2-mavzu: qadimgi dunyo axloqshunosligi. O’rta asr mutafakkirlarining axloqiy qarashlari

Eng yangi davr
axloqshunosligidagi asosiy 
yo’nalishlar.

XX asrning nufuzli g’oyaviy oqimlaridan 
biri avstriyalik tabib va psixiatr 
Zigmund 
Freyd
-Zigmund Shlomo (1856-1939) nomi 
bilan bevosita bog’liqdir. U ruhiy asab 
kasalligini davolashning umumiy 
nazariyasi va uslubini, uning nazariy 
asosini ishlab chiqdi. Freydezmning 
nazariy asosini psixoanaliz tashkil qiladi.

---


Erix Fromm
(1900-
1980) asosiy e‘tiborini, diqqatini inson 
qalbining axloqiy talabalariga munosabatini ochishga, 
totalitarchilik, insonparvarlik, tiriksevarchilik (biofillik) va 
uliksevarlik (nekrofillik) haqidagi muloxazalarga qaratdi. 
Uning «Sevish san‘ati» (1856), «Inoyat qalbi. Uning 
ezgulik va yovuzlik qobiliyati» (1964) kabi asarlarida 
axloqiy muammolarga keng o’rin berilgan. Uning fikricha, 
yovuzlik insoniy hodisa. U insoniylik holatidan ortga 
kaytish, insonga xos, aql, muhabbat, erk xusumatlarini yo’l 
qilishga bo’lgan intilish. Ayni paytda, u fojeiy holatdir. Inson 
ezgulik va yovuzlikka moyil. 

---


Karl Yaspersdir
(1883-
1936). U o’z asarlarida, xususan, «Zamonning 
ma‘naviy holati» (1932), «Falsafiy e‘tiqod» (1948) degan kitoblarda 
inson mavjudligining XX asrda qanday tushunish masalasiga to’xtaladi 
va bu mavjudlikning axloqiy jihatlarini tahlil etadi. 

Karl Yaspers
qarashlarida an‘anaviy ma‘naviy merosni egallash inson 
axloqiy darajasini belgilovchi omil sifatida namoyon bo’ladi. 

Jon Pol Sartr
(1905-1980) Frantsiyaning ekzistentsiachilik