VII. ULUSLARARASI TÜRK SANATI, TARİHİ ve FOLKLORU KONGRESİ/SANAT ETKİNLİKLERİ
378
Mehmet KOÇKEÇECİ (18), Lise Mezunu, Sille Köyü.
Dağıstan YILMAZ (70), Ortaokul Mezunu, MKE den işçi emeklisi ve çömlek
ustası, Ahılı Köyü.
İbrahim GÜVENÇ (71), İlkokul Mezunu, Ahılı Belediyesi işçi emeklisi ve çömlek
ustası, Ahılı Köyü.
İbrahim GÜVENÇ (34), Ortaokul Mezunu, Arıcı ve Çömlek ustası, Ahılı Köyü.
VII. ULUSLARARASI TÜRK SANATI, TARİHİ ve FOLKLORU KONGRESİ/SANAT ETKİNLİKLERİ
379
TÜRKİYE'DE ÖRME TASARIMI EĞİTİMİ
KNITTING DESING EDUCATION IN TURKEY ABSTRACT
Esra YARAR ABANOZ
M. Biret TAVMAN
ABSTRACT
Development of knitting sector in Turkey started with mechanical machines
in 70’s. Electronic knitting with computer equipped machines was seen in 80’s. A
study that was conducted in 2010 revealed that $7.7 billion revenue was obtained
with knitting. Knitting industry produces for outdoor wear, indoor wear, home
textile, technic and medical textile and automotive textile areas. Knitting industry in
Turkey lacks in design education although it generally has a very good position. It
is believed that knitting is not sufficiently dealt with in technic schools, and knitting
design courses in textile design departments in art and design faculties are very
insufficient and even there are not the related study fields in some of art and
design schools.
In this study, design faculties in public and foundation universities in Turkey
and knitting design education in textile departments in the related faculties was
analyzed. Knitting design education, undergraduate and graduate level courses,
universities’ technic structures, student researches and course delivery methods in
the related departments of the universities were presented as analyzed.
As analyzing knitting design education in Turkey, the contributions of
developments in knitting education machine technology and developments in
computer and software technologies to design making were researched in this
study. School based research was conducted to determine whether school
structures were convenient for education, by providing examples to the works,
which were created with machine technic, and researching the technological
development level. Additionally, as analyzing the modern knitting art and design in
our country, information about current conditions was presented. It is believed that
this research will be beneficial for textile sector and other institutions in Turkey
which deliver knitting design courses, and especially instructors in design faculties
who deliver design courses.
GİRİŞ
Günümüz ekonomilerinin temel sorunu, hızla değişen ortamda rekabet
edebilmek ve bu değişime uyum sağlayabilmektir. Dünya her geçen gün daha da
küçülmekte, ülke sınırları ortadan kalkmaktadır. Türkiye'nin bu çerçevede rekabet
edebilmesi için 25 yaşın altındaki yaklaşık 35 milyon gence istihdam
sağlayabilmesinde mesleki ve teknik öğretimin büyük önemi vardır.
Gelişen teknoloji ve bilimin hızlı bir değişim içerisinde olduğu küreselleşen
dünyada, gelişime hızla ayak uyduran ülkemizde, teknik eğitim vazgeçilmez bir
olanaktır. Bu teknik eğitimde, meslek yüksekokulları, yükseköğretim kapsamında
önemli yer ve göreve sahip birimler olmasının yanında, niteliği yüksek ve sektörün
Öğr. Gör., Ege Üniversitesi Emel Akın Meslek Yüksekokulu, İzmir.
Prof., Marmara Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fakültesi, Tekstil Bölümü, İstanbul.
VII. ULUSLARARASI TÜRK SANATI, TARİHİ ve FOLKLORU KONGRESİ/SANAT ETKİNLİKLERİ
380
gereksinimlerini karşılayacak elemanlar yetiştirmekle yükümlendirilmiş bir misyona
sahiptirler.
1. Türkiye’de Örme
Ülkemizde örme, 70’li yıllarda mekanik makinelerle başlayarak örme,
80’lerde yarı otomatik örme makinelerinin sanayiye katılmasıyla endüstriyel olarak
hızlı gelişim göstermiştir. 2000’li yıllar ise; bilgisayarlı elektronik örme makinelerinin
gelişi ile türk örme sektörünün gelişimi hızlanmıştır. Türkiye Örme Konfeksiyon
ihracatında yaklaşık 9 milyar ABD doları ile Dünya'da 5. sırada yer almaktadır.
Türkiye'de örme konfeksiyon pazar büyüklüğü 2015 yılı itibariyle 9.7 milyar
dolardır. Ayrıca pazar hacmi son 5 yılda %4,7 artış göstermiştir. Türkiye örme
pazar büyüklüğü ile Türkiye Gayri Safi Yurtiçi Hasıla oranı 2011 yılında %1.22'den
2015 yılında %1,36'ya yükselmiştir (İAR, 2016:12)
Resim 1 :Ürün Grupları Bazında 2016 Tekstil ve Hammaddeleri İhracatı
(İTKİB,2016: 6)
Örme hazır giyim ithalatında ise Türkiye 2015 yılında 860 milyon ABD
doları ile 36. sırada yer almaktadır. İhracat getirisi verilerine göre örme kumaş
üretimi birinci sıradadır. Yerli konfeksiyon sektörünün gelişip büyümesine paralel
olarak örme kumaş sektörü de bugün dünyanın en büyük hazır giyim
üreticilerinden biri olan Türkiye’nin iç ve dış piyasadaki taleplerini karşılamaktadır.
Ülkemizde odalar ve borsalar birliğine kayıtlı olan örme firması sayısı
1200’dür. Bu firmaların büyük kısmı İstanbul’da işlev göstermektedir. (Sektör R,
2011:2-3).Örme kumaşlar dış giyim, iç giyim, ev tekstili, teknik tekstiller gibi
alanlarda kullanılmak üzere üretilmektedirler.
2016 yılı mayıs verilerine göre örme kumaş ihracatı %5 oranında
yükselişle yaklaşık 633 milyon dolar değerinde gerçekleşmiştir. Mayıs ayında ise
örme kumaş ihracatının %6,1 oranında artışla yaklaşık 134 milyon dolar değerinde
gerçekleştiği görülmektedir(İPR 2016:6).
Örme Kumaş İhracatı
Birim1,000
2015
Mayıs
2016
Mayıs
Değişi
m
2015
Ocak-
Mayıs
2016Oca
k-Mayıs
Örme
Kumaşta
Pay
Değişi
m
Diğer Örme Kumaş
66.132
67.320
1.8%
334.914
338.011
53.4%
0.9%
Örme Kumaş (%
elastomerik veya
kauçuk iplik içeren, eni
40.582
44.976
10.8%
180.403
197.638
32.2%
9.6%