Vii. Uluslararasi

VII. ULUSLARARASI TÜRK SANATI, TARİHİ ve FOLKLORU KONGRESİ/SANAT ETKİNLİKLERİ

387 

REFLECTION OF TURKISH ART PATTERNS TO OTHER COUNTRIES 

ART AND TO THE MOTIFS OF NORTH AMERICAN INDIANS WITH 

SHAMAN ORIGINS 

 Fatma Nurcan SERT



 

Our handicrafts reflect an important crass-section of Turkey’s unıque culturel 

handicrafts  from  the  present  to  the  future  by  making  them  known  and  liked  in  our 

own  society, by entering into an effort of continuing their production, by using them 

and then making them known to others. 

  

The Turkish handicrafts are the most beautiful examples of our cultur.They 

have  a  distinguished  place  among  those  in  the  world  due  to  the fact that  they can 

characterize Turkish folklore. 

They date back to antiquity and have diversity and artistic value. 

  

The  unique  historical  fabric  of  Anatolia,an  area  that  has  a  deep-rooted 

traditional structure and an extraordinary cultural variety, has led to the development 

of a distinctive vocabulary for all kinds of art practiced in the region. 



 Yrd. Doç. Dr., N. Erbakan Üni., Konya. 

---

VII. ULUSLARARASI TÜRK SANATI, TARİHİ ve FOLKLORU KONGRESİ/SANAT ETKİNLİKLERİ

---

VII. ULUSLARARASI TÜRK SANATI, TARİHİ ve FOLKLORU KONGRESİ/SANAT ETKİNLİKLERİ

389 

GÜLAĞAÇ HALI DOKUMA ATÖLYESİNDEN İZLENİMLER 

(IMPRESSIONS FROM THE GULAGAC CARPET WEAVING WORKSHOP) 

Filiz Nurhan ÖLMEZ



 

ABSTRACT 

About  a  hundred  registered  weavers  are  working  in  the  Gulağaç  carpet 

workshop.  Pricing  are  made  through  m

2

  of  the  carpet  and  price  paid  to  each 

weaver is 120 TL for per m

2

. Used tools are as follows: yarns are wool warp, weft 

and loop, used loom type is winding metal loom. Used comb in weaving is metal, 

closely and short teeth Hereke comb. While carper knife is used, carpet scissor is 

not used. Carpet designs prepared in accordance with customer requirements and 

used for weaving. Warping apparatus is a metal and the length of the warp of the 

carpet can be adjusted according to the  size of the requested carpet. As different 

from the known carpet  weaving techniques during the weaving four rows  weft are 

being  taken  with  weft  yarns.  Carpets  of  uncut  loops  woven  with  Turkish  knot 

treated subsequently in accordance with the desired height in pile cutting machine. 

After the rug is removed from the Loom, cleaning by dry sweep, knitting the fringes, 

cutting  the  pile  applied  to  the  operations  of  the  segment.  There  has  been  the 

interior unit of the workshop established in an area of 250 m2 and a yarn store, the 

kitchen  and  the  mosque.  There  is  no  marketing  problem,  because  carpets  to  be 

exported  abroad  based  on  ordering.  Hand-woven  carpet  production  in  the 

workshop is natural and high quality in terms of the raw materials. It is noteworthy 

that  the  designed  carpets  have  no  concern for localness  in  terms  of  patterns  and 

colors. So very simple and not carrying the traces of the art of Turkish carpets are 

manufactured.  In  this  aspect  produced  carpets  have  the  appearance  of  a 

commercial product rather than the artistic. 

AKSARAY GÜLAĞAÇ HALI DOKUMA ATÖLYESİ 

2016  yılı  Kasım  ayı  içerisinde  Atölye  Organizayonu  ve  Yönetimi  dersi 

kapsamında  Aksaray  İli  Gülağaç  kasabasında  etkinliğini  sürdüren  halı  dokuma 

atölyesine gözlem gezisi düzenlenmiştir. Teknik gezi esnasında edinilen bilgiler ve 

çekilen görseller bu çalışmanın gereçlerini

 oluşturmuştur.     

Gülağaç  kasabası,  İç  Anadolu  bölgesinin  orta  kesiminde  Kızılırmak'ın  güneyinde 

bulunan plato üzerinde bulunmaktadır. 1.175 m rakımlı yörenin kuzey ve batısında 

Aksaray,  doğusunda  Nevşehir  iline  bağlı  Derinkuyu  ve  kuzey  doğusunda  Acıgöl 

ilçeleri ve güneyinde Aksaray'a bağlı Güzelyurt ilçeleri ile komşudur.  

Gülağaç  halı  atölyesi;  Ahiler  Kalkınma  Ajansı  tarafından  hazırlanan 

Duyguların  İlmeklerle  Örülmesi  projesiyle  kurulmuş  olup  T.C.  Gülağaç 

Kaymakamlığı  Sosyal  Yardımlaşma  ve  Dayanışma  Vakfı  tarafından  tahsis  edilen 

bir  binada  faaliyetini  sürdürmektedir.  Proje  Koordinatörü  Lokman  ABUR’dur 

(Fotoğraf 1, 2).   

Gülağaç  halı  atölyesinde  yüze  yakın  kayıtlı  dokuyucu  çalışmaktadır. 

Atölyede  25-30  kişi  aynı  anda  dokuma  yapabilmektedir.  Dokuyucular  boş 



 Prof. Dr., Ahi Evran Üniversitesi Neşet Ertaş Güzel Sanatlar Fakültesi Geleneksel Türk El 

Sanatları Bölümü Bağbaşı Yerleşkesi KIRŞEHİR. 

