Thank you for your contribution

37

Hitap ettiği yaş grubu algı durumları düşünüldüğünde, 

bu ifadelerin, onlar üzerinde sanatçıya ilişkin olumsuz 

izlenim uyandıracağı açıktır. Bu yolla bu türden genel-

lemeler ile sanatçıların masumiyet karinelerinin, ihlal 

edildiği söylenebilir. Bir başta tanımlama ise şöyledir:

Sanatçı, herkesin duyduğunu, herkesin gördüğünü, her-

kesin hissettiğini, herkesin düşündüğünü; farklı şekilde 

duyan, farklı şekilde gören, farklı şekilde hisseden, farklı 

şekilde düşünen, farklı şekilde yorumlayan, farklı şekilde 

yansıtandır; duyulmayanı duyan, görülmeyeni gören, olma-

yanı bulandır. Özetle sanat belli kalıplar içine konulamayan 

ve estetik olan insan duygularının dışavurumudur.

Sanatçı olmak için büyük bir sanat duygusu ve sevgisine sa-

hip olmakla beraber, o duygu, sevgi ve becerileri başkala-

rına ileten, öğreten bir ifade kabiliyetine ve iktidarına sahip 

olmak gerekir (Sanat nedir? Sanatçı kime denir?, 2015).

 Bu tanımlamada da sanatçıya insan üstü kimi özellikler 

atfedildiği görülmektedir. Alımlayıcı açısından bu denli 

özel güçlere sahip bir sanatçı imgesinin yaratılması, 

sanatçının anlaşılırlığını olumsuz etkileyebilecektir.

Ressam Hikmet Çetinkaya’nın görüşlerine yer veren 

bir diğer web sayfasındaki metin de yukarıdaki imgeyi 

destekleyici niteliktedir: 

Sanatçı öyle bir sanat yapmalı ki; bütün fikri, bütün emeği, 

bütün hülyası, bütünü ile her şeyi ona ait olsun ve içindeki 

en sanatçı kimliğini dışarıya aktarsın. Sanatını her zaman 

için bütün ülke/dünya insanlarının ortak derdine ilaç, 

özgürlüğüne bir kaçış, bir fetih, bir aşk, bir sevda ve her 

şeyiyle insanlık için kullansın. Kısaca insanlığın değer diye 

adlandırdığı tüm değerlerin ortak diline uyarlasın ve hür 

dünya adına kullansın. Sanatçı olmak için sadece verilen 

eserlerin ölçüt olmadığı, sanatçılığın bir karakter olduğu-

nu iyi bilmelidir. Sanatçı her ortamda kendini taşımasını 

bilmelidir! (Çetinkaya, 2013).

Bu tanımlamalardaki sanatçı imgesi; ulaşılmaz, olun-

ması zor bir model olarak karşımıza çıkmaktadır.  Bir 

sonraki web sayfasında evrensel boyuttaki sanatçı ben-

zer bir şekilde ifade edildikten hemen sonra Türkiye’de-

ki sanatçı için ise şu görüşler paylaşılmıştır:

Sanatçı üzerine bunları söyledikten sonra, gelelim bizdeki 

sanatçıya: Bizde sanatçı bukalemun gibidir. Saate göre, 

güne göre renk değiştirir. Bizde sanatçının kişilik sorunu 

gibi bir sorunu da yoktur. Kişiliksizdir. Siliktir. Yitiktir. Ay-

nalara dargındır. Aynasızdır. Kimileyin taraf tutar, kimileyin 

tarafsızdır!.. Çıkarının gerektirdiği şekilde düşünür. Çıkar-

cıdır. Nemelazımcıdır. Yağcıdır. Yalancıdır. Palavracıdır. 

Elinde bir zilli tefi, yaldızlı pabuçları vardır!.. Dolap beygiri 

gibidir. Bir sağa, bir sola döner boyuna. Üçkâğıtçıdır. Sanat 

hırsızıdır!.. Bizde sanatçı hinoğluhindir. Yüzsüzdür. Görgü-

süzdür (Özcan, 2004).

