Teserrufat fealiyetinin tehli
Yüklə 0,99 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Material resurslarına olan tələbatın müqavilələrlə təmin olunması və yerinə yetiril məsinə dair hesablama Material ın ad ı Plan
- Hesabat ilinin I kvartalında əsas material növləri üzrə tədarük planının ye ri nə yetirilməsinə dair hesabat (ton)
31 litik cədvəldə verilən məlumatlardan və onlardan istifadə etməklə aparılan he - sab lamalardan görmək olar. Cədvəl 7 Material resurslarına olan tələbatın müqavilələrlə təmin olunması və yerinə yetiril məsinə dair hesablama Material ın ad ı Plan , t əl əbat , ton Tələbatın örtül- mə si mənbələri, ton Müqavil ə l ər ba ğ lanm ış dı r, ton T əl əbat ın müqavil ə l ərl ə örtülm əsi , %- lə Malsatanlardan da xil ol mu şdur , ton Müqavil ə öhd əlikl əri nin yeri nə yetiril - m əsi , %- lə Da xili X arici “A” mate rial 990 52 938 900 95,95 880 97,78 “B” material 855 25 830 720 86,75 700 97,22 “V” material 980 30 950 900 94,74 850 94,44 və i.a. Yekunu 92400 240 92160 90810 98,54 88480 97,43 Hesablamada verilən məlumatlardan göründüyü kimi materiallara plan tə lə- batının müqavilələrlə örtülməsi əmsalı 9854 , 0 92160 90810 və müqavilələrin faktiki ye - rinə yetirilməsi əmsalı olmuşdur. Başqa sözlə desək, materialların əldə edilməsinə dair müqavilə öhdəlikləri malsatanlar tərəfi ndə 97,43-100,0=2,57% kəsirlə yerinə yetirmiş, yəni tələ bat- dan az material tədarük edilmişdir. Təhlil zamanı, sadəcə olaraq, materialların natural ifadədə daxil olması sə- viyyəsini təyin etməklə kifayətlənmək olmaz. İndi ölkəmizin sənaye müəs si sə- ləri müxtəlif ölkələrdən və malsatanlardan müxtəlif keyfi yyətdə və hazır məhsul çıxımına görə fərqlənən xammal və materialları alır. Buna görə də malsatanlardan daxil olan material resurslarını miqdarca təhlil etməklə yanaşı, onların key fi y- yətini xarakterizə edən göstəricilər, yəni onların mü vafi q standartlara, texniki şərtlərə və müqavilə şərtlərinə uyğun gəlməsini təyin etmək, lazım gələn hallar- da iddialar qaldırmaq lazımdır. Çünki ma te rial resurslarının keyfi yyətinin aşağı olması, öz növbəsində keyfi yyət, kənar laşması faizi miqdarında materialların az daxil olması deməkdir. Təhlilin nə ticələrinə istinad etməklə materialların az göndərmələrinə və keyfi yyət kə nar laşmalara görə iddiaların qaldırılması müəs- sisəyə dəymiş zərərləri material satanlardan almaq üçün zəruridir. Bazar münasibətləri şəraitində təchizat planının yerinə yetirilməsində vaxt ami li həlledici rol oynayır. Materialların göndərilməsi müddətlərinin ge cik diril- mə si, yəni təchizatın ahəngdarlığının pozulması istehsalın normal ge di şatını poz maq la yanaşı, dövriyyə vəsaitin dövr sürətinin aşağı düşməsinə, istehsal eh tiyat la rının likvidliyinin pisləşməsinə, yəni onların əldə edilməsinə sərf edilən pulun daha tez və artıqlaması ilə sahibkara qayıtmasına mane olur. 9743 , 0 90810 88480 32 Material göndərmələrin ahəngdarlığını qiymətləndirmək üçün orta kvadrat kə narlaşma, göndərmələrin qeyri-bərabərliyi əmsalı, variasiya əm salı kimi gös- tə ri cilərdən istifadə edilir. Material göndərmələrin qeyri-bə ra bər liyi riyazi statistik üsullarından istifadə etməklə təhlil edilir. İdarəetmə və təhlil işləri yaxşı qurulmuş müəssisələrdə, bir qayda olaraq, material təc hi za tının cari və operativ təhlilə üstünlük verilir. Bu halda hər bir material nö vü üzrə faktiki daxilolma müddətləri və miqdarını müvafi q müqavilə gös təriciləri ilə tutuşdurmaqla kə- nar laşmalar və onların səbəbləri təyin edilir, habelə dərhal əməli tədbirlər gör- mək üçün idarəetmə qərarları hazırlanır. Təhlil apardığımız müəssisədə hesabat ilinin I kvartalında əsas ma terial növləri materialların daxil olmasına dair məlumatlar aşağıdakı ana litik cədvəldə verilir. Cədvəl 8 Hesabat ilinin I kvartalında əsas material növləri üzrə tədarük planının ye ri nə yetirilməsinə dair hesabat (ton) Materialın adı Daxil olma Kənarlaşma +,- plan üzrə faktiki gün he sabı ilə miqdarı tarixi miqdarı tarixi miqdarı A 1 2 3 4 5 6 1. Sort polad 1/I 320,7 10/I 300,4 -9 -20,3 2. Qara metal 31/III 25,5 13/I 25,5 +41 - 3. Latun 17/II 463 21/II 389,2 -4 73,8 4. Nikkel 12/II 5,0 19/II 5,0 - - 5. Polad boru 28/III 134,0 17/III 134 - Verilən məlumatlardan göründüyü kimi, hesabat ilinin I kvartalında 20,3 ton sort polad və 73,8 ton latun planda nəzərdə tutulduğundan az daxil ol muş, həm də göndərilməsi müddətləri müvafi q olaraq 9 gün və 4 gün gecik dirilmişdir. Material ların həm gec göndərilməsi, həm də az göndərilməsi məhsul buraxılışına mənfi təsir göstərir. Bizim misalımızda bu amillərin təsiri bu qədər olmuşdur: 1. Qəbul edilmiş normativlərə görə məhsul vahidinə 200 kq sort polad sərf edildiyini nəzərə alsaq, sort poladın 20,3 ton az daxil olması nəti cə sin də hazır məh sul buraxılışının miqdarı 20,3 : 0,2 = 101,5≈102 ədəd azalmışdır. 2. Müəssisədə iş günü ərzində orta hesabla 4,6 ton sort polad istehlak olunur. Sort poladın 9 gün gec daxil olması hesabına hazır məhsul buraxı lışının miqdarı (9×4,6) : 0,2 = 207 ədəd azalmışdır. Hər iki amilin mənfi tə si ri nəticəsində məhsul buraxılışının miqdarı 102 + 207 = 309 ədəd azalmışdır. Təhlil zamanı hər bir material növü üzrə göndərmələrin gecikdirilməsinin və az miqdarda gön- də ril mə sinin məhsul buraxılışına mənfi təsiri təyin edilir. Uzun bir dövr ərzində təşəkkül tapmış ənənəvi istehsal əlaqələrinin qırıl ma- sı, keçmiş sosialist ölkələrinin ümumi satış bazarının itirilməsi ölkənin sənaye Yüklə 0,99 Mb. Dostları ilə paylaş:
|