Celal BAYRAK, Sevim BEZEN, Işıl AYKUTLU
22
öğretim yöntem, teknik ve stratejiler nelerdir? Açıklayınız.” sorusu araştırmaya katılan
öğretmenlere beşinci sırada yöneltilmiştir. Fizik öğretmenlerinin tümü derslerinde en çok
yöntem, teknik ve stratejilerden anlatma yöntemini kullandıklarını belirtmelerinin yanı sıra,
dokuz (%45)’unun da soru-cevap tekniği ve problem çözme yöntemini kullandıklarını
söylemişlerdir (Tablo 2).
Tablo 2: Fizik öğretmenlerinin derslerinde en çok kullandıkları yöntem, teknik ve
stratejiler
Öğretmen Yanıtları
Öğretmen
Sayısı
(f)
Öğretmen
Yüzdesi
%
Anlatma Yöntemi
20
100
Soru-Cevap Tekniği
9
45
Problem Çözme Yöntemi
9
45
Gösterip Yaptırma Yöntemi
4
20
Gösteri Tekniği
4
20
Öğretmenler derslerinde en çok kullandıkları yöntem, teknik ve stratejiler ile ilgili
düşüncelerini yarı-yapılandırılmış görüşmelerde aşağıdaki şekilde belirtmişlerdir:
Ö9: “Öğretim yılı içerisinde bizlere verilen öğretim programını tamamlayabilmem için anlatım
yöntemini tercih etmek zorunda kalıyorum. Fırsat buldukça da soru-cevap tekniği ve problem
çözme yöntemini kullanabiliyorum, fakat laboratuvara ve diğer etkinliklere ayıracak zamanım
kalmıyor.”
Ö6: “Öğrenciler dersi üniversite sınavına yönelik işlememi istediğinden dolayı, başlangıçta konuyu
anlatıyorum ve daha sonra konu ile ilgili soru çözümüne geçiyorum.”
11. sınıf öğretmenlerinin, derslerinde en çok kullandıkları yöntem, teknik ve stratejileri
öğretim programını öğretim yılı içerisinde tamamlayabilmek ve öğrencileri üniversite sınav
sistemine uygun hazırlayabilmek için seçtikleri ve bu sırada da en çok anlatma yöntemi, soru-
cevap tekniği ve problem çözme yöntemi ile sınırlı kaldıkları yapılan görüşmelerde ortaya
çıkmıştır.
Özellikle kavramsal olarak öğrenilmesi veya öğretiminde zorluk çekilen konularda,
araştırmaya katılan fizik öğretmenlerinin beş (%25)’i problem çözme yöntemini, beş (%25)’i
bireysel çalışma yöntemini ve dört (%20)’ü de benzetim tekniğini kullandıklarını ifade
etmişlerdir (Tablo 3).
Tablo 3: Kavramsal olarak öğrenilmesi veya öğretiminde zorluk çekilen konularda
kullanılan öğretim yöntem, teknik ve stratejiler
Öğretmen Yanıtları
Öğretmen Sayısı
(f)
Öğretmen Yüzdesi
%
Problem Çözme
Yöntemi
5
25
Bireysel Çalışma
Yöntemi
5
25
Benzetim Tekniği
4
20
Gösterip Yaptırma
Yöntemi
3
15
Gösteri Tekniği
3
15
11. Sınıf Fizik Öğretim Programında Yer Alan Konuların Öğretiminde Karşılaşılan Sorunlara ve Yeni Öğretim
Programına Yönelik Öğretmen Görüşleri
23
Öğretmenlerle yapılan görüşmelerde, öğretmenler kavramsal olarak öğrenilmesi veya
öğretiminde zorluk çekilen konularda kullandıkları yöntem, teknik ve stratejileri neden tercih
ettiklerini aşağıdaki şekilde ifade etmişlerdir:
Ö13: “Öğrencilerin zorlanacakları konuları önceki tecrübelerimden bildiğimden, o konuya
geldiğimizde konu anlatımından sonra diğer konulara göre daha fazla evde yapmaları için
ödev veriyorum ya da gruplara ayırıp ders saati dışında tamamlayabilecekleri proje ödevleri
veriyorum. Bu sayede hem ders saatimde aksama olmuyor hem de öğrenciler konuyu daha
iyi anlıyorlar.”
