Video cekilish texnologiyasi cdr
Yüklə 0,99 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- §35. Montajın rolu
- Bədii montaj
- Texniki montaj
- §36. Montajın növləri
115 Montaj dedikdə, çəkiliş materialının gərəkli qaydada yerləşdirilmə prosesi nə zərdə tutulur. Çatdırılacaq informasiya və tamaşaçıda yaranacaq təəssürat gə rəkli qaydanı müəyyənləşdirir. Montaj prosesi zamanı materiala estetik qiymət veril məsi, eləcə də həmin qiymətlər əsasında çıxarılan qərarları yerinə yetirmək üçün texnoloji əməliyyatlar nəzərdə tutulur. §35. Montajın rolu Montajçı videomontaj sisteminin müstəqil işləyən, çəkiliş qrupuna daxil olan və rejissorun rəhbərliyi altında, yaxud sərbəst fəaliyyət göstərən əmək daş lardır. Montajçı verilişin, yaxud filmin bədiitexniki cəhətdən keyfiyyətli mon ta jına cavabdehdir. Kinoda gələcək filmin bütün pozitivləri və bütün ya zılış fonoq ramları montajçının ixtiyarında olur. O, bütün materialın sistem ləşdi ril məsini və mühafizəsini təşkil edir. Çəkiliş materialı istehsalsonrası mon tajı nə zərdə tutarsa, deməli, telekanalda görünəcək hər şey montajçının is teh salda nə dərəcədə mü hüm rol oynaması onun malik olduğu peşəkarlığın yaradıcılıq sər bəst liyinin key fiyyət və kəmiyyətindən asılıdır. TVdə çalışan montajçıları iki qrupa ayırmaq olar: proqramları tərtib edərkən sərbəst işlə məyi, yaradıcılıq pro sesində qərar çıxar mağı bacaran müstəqil montajçı sə nətkar (yəni rejissormontajçılar) və tabe likdəki montajçılar, yəni rejissorun verdiyi tapşırıqları icra edən lər.
Müstəqil montaj sənətçisi – teleproqramın yekun tərtibli prosesində ən mə sul qərar çıxarmaq hüququ olan adamdır. O, montaj texnikasına və montaj ava danlığına yaxından bələd olmaqla yanaşı, həm də montajın estetik prin siplərini dərindən bilməlidir. Belə bir vəziyyəti asanlıqla təsəvvür etmək olar: montaj sənət çisinə qısa məzmun yazılmış kağız, çəkiliş materialları ilə dolu onlarca kaset ve rilir – o, bunların hamısından təyin edildiyi verilişin xarakterinə və tipinə uyğun gələn süjet hazırlamalıdır. O, hansı musiqi və səs effektlərini seçmək, yekun varianta hansı fonoqram fraqmentləri və çəkiliş planları ar tırmaq və hətta süjeti bütövlükdə necə qurmaq haqqında müstəqil qərar çıxara bilər. An caq bir qayda olaraq proqramın quruluşçusu və rejissoru bu zaman “veto” hü ququnu özündə saxlayır. “Şkalanın” o biri tərəfində ətraflı ssenari əsasında işləyən sənətkarmontajçı da yanır. Bu halda montajçının rolu xam materialı hazır ssenariyə uyğun şəkildə tər tib etməkdən ibarətdir. Hətta belə şəraitdə də montajçının xeyli yaradıcı azad lığı var. O, hər səhnənin müxtəlif rakurs və nöqtələrindən çəkilişi bir neçə dubl ilə iş ləyir. Ssenari əsas hadisənin göstərilmə strukturunun və hər səhnənin mətnini mü əy yənləşdirir. Ancaq montajçı zövqünə görə, ən yaxşı saydığı dubl və planları seçərək yekun nəticənin necə olacağına önəmli dərəcədə təsir et mə yə qadirdir.
116 Texniki montaj Montajçıtexnik çox vaxt ilk əvvəl montaj avadanlığından yerinə yetirilən əməliyyatların texnologiyasına, incəliklərinə yiyələnmiş texniki əməkdaş və ya mühəndisdir. O, başqalarının qəbul etdiyi qərarları gerçəkləşdirir. Bir çox teleistehsal şirkətlərinin öz avadanlığı olmur, onlar həmin ava danlığı bəzən xidmətlər üzrə ixtisaslaşmış digər şirkətlərdən icarəyə götürməyə üstünlük verirlər. Çox vaxt montaj avadanlığı da icarəyə götürülür. Çoxsaylı müxtəlif montaj sistemləri olduğu üçün bu avadanlığı istehsalsonrası mon taj dan ötrü icarəyə verən şirkətlər vaxta və maddi məsrəflərə qənaət məqsədilə, bir qayda olaraq, öz xidmət heyətini də bu işə cəlb edir. Xidmət heyəti ava danlıqla birgə icarəyə verilir. Belə hallarda materialın tərtibi üzərində ya radılan nəzarət proqramı quruluşçunun və ya rejissorun ixtiyarında qalır. Montaja tex nik, onların göstərişləri əsasında montaj əməliyyatlarını yerinə yetirir. Montajçıtexniklərin əksəriyyəti montaj texnologiyasından əlavə montajın estetikasını da gözəl bilirlər, yəni onlar nəyin yaxşı, nəyin pis montaj edildiyini bilirlər. Bədii və texniki montajlar arasındakı əsas fərq yekun nəticə üzərində yaradıcı nəzarətin hansı səviyyədə həyata keçirilməsindən ibarətdir. Müstəqil montaj sənətkarı belə nəzarəti özü gerçəkləşdirir. Montajçıtexnik isə adətən yox. Ancaq tabelikdəki ixtisaslı montajçıtexniklərin əksəriyyətinin montajın estetik yönlərinə dair təkliflərini deməyə imkanı var və tamhüquqlu şəkildə ya radıcı prosesdə iştirak edirlər. Bir çox vəziyyətlərdə hər iki funksiya birləşdirilir. Videoistehsalla məşğul olan kiçik şirkətlərdə bütün proqramı cəmi bir adam düşünüb səhnələşdirə bilər və texnologiyanı, həm də estetikanı anlamağın telequruluşçudan ötrü çox bö yük önəmi var.
Montaj üsullarını ümumi şəkildə iki yerə ayırmaq olar: ardıcıl və dinamik (mü rəkkəb, qəlizləşdirilmiş) montajlar. İstər ardıcıl, istərsə də dinamik montaj tiplərinə təcrübədə xalis şəkildə nadir hallarda rast gəlmək olur. Bir qayda ola raq teleproqramın montajında onların hər ikisindən istifadə edilir. Dinamik mon taj çarpaz, paralel, assosiativ montaj biçimlərini də əhatə edir. Ardıcıl (və ya mexaniki) montajdan, adətən xəbər və xəbər poetikasına söykənən infor ma tivpublisistika proqramlarında istifadə edilir. Rejissor ssenaridə və çəkiliş obyektində işə başlayarkən təsvirlərin son ra dan necə montaj olunacağının nəzərə alınması montajın öncədən düşü nül mə sidir. Bu halda uzlaşdırılması heç cür mümkün olmayan fraqmentlərin çə kilmə sinə yol verilmir. Xüsusi çəkiliş nöqtəsini dəyişərək hərəkəti təkrar len tə alanda montajı mümkün olmayan hallar baş verir.
Yüklə 0,99 Mb. Dostları ilə paylaş:
|