Azərbayca respublikasinin insa a (ombudsman)
Yüklə 5,07 Kb. Pdf görüntüsü
|
95 ANA SAĞLAMLIĞI UDİ üzrə İşçi Qrupunun tövsiyəsi (2013) 109.145.Xüsusilə uşaq və analara yetərli qayğının təmin olunmasında səhiyyə müəssisələrinin və xidmətlərinin keyfiyyətinin və onlara çıxışın təşviq edilməsi üçün səyləri davam etdirmək (Bruney, Darüssalam); 109.146. Reproduktiv sağlamlığa dair milli strategiyanı həyata keçirmək üçün daha çox səy göstərmək və ananın sağlamlığına dair standartlar müəyyənləşdirmək (Bəhreyn); CEDAW Komitəsinin Yekun Müşahidələri (2009 və 2015); (2009) 33. Komitə, özünün qadınlar və sağlamlıq üzrə 24 (1999) saylı Ümumi Tövsiyəsinə uyğun olaraq, qadınların yüksək keyfiyyətli səhiyyəyə çıxışının yaxşılaşdırılmasına, habelə aşağıda göstərilən tədbirləri həyata keçirməyə çağırır: (a) Digər işlərlə bərabər, bu fenomenin yayılma dərəcəsi, onun tərifi və ölçü parametrləri barədə dəqiq məlumatların təmin edilməsi vasitəsilə, ana ölümü hallarının azaldılmasına yönəlmiş səyləri sürətləndirmək; (b) Ana və neonatal ölüm hallarının sayını azaltmaq üçün antenatal, doğuş və yeni doğulmuşlara qayğı xidmətlərinin keyfiyyətini təmin etmək; (c) Digər işlərlə bərabər, məktəblərdə yaşa uyğun cinsi təhsil vasitəsilə ailə planlaşdırılması və reproduktiv sağlamlıq üzrə tədrisi təşviq etmək; (d) Səhiyyə Nazirliyinin Əsas Dərman Siyahısına müasir kontraseptivlərin daxil edilməsi vasitəsilə əhali arasında müasir kontraseptivlərdən istifadəni təşviq etmək; (e) Təxirə salmadan Əhalinin Reproduktiv Sağlamlığı və Ailə Planlaşdırması haqqında qanununu qəbul etmək; (f) Qadınlar və uşaqlar arasında mikroelement çatışmamazlığını aradan qaldırmaq üçün Qidanın Vitaminləşdirilməsi haqqında Qanunu qəbul etmək; (g) Xüsusilə kənd yerlərində olmaqla, AUÖP (anadan uşağa ötürülmənin qarşısının alınması) proqram və xidmətlərin geniş əhatəsini təmin etmək; (h) İİV ilə bağlı ictimai qınağın aradan qaldırılmasını təmin etmək üçün maarifləndirmə kampaniyaları aparmaq. (2015) 13. Komitə dövlət tərəfinə tövsiyə edir: (c) Məcburi köçkün qadın və qızların adekvat səhiyyə xidmətləri, təhsil imkanlarına çıxışının, eləcə də hərəkət azadlığının təmin olunmasını reallaşdırmaq 37. Komitə kənd qadınlarının icma səviyyəsində qərarların qəbul edilməsi proseslərində, o cümlədən torpaq, əlaqədar resurslar, eləcədə sosial, səhiyyə və digər əsas xidmətlərə, iqtisadi imkanlara, yeni texnologiyalara adekvat çıxışının olmasını və həmçinin onlara siyasi və ictimai həyatda bərabər iştirak imkanını təmin etməyi Dövlətə tövsiyə edir. O, həmçinin kənd yerlərində uşaq müəssisələrinin, habelə məişət zorakılığı qurbanları üçün sığınacaqların mövcudluğunu təmin etməyi tövsiyə edir. 96 İrəliləyişi izləmək üçün indikatorlar Görülmüş tədbirlərin cari statusu Mənbə Cavabdeh qurum Ana ölümü əmsalı (yaş, şəhər/kənd, təhsil və rifah kvintilinə görə bölgü əsasında, ana ölümünün səbəbinə görə bölgü əsasında) (CEDAW Komitəsinin Yekun Müşahidələri (2009), bənd 34; CEDAW Komitəsinin Yekun Müşahidələri (2015), bənd 33(a)); Beynəlxalq hesablamalara əsasən Azərbaycanda AÖN 1995-ci ildə müşahidə olunan hər 100 000 diri doğuşda 37-dən 26-ya (2013) düşərək xeyli azalmışdır. Lakin bu göstərici, inkişaf etmiş ölkələrdə bu olan müvafiq göstərici (16) ilə müqayisə edildikdə, bu nisbətin hələ də yüksək olduğu aydın görünür. Rəsmi statistika əsasən isə ana ölümü nisbəti 2003 və 2013-cü illərdə hər 100 000 diridoğuş üçün 18.5-dən 14.5-ə düşmüşdür. Bu fərqli göstəricilər müxtəlif tərif və qeyri-dəqiq hesabatlardan irəli gəlir. Heç də bütün daxili qurumlar İCD-10 tərifindən istifadə etmir, bəzi qurumlar hələ də ana ölümünü hamiləliyin 13-cü həftəsindən doğuşdan sonrakı 14-cü günə qədər müəyyən edən İCD tərifindən istifadə edir. Dövlət Statistika Komitəsinin məlumat bazası http://www.stat.gov.az/source/ demoqraphy/ Səhiyyə Nazirliyi Hamiləlik zamanı ən azı 4 dəfə antenatal müayinədən keçmiş qadınların faizi ((yaş, şəhər/kənd qeydiyyatı, təhsil və rifah kvintilinə görə bölgü əsasında) (CEDAW Komitəsinin Yekun Müşahidələri, bənd 34, UDİ üzrə İşçi Qrupunun tövsiyəsi, bənd 109.146); Antenatal xidmət xeyli təkmilləşdirilmiş olsa da hələ də aşağı səviyyədədir: 2011-ci ildə qadınların 66.1 faizi ÜST tərəfindən tövsiyə olunduğu kimi hamiləlik zamanı ən azı dörd dəfə müayinədən keçmişdir. Bu rəqəm müvafiq olaraq şəhər üç ün 77.2 faiz, kənd üçün isə 48.3 faiz təşkil etmişdir. Demoqrafiya və Sağlamlıq Sorğuları (2006, 2011) Səhiyyə Nazirliyi 97 İrəliləyişi izləmək üçün indikatorlar Görülmüş tədbirlərin cari statusu Mənbə Cavabdeh qurum Dövlət ana ölümünün yüksək əmsalına səbəb olan amillərə yönəlmiş konkret siyasi tədbirlər həyata keçirirmi? (CEDAW Komitəsinin Yekun Müşahidələri, bənd 34, UDİ üzrə İşçi Qrupunun tövsiyəsi, bənd 109.146); Ana sağlamlığına dair məsələlər Ana və uşaqların sağlamlığının qorunması üzrə Tədbirlər Proqramının təsdiq olunması haqqında Nazirlər Kabinetinin Qərarı (15 sentyabr 2006) ilə və 2008-2015-ci illər üçün Reproduktiv Sağlamlıq üzrə Milli Strategiya ilə tənzimlənir. Ananın sağlamlığına və ya ana ölümünün azaldılmasına dair ayrıca xüsusi strategiya yoxdur. Ancaq hamiləlik, uğaq doğumu və doğuşdan sonrakı dövrdə ana sağlamlığını qorumaq üçün tədbirləri əhatə edən Ana və uşağın sağlamlığının yaxşılaşdırılmasına dair yeni Dövlət Proqramı (2014-2020) Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2014-cü il 13 iyun tarixli Sərəncamı ilə təsdiq edilmişdir. Dövlət Proqramının əsas məqsədləri içərisində aşağıdakılar göstərilir: ana və uşaqların sağlamlığının qorunması sahəsində tibbi xidmətlərin keyfiyyətinin yüksəldilməsi və kadr