T. C. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Temel İslam Bilimleri Anabilim Dalı
Yüklə 2,13 Mb. Pdf görüntüsü
|
75 şekilleri ve bunların konusu Kur’an’dakilere benzemektedir. Bağışlanma ve kurtuluş için yapılan dua ve yalvarışlar, düşmandan korunmak için bulunulan dilekler Kur’an’a oldukça yakındır. Kitab-ı Mukaddes’te hikmetli ve hüküm bildiren cümle ve pasajlar da vardır. Kur’an, içinde hikmet bulunan (Tevrat’taki) bu hükümleri tasdik eder 339 ve Yahudileri bu hükümlere uymaya çağırır. 340 Kur’an’da olduğu gibi Kitab-ı Mukaddes’te de emir, tavsiye, nehiy ve uyarı bildiren cümleler çoktur. Örneğin, Kitab-ı Mukaddes’te “Tanrı’yı öfkelendirmek durumunda yeryüzünden silinme cezasıyla karşılaşılacağı” bildirilmiştir. 341 Bu ceza, aynı zamanda Kur’an’da da tekrarlanan bir cezadır. Son olarak diyebiliriz ki, Kur’an ve Kitab-ı Mukaddes’in üslup itibariyle birbirine benzediği yerler vardır. 1.2. Kur’an-ı Kerim ve Kitab-ı Mukaddes Kıssalarının Dil ve Üslup Özelliği Kur’an’da geçmiş peygamberlere ve milletlere dair kıssalar mevcuttur. Bu kıssalar Kur’an’ın kendisine has üslubu ile anlatılmıştır. 342 İdris Şengül, Kur’an’ın kendisine has kıssa üslûbuna dair şöyle bir izah getirmektedir: “Kur’ân Kıssalar üslûbuyla ilâhi mesajları muhataplara sunarken, beşeriyetin özünde mevcut sosyal ve pskikolojik yönleri de göz önünde tutarak anlatım ve ifadede daha cazip, daha canlı ve etkileyici bir üslup takip ettiğini görmekteyiz. Gerçekten insan fıtratı, anlayış ve kavrama yönünden kuru fikirleri dinlemekten ziyade müşahhas fikirlere mütemayildir. İnsanın yaratılışını göz önünde tutan Kur’ân-ı Kerim, en güzel kıssaları gözlerimizin önünde cereyan ediyormuşçasına anlatır. Kıssalar diliyle fikirler adeta müşahhaslaştırılır. Dinleyenlerin kolay anlaması sağlanır. Çünkü devamlı çıplak hakikatler, soyut manalar aklı yorar, dikkatleri bir yerde dağıtabilir. Fakat kıssalar diliyle yüksek Dînî ve İlâhî mesajlar tecrübî olaylarla, amelî bir surette, adeta gözlere seyrettirilir, kulaklara işittirilir. Allah Te’âlâ’nın insanlara bildirmek istediği yüksek manalar akl-ı selimin idrakine kolayca sunulur. (...) 339 Bakara, 2/41. 340 Maide, 5/43-44. 341 Kitab-ı Mukaddes, Yasanın Tekrarı, 6/15. 342 Cerrahoğlu, a.g.e., s. 171-172. 76 Kur’ân-ı Kerîm’de kıssa üslûbu, birinci derecede mü’minlerin ruhlarına, kalplerine, akıl ve vicdanlarına inanç esaslarını sağlam bir şekilde yerleştirmek için etkili bir araç olarak kullanılmıştır. Bu sebeple bir kıssa veya kıssanın bölümleri münasebet gereği birçok sûrelerde dağıtılarak anlatılmıştır. Münasebet ilgili husus tekrar ettikçe kıssadan halin gerektirdiği bölüm zikredilmiştir. Bu durum adeta uzun bir filmin çeşitli sahnelerini, hatta sahnelerin değişik pozlarını, farklı bölümlerini ayrı ayrı şekillerde, farklı gaye ve münasebetlerle göstermeye, seyircilerin dikkatlerine sunmaya benzemektedir.” 343 Kur’an’da kıssalar Yusuf kıssası dışında kronolojik akışı içerisinde anlatılmaz. Muhatap kitlelere belli mesajların verilmesi hedeflendiğinden peygamberlerin hayatlarından ve tarihi olaylardan sadece ilgili bölümler aktarılır. 344 Olayların belli kesitleri aktarılırken, olaylar arası boşluğu doldurma görevi muhataba verilir. Kıssalarda “Tevhid” ana tema olarak işlenir. Kur’an kıssalarında olaylar ve bilgiler umumiyetle zaman ve mekân belirtilmeksizin verilir. Kişi isimleri çok azdır. Kısaslarda mitolojik unsurlara yer verilmez. Kur’an kıssalarında konuşan umumiyetle Allah, muhatap ise Hz. Peygamber, inananlar ve genel olarak tüm insanlardır. Kur’an’da olduğu gibi Kitab-ı Mukaddes’te de geçmiş peygamberlere ve milletlere ait anlatılar mevcuttur. Kitab-ı Mukaddes’te Kur’an’dan farklı olarak, geçmiş peygamber ve milletlere dair anlatılar hikâye biçiminde anlatılır ve çok ayrıntıya girilir. Olayların geçtiği zaman belirtilir. Oldukça fazla yer ve kişi ismi zikredilir. Mitolojik unsurlara yer verilir. Kitab-ı Mukaddes’te olaylar genellikle üçüncü şahıs tarafından anlatılır. Anlatılar arasında okuyucu için tutarsızlık arz eden yerler vardır. Açıklamalı 343 İdris Şengül, “Kur’an Kıssalarının Tarihi Değeri”, IV. Kur’an Haftası Kur’an Sempozyumu, Fecr Yayınevi, 1998, s. 170, 172. 344 Batılı araştırmacılar ve Halefullah tarafından Kur’an kıssalarının olgusal gerçeklik taşımadığı iddia edilmiştir: “Müslümanlar Kur’an’da yer alan anlatıların bütünüyle tarihsel gerçeklikleri olan olaylar olduğunu düşünme eğilimindedirler... Müslümanların Kur’an anlatılarının olgusal karşılıkları oldukları iddiasına karşın batılı misyonerler ve oryantalistler bunun gerçekte böyle olmadığı konusuna eğilmişlerdir… Halefullah, edebi metodu bu yöndeki kaygıların önünü alacak olan bir yöntem olarak sunar:‘Tarihsel kıssada, rasyonel gerçeklik ve tarihsel anlatım yoktur; sanatsal anlatım veya edebi gerçeklik vardır. Burada arzu edilen hedefe ulaşmak için etki uyandırma amaçlanmıştır. Kur’an’daki tarihsel kıssa edebi kıssadır ve onda tarihsel bilgi vermekten başka bir şey amaçlanmıştır.’” Recep Alpyağıl, “Kurgu İle Gerçek Arasında Kur’an Anlatıları” Ekev Akademi Dergisi, Yıl: 7, Sayı: 16, Erzurum 2003. Yüklə 2,13 Mb. Dostları ilə paylaş:
|