T. C. MĠLLÎ EĞĠTĠm bakanliğI

 

 

14 



 

Epithalamus 

 

Epithalamus,  ara  beynin  arka  ve  üst  bölümüdür.  Gri  cevherden  yapılmıĢtır.  Burada, 

melatonin hormonu salgılayan pineal cisim (epifiz bezi) bulunur.  

 



 

Subthalamus 

 

Subthalamus,  ara  beynin  önünde  thalamusun  aĢağısında  orta  beyin  ile  thalamus  ve 

hypothalamusun arasındadır. Motor aktiviteyi ayarlar. 

 

1.2.1.4. Beyincik (Cerebellum) 

 

Beyincik,  beynin  ikinci  büyük  parçasıdır.  Beyin  yarım  kürelerinin  arkasında  ve 

altında,  pons  ve  medulla  oblangatanın  arkasında,  occipital  lobun  altındadır.  Kafa  arka 

çukuruna  yerleĢmiĢtir.  125-150  gr  ağırlığındadır.  Ġki  yarım  küreden  oluĢmaktadır.  Bu  iki 

yarım küre arasında vermis denilen bölüm vardır. DıĢ kısmı, gri madde; iç kısmı, ak madde 

içerir.

 

Ak  madde  boz  madde  içinde  dallanmalar  yaparak  hayat  ağacı  adını  alır. 

Cerebellumdan gelen sinir lifleri thalamusa oradan da serebral kortekse geçer. Eklem, tendon 

ve  kas  reseptörlerinden  gelen  sinyalleri  alır.  Korteks  serebri  ile  hareketleri  kontrol  eder. 

Özellikle  koĢma,  daktilo  yazma,  yazı  yazma,  piyano  çalma,  konuĢma  gibi  hızlı  kas 

aktivitelerini kontrol eder. Motor aktivitelerin sırasını belirler. Beyincik, iç kulaktaki denge 

merkezi  ile  birlikte  vücudun  dengesini  sağlar.  Beyinciğin  iĢlevsel  bozukluğunda  denge 

bozukluğu (sarhoĢ yürüyüĢü) görülür.

 

 

1.2.1.5. Limbik Sistem 

 

Beyin  kabuğunun  hemen  altında,  ara  beyni  halka  gibi  saran  yapıdır.  Limbik  sistem 

duygular  ve  motivasyonla  ilgili  alandır.  Bu  sistem  daha  çok  içgüdüsel  davranıĢları,  korku 

heyecan gibi duyuları ve seksüel dürtüleri idare eder.  



 

Hipokampus: Öğrenme ve hafıza ile ilgilidir.  



 

Amigdala: ÇeĢitli hisler, duyular, hafıza, görme ve korku yanıtı ile ilgilidir. 



 

Singulat  girus,  forniks:  Bu  yapılar  heyecansal  ve  temel  zihin  fonksiyonlarını 

yürütür. 

 

Resim 1.10: Limbik sistem 

---

 

 

15 

1.2.2. Beyin BoĢlukları (Ventriküller) 

 

Beyinde,  birbirleri  ile  bağlantılı  dört  boĢluk  bulunur.  Bu  boĢluklara,  ventrikül  adı 

verilir.  Ventriküllerde  beyin  omurilik  sıvısı  (BOS,  liquor  cerebrospinalis)  bulunur.  BOS 

sürekli sirkülasyon halindedir. Ventriküller subarachnoid aralık ile bağlantılı olup omuriliğin 

ortasındaki  canalis  centralis  ile  uzanır.  Ventriküllerin  içi,  ependim  hücreleri  ile  kaplıdır. 

BoĢlukları örten ependim tabakası bazı alanlarda pia-mater ile birleĢerek pia-ependim zarını 

oluĢturur.  Bu  iki  tabaka  ventrikül  boĢluğuna  doğru  bol  damarlı,  parmaksı  çıkıntıların 

oluĢturduğu  bir  yapılanma  gösterir  ve  plexus  choroideus  olarak  tanımlanır.  Plexus 

choroideusta BOS üretilir. 

 



 

1.  ve  2.  ventrikül:  (Ventriculus  lateralis)  Ventriculus  lateralis,  beyin  yarım 

küreleri  içinde  bulunan,  hacimleri  7-10  cc  kadar  olan  boĢluklardır.  Ġki 

ventriculus  lateralis  birbirinden  septum  pellucidum  ile  ayrılmıĢ  olup,  for. 

