaynar xətt fəaliyyət göstərir. Hökumət bildirir ki, həssas qruplar arasında da
İİV-in qarşısının alınmasına dair bəzi məlumat sessiyaları keçirilmişdir.
Səhiyyə
Nazirliyinin
informasiya portalı
http://www.sehiyye.
gov.az/
Səhiyyə Nazirliyi
Dövlət İİV daşıyan şəxslərə qarşı ayrı-
seçkiliyin aradan qaldırılması üçün hansı
tədbirləri görmüşdür? (əlavə tövsiyə)
DSS 2011 İİV/QİÇS-lə əlaqədar stiqma və ayrı-seçkiliyin olduğunu
müəyyənləşdirmişdir: “Qadınların 59.2 faizi onların ailə üzvlərindən birinin İİV-ə
yoluxması halında bunu sir kimi saxlamaq istəmədiklərini bildirib, eləcə də
qadınların 44.6 faizi onların ailə üzvlərindən birində QİÇS olarsa, onun qayğısını
çəkəcəklərini bildirib. Bundan fərqli olaraq qadınların yalnız 21.8 faizi İİV
daşıyıcısı olan müəllimin öz fəaliyyətini davam etdirməsiniə icazə verilməsini
məqbul sayıb və yalnız 21.3 faiz qadın İİV daşıyıcısı olan satıcıdan ərzaq
məhsullarını ala biləcəyini bildirib.”
Demoqrafiya və
Sağlamlıq Sorğuları
(2006, 2011)
Səhiyyə
Nazirliyi, Təhsil
Nazirliyi, Ailə, Qadın və
Uşaq
Problemləri üzrə
Dövlət Komitəsi