---

 

VII. ULUSLARARASI TÜRK SANATI, TARİHİ ve FOLKLORU KONGRESİ/SANAT ETKİNLİKLERİ 

390 

 

zamanlarını  geçirmek  ve  evlerine  maddi  katkı  sağlamak  amacıyla  dokumacılıkla 

uğraşmaktadırlar. Çalışma saatleri sabah 8.00’de başlamakta, akşam çıkış saatleri 

işi  bitirme  durumlarına  göre  değişmektedir.  Ücretlendirme  halının  m

2

’si  üzerinden 

yapılmakta  olup  dokunan  bir  m

2

  halı için  her  dokuyucuya  ödenen  ücret,  2016  yılı 

itibarıyla 120 TL’dir (Fotoğraf 3).   

Kullanılan araç gereçler incelendiğinde; atkı, çözgü ve ilme iplikleri yündür 

(Fotoğraf  4).  Dokumada  kullanılan  ilme  ipliği,  ham  yünden  saf  yani  başka  liflerle 

karışım  olmadan  üretilmekte  (Fotoğraf  5),  Sultanhanı Kasabasında  bulunan  doğal 

boya  atölyesinde  bitkisel  boyalarla  boyanarak  dokuma  atölyesine  getirilmektedir. 

Dokumada  kullanılan  tezgâh  tipi  metal,  sarma  tezgâhlardır  (Fotoğraf  6).  Ancak 

ahşap germe tezgahlar da bulunmaktadır (Fotoğraf 7). Atölyede 9 adet taban halısı 

tezgâhı  bulunmaktadır.  En  büyük  tezgâhın  boyutları  5.67x1.96  m,  en  küçük 

tezgâhın  boyutları  3.15x1.95  m’dir.  Dokumada  metal,  sık  ve  kısa  dişli  Hereke 

kirkitleri  kullanılmaktadır.  Halı  bıçağı  kullanılırken  halı  makası  kullanılmamaktadır. 

Bilinen halı bıçağı yerine maket bıçağı kullanıldığı gözlenmiştir (Fotoğraf 8).  

Halı 

desenleri 

müşterinin 

istekleri 

doğrultusunda 

hazırlanıp 

dokumaya 

verilmektedir. Desenler iki ya da üç renkli, geometrik ve sade desenlerdir (Fotoğraf 

9). Çözgü çözme aparatı metal olup, halının çözgü uzunluğu istenen halı boyutuna 

göre ayarlanabilmektedir (Fotoğraf 10).  

Bilinen halı dokuma tekniğinden farklı olarak dokumada atkı iplikleriyle dört 

sıra  atkı  atılmaktadır  (Fotoğraf  11).  Düz  atkıya  kuru  atkı,  boncuklu  atkıya ise  sulu 

atkı denilmektedir. Halılar Türk düğümü ile dokunmaktadır (Fotoğraf 12). Genellikle 

hav kesilmeden dokunan halılar (Fotoğraf 13), sonradan hav kesme tezgâhlarında 

istenen  hav  boyuna  göre  işleme tabi  tutulmaktadır.  Halılar  tezgâhtan  çıkarıldıktan 

sonra  kürü  süpürme  ile  temizleme,  saçak  örme,  hav  kesimi  işlemleri 

uygulanmaktadır.  Düğüm  sayısı  ortalama  32x45,  35x35  olan  orta  kalitede  halılar 

üretilmektedir.  

250  m

2

’lik  bir  alanda  kurulan  atölyenin  iç  mekânında  dokuma  birimi 

(Fotoğraf  14)  yanında  iplik  deposu  (Fotoğraf  15),  mutfak  (Fotoğraf  16)  ve  mescit 

(Fotoğraf  17)  bulunmaktadır.  Doğal ve  yapay  ışıklandırma ile  doğal  havalandırma 

(Fotoğraf  18)  olanağına  sahip  bir  atölye  düzeni  gözlenmiştir.  Isınma  kaloriferle 

sağlanmakta,  yer  döşemesi  parke  ve  ıslak  zemin  beton  olup  tavan  köpük 

kaplamadır  (Fotoğraf  19).  Tavanın  köpük  kaplama  olması  ses  izolasyonu 

açısından  önemlidir.  Her  tezgâhın  önünde  halının  dokuma  yüksekliğinde  olan 

oturaklar yer almaktadır (Fotoğraf 20).   

Dokunan  halılar  sipariş  alınarak  genellikle  yurtdışına  ihraç  edilmek  üzere 

dokunduğundan  pazarlama  sorunu  yaşanmamaktadır. 

Atölyede  el  dokuması  halı 

üretimi  hammadde  yönünden  doğal  ve  kalitelidir.  Desen  ve  renkler  yönünden 

halılarda  yöresellik  kaygısı  olmadığı  dikkati  çekmektedir.  Yani  oldukça  sade  ve 

Türk  halı  sanatının  izlerini  taşımayan  halılar  üretilmektedir.  Bu  yönüyle  üretilen 

halılar sanatsal olmaktan çok ticari bir ürün görünümündedir. Bunun yanında atölye 

yöre  kadınlarına  iş  olanağı  ve  ek  gelir  sağlaması  açısından  incelenmeye  değer 

bulunmuştur.    

Gözlem  gezisine  katılanlar:  Asuman  AYRIKSA,  Bülent  KÖYLÜ,  Ceren  DEMİR, 

Halil  KARAÇOBAN,  Koray  MARAL,  Nilüfer  TOK,  Nurullah  ERDEM,  Şerife 

KAPLANOĞLU 

  

 

---