Ö17: “Öğrencilerin özellikle soyut kavramların bulunduğu konularda zorluk çektiklerini
düşünüyorum ve buna yönelik o konularda benzetim tekniğinden, gösterip yaptırma
yönteminden ve gösteri tekniğinden yararlanıyorum.”
Öğretmenlerin, derslerinde kullanacakları yöntem, teknik ve stratejileri belirlerken daha
çok önceki deneyimlerinden yararlandıkları ve özellikle soyut kavramların bulunduğu konularda
farklı yöntem, teknik ve stratejileri kullandıkları belirlenmiştir.
Araştırmaya katılan fizik öğretmenlerine altıncı soru olarak “Kavramsal olarak zorluk
çekilen konunun/konuların öğretimini, öğretim programına uygun olarak tamamlayabildiğinizi
düşünüyor musunuz? Açıklayınız.” sorusu sorulmuştur. Öğretmenlerin tümü konuların
öğretimini zaman yetersizliğinden dolayı tamamlayamadıklarını belirtmişlerdir. Öğretmenler
zaman yetersizliği sorununu destekleyici şu açıklamalarda da bulunmuşlardır:
Ö5: “Konuların öğretimi için ders saatleri yeterli değil ve bu sebepten dolayı konuların
öğretimini öğretim programına uygun tamamlayamıyorum.”
Ö19: “Konuları sadece teorik olarak anlatıp geçsem konuların öğretimini tamamlayabileceğimi
düşünüyorum, fakat ben uygulamalarla destekleyerek kalıcı bir öğrenme sağlamak
istediğimden konuların öğretimini öğretim programına uygun tamamlayamıyorum.”
Ö16: “Özellikle soyut kavramların ağırlıklı olduğu konularda öğrencilere sadece teorik anlatım
yapmak yerine uygulamalara da yer verilmesi gerektiğini düşündüğümden, öğretim programına
uygun olarak konuların öğretimini tamamlayamıyorum. Ders saati çok yetersiz.”
Öğretmenler yapılan görüşmelerde, öğretmenler kavramsal olarak zorluk çekilen
konuların yanı sıra diğer konularda da benzer şekilde zaman yetersizliğinden dolayı konuların
öğretimini haftalık ders saatinin az olmasından dolayı tamamlayamadıklarını ve uygulama
gerektiren konuların öğretimi için de yeterli zamanlarının kalmadığını ifade etmişlerdir. Bu
nedenle özellikle kavramsal olarak öğrenciler tarafından zorluk çekilen konuların öğretiminde
farklı bir uygulama yapamadıkları yanıtlar ile belirlenmiştir. Soyut kavramların ağırlıklı olarak
yer aldığı fizik derslerinde, anlamlı öğrenmenin gerçekleştirilebilmesi için uygulamalara gerekli
önemin verilmesi gerektiğine inanılmaktadır.
Fizik öğretmenlerine yedinci soruda “Kavramsal olarak öğrenilmesinde veya öğretiminde
zorluk çekilen konunun/konuların başka disiplinlerle ilişkisi var mıdır? Açıklayınız.” sorusu
yöneltilmiştir. Fizik öğretmenlerinin sekiz (%40)’i kavramsal olarak öğrenilmesinde veya
öğretiminde zorluk çekilen fizik konularının kimya ile bağlantılı olduğunu belirtirken; 12
(%60)’si de matematik ve geometri ile bağlantılı olduğunu belirtmişlerdir. Öğretmenler,
matematik, geometri ve kimya derslerinde başarılı olan öğrencilerin başarılarının fizik dersini
olumlu ve başarısızlıklarının da fizik dersini olumsuz etkilediğini vurgulamışlardır.
Öğretmenlerin ifadeleri aşağıda yer almaktadır:
Ö19: “Fizik dersi matematik ve geometri ile doğrudan ilişkili olduğundan ve kavramsal olarak
zorluk çekilen konular matematiksel işlem gerektiğinden, matematiksel işlem bilgisi yeterli olan
öğrenciler fizik dersinde başarılı olurken diğerleri başarısız olmaktadır.”