Ġnterventriculare (monro deliği) aracılığı ile 3.ventrikül ile bağlantılıdır. 



 

3.  ventrikül:  (Ventriculus  tertius)  Ventriculus  tertius,  diencephalonda 

bulunur.  Hipotalamus  ile  talamus  arasında  yerleĢmiĢtir.  Arkada  aquaductus 

cerebri (Sylvius kanalı) aracılığı ile 4. ventrikül ile bağlantılıdır. 



 

4.  ventrikül:  (Ventriculus  quartus)  Ventriculus  quartus,  önden  medulla 

oblangata ve pons, arkadan cerebellum tarafından sınırlandırılmıĢtır. Dördüncü 

ventrikül aĢağıda canalis centralis ile uzanır. Ayrıca apertura mediana ventriculi 

quarti  (for.  Magendi)  ve  apertura  lateralis  ventriculi  quarti  (for.  Luschka)  ile 

subaraknoid aralığa bağlanır. BOS bu aralıklardan geçerek subaraknoid aralığa 

ulaĢır.  

 

Resim 1.11: Beyin boĢlukları ve bağlantıları 

 

1.2.3. Omurilik (Medulla spinalis) 

 

Omurilik,  MSS’nin  önemli  bir  parçasıdır.  Foramen  magnum  seviyesinde  soğaniliğin 

alt  ucundan  baĢlayarak  omurga  içinde  aĢağıda  1.  lumbal  ve  2.  lumbal  omurlar  arasında 

sonlanır. Omuriliğin ağırlığı 25-30 gr kadar, uzunluğu ise 40-50 cm’dir. Sinir hücrelerinden 

oluĢmuĢ  ve  silindirik  bir  yapısı  vardır.  Omuriliğin  koni  Ģeklinde  olan  alt  ucuna,  conus 

medullaris denir. Omuriliğin ortasında epandim hücreleri ile çevrili kanala canalis centralis 

veya epandim kanalı denir. Bu kanalın içinde beyin omurilik sıvısı (BOS) vardır. 

---

 

 

16 

Medulla  spinalis,  enine  kesilerek  incelendiğinde  ortada  beyin  ventrikülleri  ile 

bağlantılı canalis centralis, kanalın etrafında kelebek Ģeklinde gri bir yapının, dıĢ tarafında 

ise beyaz yapının olduğu görülür. Gri yapıyı, nöronların gövde ve dentritleri; beyaz alanı ise 

myelinli  aksonlar  oluĢturur.  Aksonlar  medulla  spinalis  içinde  aĢağıdan  yukarı,  yukarıdan 

aĢağıya uzanarak traktus adı verilen sinir yollarını oluĢturur. Traktuslar merkezden perifere, 

periferden merkeze belli tipteki bilgiyi taĢır. 

 

Medulla sipinalisin gri madde yapısının arka tarafındaki iki çıkıntısına, arka boynuz; 

ön  tarafındakilere  ön  boynuz  denilmektedir.  Ön  ve  arka  boynuzlardan  duyu  ve  motor 

sinirleri  giriĢ  çıkıĢ  yapar.  Periferden  gelen  ve  duyuları  taĢıyan  afferent  nöronlar  (duyu 

nöronları)  medulla  spinalisin  arka  boynuzundan  MSS’ne  giriĢ  yapar.  Merkezin  emirlerini 

periferdeki effektör organa taĢıyan motor nöronlar ise  ön boynuzundan çıkıĢ yapar. Ön ve 

arka boynuzdan giriĢ çıkıĢ yapan duyu ve motor nöronları medulla spinalise girmeden önce 

birleĢerek hem duyu hem de motor özellik taĢıyan nervus spinalisi oluĢturur. Nervus spinalis, 

sağlı sollu olmak üzere 31 çifttir.  

 

Resim 1.12: Omuriliğin yapısı 

 

Omurilikte nöron giriĢ-çıkıĢının yapıldığı 31 segment (bölüm) vardır:  

 

Omuriliğin segmentleri  

Sinir sayısı 

Boyun bölümü (pars cervicalis)  

8 çift 

Gögüs bölümü ( pars thoracica)  

12 çift 

Bel bölümü ( Pars lumbalis ) 

5 çift 

Sakral bölüm (Pars sacralis) 

5 çift 

Koksigeal bölüm ( Pars coccgea ) 

1 çift 

Tablo 1.3: Omurilik sinirlerinin bölgelere dağılımı 

---