hazırlığının gücləndirilməsi;. regionallaşdırma prinsipi əsasında perinatal yardım islahatlarının davam etdirilməsi; doğuşa yardım tibb müəssisələrinin maddi-texniki bazasının gücləndirilməsi; uşaqlara, o cümlədən yenidoğulmuşlara, körpələrə göstərilən tibbi xidmətin keyfiyyət və səmərəliliyinin yaxşılaşdırılması; respublikada diridoğulmanın beynəlxalq meyarlarının tətbiq edilməsi; əhali, xüsusilə antenatal dövrdə olan qadınlar və gənc ailələr arasında reproduktiv sağlamlıq və ailə planlaşdırılması haqqında səhiyyə maarifi işinin daha geniş surətdə aparılması və qadınların sağlamlığının mühafizəsi sahəsində tibbi xidmətin keyfiyyət və səmərəliliyinin yüksəldilməsi. Ana ölümünün azaldılması ilə bağlı görülən əsas tədbirlər içərisində 22 doğum evinin tikilməsi və qadınların reproduktiv sağlamlığı üzrə məsləhət xidmətləri göstərən 152 qadın məsləhətxanasının yaradılmasını qeyd etmək olar. Ana və uşaqların sağlamlığının qorunması üzrə Tədbirlər Proqramı Nazirlər Kabinetinin 15 sentyabr 2006-cı il tarixli, 211 No-li Qərarı ilə təsdiq olunmuşdur ÜST, Azərbaycan: Analıq və Perinatal Sağlamlıq Profili (yenilənmiş). http:// www.who.int/maternal_child_ adolescent/epidemiology/profiles/ maternal/aze.pdf Səhiyyə Nazirliyi Dövlət hamilə qadınların ən azı 4 antenatal müayinədən keçməsini (CEDAW Komitəsinin Yekun Müşahidələri, bənd 34) və əlavə dəmir almasını (əlavə tövsiyə) təmin edən strategiya qəbul etmiş və onu həyata keçirirmi? (CEDAW Komitəsinin Yekun Müşahidələri, bənd 34); Səhiyyə Nazirliyinin klinik protokoluna əsasən hamiləliyi normal davam edən qadın 7 antenatal müayinədən keçməlidir. Qadınalrın böyük əksəriyyəti ÜST-nin tövsiyəsinə uyğun olaraq 4 antenatal müayinədən keçir. Qadınların çoxu hamiləliyi boyu əlavə olaraq dəmir qəbul etmir. Qadın və uşaqların mikroelement çatışmazlığını aradan qaldırmaq üçün Qidanın vitaminləşdirilməsi haqqında Qanun qəbul edilməmişdir. Hamilə qadınlar üçün antenatal qayğıya dair Klinik Protokol Səhiyyə Nazirliyi Milli Məclis Dövlət analara göstərilən qayğının təmin olunması üçün müvafiq proqramlar və digər tədbirlər qəbul etmiş və həyata keçirmişdirmi? (CEDAW Komitəsinin Yekun Müşahidələri (2009), bənd 34, UDİ üzrə İşçi Qrupunun tövsiyəsi, bənd 109.146) Hamiləlik, uşaq doğumu və doğuşdan sonrakı dövrdə ana sağlamlığını qorumaq üçün tədbirləri əhatə edən Ana və uşağın sağlamlığının yaxşılaşdırılmasına dair yeni Dövlət Proqramı (2014-2020) Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2014-cü il 13 iyun tarixli Sərəncamı ilə təsdiq edilmişdir. Ana və uşaqların sağlamlığının qorunmasına dair Dövlət Proqramı (2006-2010) Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 15 sentyabr 2006-cı il tarixli qərarı ilə təsdiq olunmuşdur. Səhiyyə Nazirliyi, Nazirlər Kabineti Yüklə 5,07 Kb. Dostları ilə paylaş:
|