Bu ifadeler tabii ki salt yazarının düşünceleridir ve 

sadece onu bağlar gibi düşünmek de olasıdır ancak bu 

denli kolay ulaşılabilen bu düşünceler, sanatçıya ilişkin 

ortalama bilgiye sahip kişilerde, sanatçı hakkında, 

kolaylıkla, kötü izlenimler uyandırabilecektir. Bir diğer 

kaynaklarına ayrı   ayrı yer verilmemiştir). Web sayfa-

larında alıntılara dönük kaynak gösterilmemiş olması, 

bunların güvenirliğini önemli ölçüde sarsmaktadır. 

Ayrıca bu türden ifadeler bağlamlarından uzaklaştıkça, 

asıl ifade etmek istedikleri şeylerden başka anlamlara 

dönüşebilmektedir. Bazılarının mal edildiği kişi ile çeliş-

tiği, bazılarında ise sözcüklerin değiştiği görülmüştür. 

Örneğin   “Sanat, bizi Allah’a götüren bir köprüdür” 

ifadesi, Antik Mısır’daki tıp bilimini anlatan papirüsleri 

çeviren Alman bilim adamı, yazar Georg Ebers’e mal 

edilmektedir. Katolik bir Hristiyan olan Ebers’in “Allah” 

ifadesi kullanması mümkün görünmemektedir. İngilizce 

tanrı anlamına gelen “God” sözcüğünü kullanmış olması 

olasıdır. Bu haliyle ve bu çeviri ile ifade kabul edilir-

se, cümle, dinsel bir çağrışım, içermeye ve sanat, bir 

tür ibadetmiş gibi anlaşılmasına olanak sağlayıcı bir 

yapıya bürümektedir. Oysaki burada akla yakın görü-

nen, sanata esin kaynağı olan doğadaki güzelin, tanrıya 

ilişkin yeni farkındalıklar oluşturabilecek bir araç olarak 

görülebileceğidir.

Sanatçıya İlişkin Bulgular

Bu bölümdeki bulgulara; Google Arama Motoruna, sı-

rasıyla: “Sanatçı kimdir?”, “Sanatçı ile İlgili Özlü Sözler” 

yazılmış ve ilk yirmi sonuç arama sayfasındaki, farklı 

içerikler incelenerek ulaşılmıştır.

Sanatçı Kimdir?

Bu soruya ilk yanıt veren web sayfası, Turk Student 

başlıklı bir sayfadır. Orta öğretim öğrencilerine yönelik 

hazırlandığı anlaşılan bu sitede sanatçı tanımlanmış ve 

ardından, tüm sanatçılara yönelik aşağılayıcı ifadelerle 

yargısız infaz yapılmıştır:

Sanatçı: diğer insanların görmediklerini gören, duymadık-

larını duyan, hissetmediklerini hisseden ve bu duygularını 

güzel bir çatı altında birleştirerek insanların duyu organ-

larına hitap edecek şekilde sunan, başkalarının ürettiğini 

çalmadan, araştıran ve kendi özgün eserlerini üreten 

kişidir.

Günümüzün sanat anlayışı değiştiği gibi, sanatçıları da 

değişmiş durumda.

Bugün ne Selimiye Camiini inşa edecek bir Mimar Sinan 

var; ne de İstiklal Marşı’nı yazacak bir M. Akif Ersoy.

Sanatçı sanatını belli bir kesimin takdirini kazanmak için 

yada belli bir zümreden destek alabilmek için bir takım 

ideolojilerin şakşakçılığını yapıyor. Ses sanatçıları bazı par-

tilerin çığırtkanlığını yapmak zorunda hissediyor kendini. 

Gazeteciler ve köşe yazarları ensesi kalın bir takım kişilerin 

kalemşörlüğüne soyunmuş durumda. Doğruyu ve güzeli 

kendine ilke edinen ve bu uğurda her şeyi göze alarak, hiç 

bir düşüncesini çekinmeden söyleyen sanatçı yada sanatsal 

ruhlu insanların sayısı ise çok az (Sanatçı Kimdir? Kime Sa-

natçı Denir? Günümüz Sanatçılarını Nasıl Buluyorsunuz?, 

2015) .

---